Χορεύοντας με τις τσούχτρες μπορεί να περάσει και το φετινό καλοκαίρι σε παραλίες του Κορινθιακού κόλπου (κυρίως), καθώς οι ενοχλητικές μέδουσες έχουν κάνει ήδη και πάλι την εμφάνισή τους, σύμφωνα με… αδιάψευστες μαρτυρίες. Πέρυσι υπήρχε πολύ έντονη παρουσία των μεδουσών, με αρνητικές συνέπειες για τις τοπικές κοινωνίες και τους παραθεριστές, γι’ αυτό και όλοι ελπίζουν φέτος οι συγκεντρώσεις των μεδουσών να είναι μικρότερες.
«Μέχρι στιγμής, μαζικές εμφανίσεις μεδουσών παρουσιάζονταν κάθε 10-12 χρόνια και διαρκούσαν 2-3 χρόνια. Το είδος που εμφανίζεται στον Κορινθιακό είναι το Pelagia Noctiluca, ένα ωκεάνιο σκυφόζωο, το οποίο αναπαράγεται στην ανοικτή θάλασσα και εμφανίζεται στις ακτές ανάλογα με τα θαλάσσια ρεύματα. Εάν υπάρχουν ιδιαίτερα μεγάλοι πληθυσμοί στα ανοικτά, αυτό θα εκφραστεί και στις παραλίες», λέει στην «Κ» ο Επαμεινώνδας Χρήστου, διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι μέδουσες αναπαράγονται μάλλον εντός του Κορινθιακού κόλπου και διαχέονται προς τον Πατραϊκό, μέσω των στενών του Ρίου – Αντιρρίου. Τι όμως προκαλεί τη μαζική αναπαραγωγή των μεδουσών και ποιες είναι οι αιτίες που δημιουργούν τις ιδιαίτερες εξάρσεις κάθε 10-12 χρόνια;
Δυστυχώς, οι επιστημονικές γνώσεις δεν είναι επαρκείς, τόσο στο γενικό όσο και στο ειδικό επίπεδο. Σε έκθεση που συνέταξε το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών για το φαινόμενο έξαρσης της παρουσίας μεδουσών το περυσινό καλοκαίρι, σημειώνεται πως «ο Κορινθιακός αποτελεί ένα ιδιαίτερο οικοσύστημα με περιορισμένη επικοινωνία με άλλες θαλάσσιες μάζες, με ιδιαίτερα μεγάλο βάθος (μέγιστο 935 μέτρα) και φιλοξενεί σημαντικές και επιβαρυντικές ανθρώπινες δραστηριότητες».
Μελετώντας τη διεθνή βιβλιογραφία, οι ερευνητές του ΕΛΚΕΘΕ σημειώνουν πως «η ενίσχυση της εμφάνισης σμηνών μεδουσών τα τελευταία χρόνια σε παγκόσμιο επίπεδο, ενδεχομένως αποτελεί την απόκριση στις συσσωρευτικές επιπτώσεις ορισμένων από τις ανθρωπογενείς επιδράσεις, με σημαντικότερες την κλιματική αλλαγή και την υπεραλίευση. Οι κλιματικές συνθήκες που ευνοούν την αυξημένη αναπαραγωγή της Pelagia Noctiluca χαρακτηρίζονται από ήπιους χειμώνες, χαμηλές βροχοπτώσεις, υψηλή θερμοκρασία και υψηλή ατμοσφαιρική πίεση».
Ειδικά για τον Κορινθιακό, οι ερευνητές του ΕΛΚΕΘΕ σημειώνουν πως «ο βαθμός εκμετάλλευσης των αλιευτικών αποθεμάτων δεν φαίνεται να έχει επιδεινωθεί τα τελευταία 10 έτη. Οι υπάρχουσες αλιευτικές πιέσεις υπάρχουν για πάνω από 20 έτη».
Για να ερμηνευθεί η αύξηση των μεδουσών στην περιοχή, ο κ. Χρήστου προτείνει τον συνδυασμό παραγόντων που περιλαμβάνουν: Την κλιματική αλλαγή, κυρίως μέσα από την άνοδο της θερμοκρασίας που ευνοεί την αναπαραγωγή των μεδουσών. Την έξαρση των υπερδεκαετών κύκλων των μεδουσών. Την ιδιαίτερη γεωμορφολογία του Κορινθιακού που ευνοεί τον εγκλωβισμό των μεδουσών, σε συνδυασμό με την ύπαρξη απότομων βυθομετρικών κλίσεων.
«Το πρόβλημα είναι πως απουσιάζει μια συγκεκριμένη μελέτη για το συνολικό οικοσύστημα του Κορινθιακού, η οποία θα μας βοηθούσε να κατανοήσουμε το φαινόμενο ειδικά στη συγκεκριμένη κλειστή θάλασσα. Από πέρυσι ακούμε πολλά λόγια, πολλές συζητήσεις, αλλά λίγες αποφάσεις», σημειώνει ο κ. Χρήστου.
Σήμερα κυριαρχεί η αναζήτηση μέτρων άμεσης προφύλαξης. «Εχει εγκριθεί κονδύλι ύψους 1 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη προστατευτικού πλωτού διχτυού στις παραλίες Λουτρακίου, Σχίνου και Λίμνης Βουλιαγμένης», λέει στην «Κ» ο Γιώργος Γκιώνης, δήμαρχος Λουτρακίου. Το συνολικό μήκος θα φτάνει τα 4,5 χιλιόμετρα και ο δήμος προσπαθεί να επισπεύσει τις διαδικασίες έτσι ώστε το δίχτυ να αναπτυχθεί πριν από τη φετινή θερινή τουριστική περίοδο. «Νομοθετικές παρεμβάσεις μας καθυστέρησαν, αλλά ελπίζουμε να τις υπερβούμε γρήγορα».
Υπεύθυνη πληροφόρηση
Για τον κ. Χρήστου το πιο σημαντικό είναι να υπάρξει ένα αξιόπιστο δίκτυο ενημέρωσης για την κυκλοφορία των μεδουσών. «Οι μέδουσες κινούνται με τα θαλάσσια ρεύματα, κάποια μέρα είναι στη μία παραλία, κάποια μέρα στην άλλη. Εάν ο κόσμος πληροφορείται υπεύθυνα –και όχι όπως πέρυσι που κυκλοφορούσαν διάφορες φήμες– θα ξέρει σε ποια παραλία να πάει», σημειώνει. «Επίσης, είναι σημαντικό να υπάρχουν στις οργανωμένες παραλίες ναυαγοσώστες και στις άλλες ακτές συγκεκριμένα άτομα που θα γνωρίζουν τον τρόπο αντιμετώπισης, θα έχουν μια αλοιφή κ.λπ. Θα γνωρίζουν και τι πρέπει να αποφεύγεται, όπως το ξίδι».