Είναι γνωστή σε όλον τον ορθόδοξο κόσμο η περιπέτεια στην οποία έχει εμπλακεί το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, στην προσπάθειά του να εκλέξει νέο Πατριάρχη. Εχουν περάσει 8 μήνες από την εκδημία του Διοδώρου και ακόμη ο θρόνος μένει κενός. Σε αυτό το χρονικό διάστημα παρατηρείται αφ’ ενός ουσιαστική παρέμβαση των κυβερνήσεων Ισραήλ, Ιορδανίας, Παλαιστίνης και Ελλάδος, ενώ κάτι παραπάνω από εντονότατο εμφανίζεται το ενδιαφέρον της Ρωσίας και της ρωσικής Εκκλησίας. «Παρατηρητές» με ανάλογη «διάθεση» παρεμβάσεως, το Βατικανό και σλαβόφωνες ορθόδοξες Εκκλησίες όπως η Ρουμανία. Κι όλα αυτά, γιατί το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων που είναι ιστορικά ελληνορθόδοξο, το εποφθαλμιούν όλοι, εδώ και αιώνες. Και τώρα τους δίδεται η «χρυσή ευκαιρία» να επιτύχουν τους σκοπούς και στόχους τους. Η εικοσάχρονη Πατριαρχία του Διοδώρου, δυστυχώς αλλά αληθώς, αποδυνάμωσε από κάθε άποψη και πλευρά την Αγιοταφιτική Ελληνορθόδοξη Αδελφότητα, η οποία παρουσιάζεται τώρα ευάλωτη έναντι πιέσεων, πραγματικών ή κατασκευασμένων.
Το γεγονός ότι «κάτι συμβαίνει» στην Εκκλησία της Αγίας Σιών, επιβεβαιώνεται τώρα με τις διαγραφές υποψηφίων από τον κατάλογο των εκλογίμων εκ μέρους του Ισραήλ και συμφωνούντων σιωπηρώς των κυβερνήσεων Αθηνών, Αμμάν και Παλαιστίνης. Στην πραγματικότητα όμως, απλώς, τώρα το πληροφορούνται οι πολλοί. Μέχρι χθες ο «βίος και η πολιτεία» εντός του Πατριαρχείου, ήταν κτήμα των ολίγων. Δεν είναι τυχαίο ότι χώρες με διαφορετικά συμφέροντα και αντίπαλες μεταξύ τους, συμπίπτουν στις διαγραφές των «πέντε», ενώ «εξωγενείς» παράγοντες προσπαθούν να ανατρέψουν τις συγκεκριμένες εξελίξεις.
Μπροστά σε αυτήν την αλήθεια -που τόσο γλαφυρά παρέθεσε με άρθρο του πριν από καιρό στην «K» ο πρώην πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου και υπουργός κ. Νικόλαος Θέμελης, ανιψιός Πατριάρχου Ιεροσολύμων, ζητώντας κάθαρση- η Αγιοταφιτική Αδελφότητα, αδύναμη, αλληλοσπαράσσεται.
Για να αντιληφθεί όμως ο όποιος ενδιαφερόμενος τη σημερινή πραγματικότητα θα πρέπει να γνωρίσει το «χθες» που τη δημιούργησε. Και αυτό το «χθες», είναι τα 20 χρόνια που κάθησε στον θρόνο ο Διόδωρος. Αυτήν την «εστία» θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε, μέσα από συγκεκριμένα γεγονότα, καταστάσεις και μαρτυρίες. Είναι βέβαιο, ότι η «συνέχεια» θα γίνει αμέσως κατανοητή από τον αναγνώστη, ο οποίος, χωρίς γρίφους πλέον, θα ερμηνεύσει το «προβληματικό σήμερα» του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων.
Η «Πολιτεία» Διόδωρου
Ο Πατριάρχης Διόδωρος -ο επιλεγόμενος «Βούδας» από τους αρχιερείς των ελληνορθοδόξων εκκλησιών- ανέβηκε στον θρόνο το 1981, έπειτα από ένα παζάρι συναλλαγών, πολιτικών και οικονομικών. Ηταν Μητροπολίτης Αμμάν, είχε σώσει λέγεται τη ζωή του μακαρίτη Χουσεΐν της Ιορδανίας και απολάμβανε της υποστηρίξεώς του. Εκτός από τη βοήθεια Χουσεΐν, για να γίνει Πατριάρχης ο Διόδωρος, «έταξε» και αρκετά «πακέτα» δολάρια στους μητροπολίτες. Η επιστολή του Μητροπολίτη Διοκαισαρείας Ιακώβου προς τον Ανδρέα Παπανδρέου, το 1983, αποκαλύπτει πολλά και λέγεται ότι την έχει η κ. Δήμητρα Λιάνη στο αρχείο της.
Διάκονος του Πατριαρχείου, πρώην γνωστός τραγουδιστής -έστειλε έχει πει, μάλιστα και σχετική επιστολή στο Οικουμενικό Πατραρχείο με αποκαλύψεις- πολλές φορές περιέγραψε δημοσίως και σε εκκλησιαστικούς κύκλους, τον καβγά Διοδώρου – Ιακώβου για τα «υπόλοιπα» που χρωστούσε ο πρώτος και τα είχε «ταμένα» στον δεύτερο για να τον ψηφίσει Πατριάρχη. Μόλις, λοιπόν, κάθησε στον θρόνο ο Διόδωρος, φαίνεται να έβαλε δύο στόχους, την συσσώρευση πλούτου και την… καλοπέραση. Περνούσε πολλούς μήνες τον χρόνο στην πατριαρχική βίλα του Αγίου Κωνσταντίνου Καμένων Βούρλων, όπου τον υπηρετούσαν Ρουμάνες καλόγριες. Μία από αυτές είχα μάλιστα, κακό τέλος. Στο μοναδικό προσκύνημα του Τάφου της Παναγίας στη Γεσθημανή ήταν κενή η θέση ηγουμένου. Ο αρχιμανδρίτης Συνέσιος ζητεί την τοποθέτησή του εκεί και ο Διόδωρος δίνει τη συγκατάθεση, έναντι… 80.000 δολαρίων, τα οποία και κατέβαλε ο Συνέσιος (άραγε πού βρίσκουν Αγιοταφίτες μοναχοί τόσο μεγάλα ποσά;). Ομως, ο Πατριάρχης, και τα χρήματα πήρε και τη θέση δεν του έδωσε. Θυμωμένος ο αρχιμανδρίτης, ήλθε στην Ελλάδα, πήγε στη βίλα Καμένων Βούρλων και επειδή γνώριζε «καλά» τα κατατόπια -είχε υπηρετήσει διάκονος εκεί- προσπάθησε να κλέψει χρήματα από το χρηματοκιβώτιο.
Τον αντελήφθη η Ρουμάνα μοναχή Λάικα και εκείνος αναγκάστηκε για να διαφύγει να την χτυπήσει στο κεφάλι με ένα βαρύ αντικείμενο. Οταν διαπίστωσε ότι την είχε σκοτώσει, έβαλε φωτιά για να χαθούν τα ίχνη. Η δολοφονία, όμως, αποκαλύφθηκε και ο Συνέσιος καταδικάστηκε σε φυλάκιση 28 ετών από τα ισραηλινά δικαστήρια. Ο φάκελος «Λάικα» βρίσκεται στα αρχεία της Μοσάντ, ενώ ο Συνέσιος δεν «μίλησε»ποτέ, παρά τις παροτρύνσεις, ακόμη και Ισραηλινών να κάνει αποκαλύψεις.
Οι Ρουμάνες
Φαίνεται ότι ο Διόδωρος είχε ιδιαίτερη αδυναμία στις Ρουμάνες. Λέγεται ότι πήγαιναν στα Ιεροσόλυμα να υπηρετήσουν από μοναστήρια τις πατρίδας τους και πολλές από αυτές το πρωί φορούσαν το σχήμα και προσεύχονταν και το βράδυ «εργάζονταν» σε καμπαρέ στο Τελ Αβίβ. Εντονες φήμες, που συζητείται, ότι και γι’ αυτές οι Ισραηλινοί έχουν στοιχεία, αναφέρουν πως ορισμένες από τις καλόγριες εκ Ρουμανίας «ετύγχανον της ιδιαιτέρας ευνοίας» του Πατριάρχου. Η τελευταία μάλιστα -συμπληρώνουν οι πληροφορίες- έφυγε από το Ισραήλ λίγες ώρες μετά το θάνατο του Διοδώρου με 6 εκατομμύρια δολάρια στη βαλίτσα της, με τα οποία άνοιξε επιχείρηση στην πατρίδα της. Λέγεται δε, ότι οι ισραηλινές αρχές γνώριζαν την περίπτωση, αλλά την άφησαν να φύγει, για να μην δημιουργηθεί διπλωματικό επεισόδιο, κάτι που το έχουν μετανοήσει τώρα.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση μεγάλης Ελληνίδας καλλιτέχνιδος, η οποία πέρασε άσχημες ώρες με την υγεία της. Οταν οι Ισραηλινοί γιατροί τη διαβεβαίωσαν ότι θα γίνει καλά, ιδιαίτερα συγκινημένη, πήγε στον Πανάγιο Τάφο να προσκυνήσει. Εκεί θέλησε, να αφιερώσει ακριβό κόσμημα που είχε στον λαιμό της. Τότε παρενέβη κληρικός Αγιοταφίτης που τη συνόδευε και της είπε: «Κυρία…, αν πράγματι αισθάνεσθε ότι πρέπει να αφιερώσετε το κόσμημά σας στον Χριστό, ως ευγνωμοσύνη που σας έσωσε, καλύτερα πουλήστε το και δώστε τα χρήματα σε φτωχούς. Εάν το αφήσετε εδώ, σε δυο – τρεις ημέρες θα κοσμεί τον λαιμό κάποιας Ρουμάνας».
Το χρήμα
Η σχέση με το χρήμα, φαίνεται να ήταν επίσης ξεχωριστά έντονη για τον Διόδωρο. «Ο Χιώτης ήταν παραδόπιστος», μας είπε χαρακτηριστικά Αγιοταφίτης. Είχε «ιδιαίτερες σχέσεις» με Μητροπολίτες που διαχειρίζονταν προσκυνήματα και περιουσιακά στοιχεία του Πατριαρχείου. Από παντού έπαιρνε «μίζες». «Νοίκιασε» για 90 χρόνια μεγάλες εκτάσεις στους Ισραηλινούς, κάτι που εξόργισε τους Παλαιστινίους, ενώ δεν δίστασε να κάνει και πλαστογραφίες εις βάρος Εβραίων, υπογράφοντας συμβόλαια που τελικά δεν ίσχυαν, αφού όμως πρώτα είχε εισπράξει τα χρήματα. Σε αυτές τις «ιστορίες» συμμετείχαν και Αγιοταφίτες. Υποθέσεις τέτοιες βρίσκονται στα ισραηλινά δικαστήρια, όπως και η τελευταία με την εξαφάνιση τεράστιων ποσών ακόμη και από τράπεζες της Ελβετίας, μετά το θάνατό του. Εχει αρχίσει ειδική έρευνα για 20 περίπου εκατομμύρια δολάρια. Είναι επίσης γνωστή στους Ελληνες πολιτικούς η περίπτωση που συνελήφθη ο Διόδωρος από την αστυνομία του Ισραήλ, με πλάκες λαθραίου χρυσού. Επενέβη η ελληνική κυβέρνηση και έκλεισε το θέμα. Ομως ο φάκελος έμεινε στα αρχεία της Μοσάντ, όπως και εκατοντάδες άλλοι φάκελοι.
Κλείνοντας τη «σταχυολόγηση» των έργων και του βίου Διοδώρου, θα καταθέσουμε, ίσως την πιο χαρακτηριστική μαρτυρία, που φανερώνει το μέγεθος της εξαρτήσεως του εκδημήσαντος Πατριάρχου με το χρήμα.
Βαριά άρρωστος τα τελευταία 2 χρόνια -ήταν περίπου 140, 150 κιλά, με μειωμένη όραση, είχε υψηλό σάκχαρο, καρδιά και υπεβάλλετο σε αιμοκάθαρση- ενώ μιλούσε, έγερνε το κεφάλι και κοιμόταν αφήνοντας τον συνομιλητή του αμήχανο, ειδικά όταν δεν υπήρχε άλλος μπροστά και μάλιστα Αγιοταφίτης. Ακόμη και δημοσιογράφοι που του έχουν πάρει συνέντευξη, είχαν γίνει μάρτυρες αυτού του γεγονότος. Ομως το να ξυπνούσε ο Διόδωρος και να συνέχιζε τη συζήτηση ήταν απλό και το συνέστηναν στους συνομιλητές του Αγιοταφίτες: «Την ώρα που τον παίρνει ο ύπνος, ρώτησέ τον, πόσο πάει σήμερα η τιμή του δολαρίου Μακαριότατε; Αμέσως θα ξυπνήσει και θα σου απαντήσει οπότε και θα συνεχίσετε να μιλάτε, μέχρι να επαναληφθεί η ίδια σκηνή».
Οι συνέπειες
Από τα λίγα -γιατί είναι λίγα μέσα στα 20 χρόνια Πατριαρχίας του Διοδώρου- που αναφέραμε, καθίσταται σαφές, ότι επί των ημερών του το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο έπεσε σε μαρασμό. Ικανοί κληρικοί απομονώθηκαν ή απογοητεύθηκαν και έφυγαν, ή εκδιώχθηκαν. Οσοι προσπάθησαν να αντισταθούν, απειλήθηκε η ζωή τους. Εμειναν όσοι αναγκάστηκαν να συνεργαστούν μαζί του, αφού -βάσει του ισχύοντος καθεστώτος- ο Πατριάρχης κάνει ό,τι θέλει και δεν δίδει λογαριασμό σε κανέναν, γιατί στα Ιεροσόλυμα δεν ισχύει η Συνοδικότητα. Εμειναν επίσης οι πιο υπομονετικοί που περίμεναν επί χρόνια «καλύτερες μέρες». Ομως, οι «καλύτερες μέρες» δεν είναι μια εύκολη υπόθεση να γίνουν πραγματικότητα, γιατί τα πάντα έχουν «ξεχαρβαλωθεί», παράλληλα με την όποια μορφή διαφθοράς ενδημεί πλέον εκεί, στον Τάφο του Χριστού. Γι’ αυτό και σήμερα παρατηρείται το φαινόμενο, να αλληλοκατηγορούνται οι Αγιοταφίτες, να επεμβαίνουν στα εσωτερικά τους ξένες δυνάμεις και να γίνεται λόγος για κάθε είδους και μορφής συναλλαγές για την εκλογή Πατριάρχου. Το γεγονός ότι επί 20 χρόνια, το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων «χώνευε» κάθε αποδιωγμένο κληρικό ή μοναχό από οποιαδήποτε ελληνική εκκλησία, έχει, δυστυχώς, το κόστος του. Η ευθύνη όμως, δεν ανήκει μόνον στον Διόδωρο, αλλά και σε όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις από το 1981, οι οποίες όχι μόνον «γνώριζαν», αλλά και τον βοηθούσαν να ξεπερνά τις όποιες «κακοτοπιές».
Οι «επίγονοι»
Είναι λοιπόν, πολύ φυσικό, οι «επίγονοι» του Διοδώρου, να αντιμετωπίζουν τώρα προβλήματα και τα κράτη που έχουν συμφέροντα στον ευαίσθητο αυτό, ιστορικό χώρο της Ιερουσαλήμ, να προσπαθούν να τα διαφυλάξουν, το καθένα βλέποντας από τη δική του σκοπιά.
Το Ισραήλ δεν θέλει φιλοάραβα Πατριάρχη, ούτε φιλορώσο, ενώ επιθυμεί να ξεκαθαρίσει το ιδιοκτησιακό καθεστώς που ανήκει στο Πατριαρχείο, ώστε αυτό να μην περιέλθει στους Παλαιστινίους, αλλά να παραμείνει στους Ελληνες Αγιοταφίτες, οι οποίοι όμως -με καθαρά χαρτιά- θα το νοικιάζουν σε Ισραηλινούς. Δεν θέλει επίσης οι κληρικοί του Πατριαρχείου να έχουν «άλλα ενδιαφέροντα», να ασχολούνται με επιχειρήσεις και να συνεργάζονται με ξένους ή Αραβες, για λόγους ασφαλείας. Ετσι επέβαλε τον αποκλεισμό πέντε, στέλνοντας ταυτόχρονα ένα γενικότερο μήνυμα ισχύος. Η Ιορδανία, που δεν κατέχει τώρα τα Ιεροσόλυμα, δεν θα επιθυμούσε να περιέλθουν αυτά στους Παλαιστινίους, ούτε επίσης εγκρίνει την παρουσία ρωσόφιλων, λόγω αρίστων σχέσεων με τις ΗΠΑ. Γι’ αυτό και σιωπηρώς εγκρίνει τις διαγραφές του Ισραήλ, κάτι που κάνουν και οι Παλαιστίνιοι, οι οποίοι αφού απέτυχαν να προωθήσουν τώρα αραβόφωνο Πατριάρχη, ελπίζουν με την απομάκρυνση από τα «πόστα» ανθρώπων που έχουν γαλουχηθεί με το πνεύμα του Διόδωρου, να έχουν την ευκαιρία και συναλλαγές γαιών στο μέλλον να κάνουν, αλλά και χειροτονίες ορθόδοξων Αράβων να πραγματοποιηθούν.
Η Ελλάδα, τέλος, επιθυμεί να παραμείνει ελληνορθόδοξο το Πατριαρχείο και συνεργαζόμενο με τα Πατριαρχεία Κωνσταντινουπόλεως και Αλεξανδρείας, καθώς και την Εκκλησία της Ελλάδος, γι’ αυτό και βλέπει με «καλό μάτι» έναν «ελληνοκεντρικό» νέο Πατριάρχη.
Με βάση λοιπόν τις ανωτέρω «διαθέσεις» των εμπλεκομένων έμμεσα ή άμεσα, διεγράφησαν 5 Μητροπολίτες, εκ των οποίων οι δύο, Βόστρων Τιμόθεος και Ιεροπόλεως Ειρηναίος, ήσαν από τους φερόμενους ως διεκδικητές του θρόνου. Αξίζει επομένως να εξετάσουμε τα υπέρ και τα κατά του καθενός.
ΒΟΣΤΡΩΝ ΤΙΜΟΘΕΟΣ: Ιδιαίτερα ικανός, έξυπνος, μορφωμένος και νέος στην ηλικία Ιεράρχης. Επειδή όμως σπούδασε στο Κίεβο και έχει άριστες σχέσεις με τη ρωσική Εκκλησία, θεωρείται «ρωσόφιλος». Μεσολάβησε στην εξεύρεση χρημάτων για την αποκατάσταση προκυνημάτων στα Ιεροσόλυμα από Ρώσους επιχειρηματίες, πίσω από τους οποίους, λέγεται, ότι «κρύβεται»το Πατριαρχείο Μόσχας. Και επειδή το Ισραήλ έχει πρόβλημα με τους Ρώσους εποίκους δεν θέλει άλλους «Ρώσους» στο κεφάλι του. Ομως τον κ. Τιμόθεο δεν επιθυμούν και οι Παλαιστίνιοι Ορθόδοξοι, οι οποίοι, μαζί με Ισραηλινούς, τον έχουν κατηγορήσει «διά έκλυτον βίον». Ασεμνες φωτογραφίες του με νεαρό έχουν δημοσιευθεί σε ισραηλίτικες και παλαιστινιακές εφημερίδες.
Ο ίδιος μίλησε για σκευωρία και κατασκευασμένα φωτομοντάζ και ζήτησε πραγματογνωμοσύνη, κάτι που έκανε και ένας φίλος του, από τα παιδικά χρόνια, Μητροπολίτης Τιβεριάδος κ. Αλέξιος, του οποίου φωτογραφίες είδαν επίσης και το φως της δημοσιότητος. Τον κ. Τιμόθεο όμως έχουν στο «μάτι» οι Εβραίοι και για το γεγονός ότι υπήρξε επί χρόνια εκλεκτός του Διοδώρου και Αρχιγραμματέας μέχρι τώρα της Ιεράς Συνόδου θέση-κλειδί από την οποία φέρεται να αντλεί τη δύναμή του, αφού «γνώριζε τα πάντα», ενώ Ισραηλινοί διαδίδουν ότι δεν γνώριζε μόνον αλλά «συμμετείχε» κιόλας. Σε Παλαιστίνη και Ισραήλ μιλούν για εκατομμύρια δολάρια που έχουν περάσει από τα χέρια του κ. Τιμόθεου, αλλά αυτό το διαψεύδει.
ΙΕΡΑΠΟΛΕΩΣ ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ: Εξαρχος του Παναγίου Τάφου στην Αθήνα επί 20 περίπου χρόνια. Ελέω Διοδώρου. Υπόδικος στην Ελλάδα για θέματα που αφορούν μισθώσεις ακινήτων του Πατριαρχείου, όπως θέατρα και άλλα. Γνωστός ευρύτερα από την περίπτωση του Θεάτρου «Κώστας Χατζηχρήστος». Ενθερμος φίλος των Παλαιστινίων, κάτι που δεν θα ενοχλούσε -λέγεται- τους Ισραηλινούς, εάν μέσα στις επαφές του δεν ήσαν περίεργα κινούμενοι -κατά τη Μοσάντ- Αραβες και Παλαιστίνιοι, όπως στην Αθήνα ο Χάλακ, φίλος του Ανδρέα Παπανδρέου. Πολύ καλός στις δημόσιες σχέσεις ο κ. Ειρηναίος, δεν πέτυχε τελικά όμως να πείσει τον κ. Μπερνς ότι είναι «δικός» τους, δηλαδή φίλος και των ΗΠΑ, γιατί και η Αμερική δεν θα επιθυμούσε έναν Πατριάρχη που θα ήταν «με όλους». Πάντως Ισραηλινοί διαδίδουν ότι είναι αυτός, γενικά, «φακελωμένος».
ΚΥΡΙΑΚΟΥΠΟΛΕΩΣ ΣΙΛΒΕΣΤΡΟΣ: «Κόπηκε»… δικαίως, γιατί είναι παλαιστινιακής καταγωγής και για το γεγονός δεν διαμαρτυρήθηκαν ούτε οι… Παλαιστίνοι…
Τέλος, οι Καπιτωλιάδος Ησύχιος και Ιόππης Δαμασκηνός, βρέθηκαν εκτός καταλόγου εκλογίμων, με το γενικό αιτιολογικό «για λόγους ασφαλείας», λόγω φιλοαραβικών διαθέσεων, ενώ στο γενικό απορριπτικό του υπουργού Δικαιοσύνης που διαβιβάστηκε στον τοποτηρητή Μητροπολίτη Πέτρας κ. Κορνήλιος αγγίζει και αυτούς η επιθυμία του Ισραήλ για «κάθαρση» κάθε μορφής του Πατριαρχείου Ιεροσλύμων, στην οποία συμφωνούν, Τελ Αβίβ, Αμμάν, Παλαιστίνη και Αθήνα, με αφανώς αντιδρώσα τη Μόσχα και παρατηρητή -έτσι φαίνεται τουλάχιστον- το Βατικανό.