Τα όσα συνέβησαν στην Ιταλία την τελευταία εβδομάδα αποτελούν μοναδικό μάθημα πολιτικής σωφροσύνης, σταθερότητας, θάρρους και αρετής του προέδρου Ματαρέλα. Μένοντας πιστός στο Σύνταγμα της χώρας του, επέβαλε την ισορροπία των θεσμών απέναντι στην απειλή της καθιέρωσης της «Τρίτης Ιταλικής Δημοκρατίας» που είχαν εξαγγείλει ο Ντι Μάιο και ο Σαλβίνι, με την έννοια ότι καμιά συνταγματική αρμοδιότητα δεν θα μπορούσε πλέον να ασκηθεί απέναντι στη θέληση του λαού που εκφράζεται από τους εκλεγμένους εκλεκτούς του.
Διατρανώνοντας στο μήνυμά του προς τον λαό ότι δεν του επιτρέπεται να αλλοιώσει το Σύνταγμα απεμπολώντας τις αρμοδιότητές του που εξασφαλίζουν την ηθελημένη από τον συντακτικό νομοθέτη ισορροπία ανάμεσα στη νομοθετική εξουσία και την προεδρική αρμοδιότητα, και ότι θα επιμείνει να παραδώσει στον διάδοχό του το Σύνταγμα όπως το βρήκε, ο Ματαρέλα διέσωσε την Ιταλική Δημοκρατία του Συντάγματος του 1948 και το κύρος του θεσμού που ενσαρκώνει.
Στη συνέχεια, βρήκε τον τρόπο να εξαναγκάσει τους νεόφερτους στην πρώτη γραμμή της προτίμησης του λαού να δεχθούν ότι για να κυβερνήσουν θα πρέπει πρώτα να σεβασθούν το Σύνταγμα και τις συνθήκες του πολιτεύματος, καθώς και τους κεντρικούς άξονες της διεθνούς θέσης της χώρας και συγκεκριμένα τη θέση της Ιταλίας στους ευρωπαϊκούς θεσμούς και μάλιστα τον ρόλο της ως πρωταγωνιστή στην εξέλιξή τους.
Είναι αξιοθαύμαστος ο ήρεμος τρόπος με τον οποίο πέτυχε να δαμάσει τις νεοπαγείς πολιτικές δυνάμεις. Υποχρέωσε με τον τρόπο του τον καθηγητή Κόντε να παραδώσει την εντολή σχηματισμού κυβερνήσεως που θα ήταν εκείνη της «Τρίτης Ιταλικής Δημοκρατίας», έδωσε διερευνητική εντολή στον τεχνοκράτη εξωκοινοβουλευτικό Κορατέλι χωρίς όμως να βιαστεί να διορίσει κυβέρνηση και πέρασε το μήνυμα ότι, είτε ψηφιστεί είτε όχι η κυβέρνηση, οι εκλογές θα γίνουν σύντομα, ίσως και όταν όλοι οι εκλογείς θα βρίσκονταν στις αμμουδιές. Τότε, το ένστικτο της αυτοσυντήρησης των πολιτικών ξύπνησε και χρειάσθηκε μόνο ελάχιστος χρόνος για να παρακαλέσουν πλέον τον Ματαρέλα να δεχθεί τη νέα τους κυβέρνηση, ξεχνώντας ολοσχερώς τα της «Τρίτης Ιταλικής Δημοκρατίας».
Ακούστηκαν φωνές όλων των ειδών, ακόμη και απειλές για τη ζωή του Ματαρέλα. Ομως ο πρόεδρος κατήλθε από την πανεπιστημιακή έδρα στην πολιτική για να αντικαταστήσει το κενό που άφησε η δολοφονία του αδελφού του από τη μαφία, και ποιος άραγε μπορεί να φοβίσει τον άνθρωπο που ψήθηκε μέσα στο δράμα της φρικτής απώλειας του αδελφού στον βωμό της υπηρεσίας προς την πατρίδα;
Και κάτι ακόμη: Οι διατάξεις του ελληνικού Συντάγματος ως προς τον διορισμό του πρωθυπουργού και των υπουργών είναι πανομοιότυπες με εκείνες του ιταλικού Συντάγματος. Η μόνη αλλά ουσιαστική διαφορά έγκειται στη «δικονομική» διάταξη των τριήμερων διερευνητικών εντολών που μάλιστα χορηγούνται αποκλειστικά στους αρχηγούς των κομμάτων, μόνο αυτοί δηλαδή είναι κανονικά πρωθυπουργήσιμοι. Δεν πρέπει όμως να ξεχνούμε ότι η «δικονομική» διάταξη αυτή είναι προϊόν της εποχής των ισχυρών κομματικών παρατάξεων του δικομματισμού και είναι αμφίβολη η ανελαστικότητα και η αξία της σε καθεστώς απλής αναλογικής.
* Ο κ. Σπυρίδων Ι. Φλογαΐτης είναι καθηγητής.