Την υποχρεωτική μεταφορά των διαθεσίμων όλων των φορέων της γενικής κυβέρνησης στην Τράπεζα της Ελλάδος και την παροχή εγγυήσεων έως 25 δισ. ευρώ από τα περιουσιακά στοιχεία του υπερταμείου στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, προβλέπει –μεταξύ άλλων– το πολυνομοσχέδιο που κατέθεσε χθες η κυβέρνηση στη Βουλή για να ικανοποιήσει τα προαπαιτούμενα της τελευταίας αξιολόγησης.
Το πολυνομοσχέδιο σχεδιάζεται να ψηφιστεί έως την προσεχή Πέμπτη, προκειμένου να υπάρχει επαρκής χρόνος για να αξιολογηθεί από τους θεσμούς έως το Eurogroup της 21ης Ιουνίου, με στόχο να εγκριθεί τότε η εκταμίευση της τελευταίας δόσης του μνημονίου.
Οι διατάξεις για τη μεταφορά στον Ενιαίο Λογαριασμό Θησαυροφυλακίου του Δημοσίου στην Τράπεζα της Ελλάδος των λογαριασμών που τηρούν σήμερα οι φορείς της γενικής κυβέρνησης σε εμπορικές τράπεζες, θα διευρύνουν τη δυνατότητα του Δημοσίου για εσωτερικό δανεισμό μέσω ρέπος. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Οικονομικών, υπολογίζεται ότι περίπου 5-6 δισ. ευρώ βρίσκονται αυτήν τη στιγμή κατατεθειμένα σε εμπορικές τράπεζες και θα μεταφερθούν στην Τράπεζα της Ελλάδος. Τα ρέπος (από τα ήδη κατατεθειμένα κεφάλαια φορέων της γενικής κυβέρνησης στην Τράπεζα της Ελλάδος) φτάνουν τώρα περίπου τα 22 δισ. ευρώ. Η ενίσχυσή τους ενδιαφέρει την κυβέρνηση, καθώς –σε συμφωνία με τους θεσμούς– τα χρησιμοποιεί για να «χτίσει» σημαντικό τμήμα του «μαξιλαριού» ασφαλείας, στερώντας όμως ρευστότητα από την οικονομία, στο όνομα της καθαρής εξόδου από το μνημόνιο.
Το νομοσχέδιο προβλέπει μάλιστα αυστηρές ποινές σε περίπτωση μη συμμόρφωσης των φορέων της γενικής κυβέρνησης. Ειδικότερα, προβλέπεται η δυνατότητα να αποφασίσει ο υπουργός Οικονομικών καθαίρεση των μελών του Δ.Σ. του φορέα, των εκτελεστικών του οργάνων και του προϊσταμένου οικονομικών υπηρεσιών του. Επίσης, μπορεί να μειώσει το ύψος της ετήσιας επιχορήγησης του φορέα από τον τακτικό προϋπολογισμό.
Τα μόνα περιθώρια που αφήνει το νομοσχέδιο στους φορείς της γενικής κυβέρνησης για να διατηρήσουν λογαριασμούς στις εμπορικές τράπεζες είναι για να εξυπηρετούν τις ταμειακές τους ανάγκες για ένα 15νθήμερο.
Σήμερα, στην Τράπεζα της Ελλάδος είναι ήδη κατατεθειμένα 33-34 δισ. ευρώ από φορείς του Δημοσίου, εκ των οποίων τα περίπου 7 δισ. ευρώ είναι επενδεδυμένα σε τίτλους του Δημοσίου (ομόλογα, έντοκα γραμμάτια κ.λπ.) και τα υπόλοιπα περίπου 27 δισ. ευρώ είναι ρευστά. Από τα τελευταία, τα 22 δισ. ευρώ έχει δανειστεί με συμφωνίες βραχυχρόνιου δανεισμού (ρέπος) το Δημόσιο.
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου, ο στόχος της ρύθμισης αυτής είναι η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας στη χρήση της διαθέσιμης ρευστότητας, καθώς και η επίτευξη αξιόπιστων προβλέψεων αναφορικά με τις ταμειακές ροές της γενικής κυβέρνησης.
Το υπερταμείο
Σε ό,τι αφορά το υπερταμείο, το νομοσχέδιο προβλέπει ότι αυτό (η ΕΕΣΥΠ) προσχωρεί ως συμβαλλόμενο μέρος στη χρηματοδοτική σύμβαση του Δημοσίου και παρέχει εγγυήσεις, έως 25 δισ. ευρώ, προς τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας για τα δάνεια που αυτός χορηγεί στην Ελλάδα. Ετσι, ουσιαστικά, σε περίπτωση αθέτησης πληρωμής του δανείου, ο ESM θα μπορεί να διεκδικήσει αποζημίωση από τα περιουσιακά στοιχεία του Δημοσίου, που ανήκουν στο υπερταμείο.
Η δυνατότητα αυτή προβλεπόταν εξαρχής στο μνημόνιο του 2015, αλλά δεν είχε ενεργοποιηθεί. Οταν συγκροτήθηκε σε σώμα το Δ.Σ. του υπερταμείου, τον Φεβρουάριο του 2017, ο ESM ζήτησε να εφαρμοστεί η ρήτρα και να προσχωρήσει στη σύμβαση η ΕΕΣΥΠ. Με τις σχετικές διατάξεις, το υπερταμείο μπαίνει στο μικροσκόπιο του ΕSM καθώς το κράτος πρέπει να του παρέχει κάθε πληροφορία για κάθε του κίνηση, ώστε ο δανειστής να προστατεύει τα συμφέροντά του.