Η 12η Ιουνίου 2018 έχει ήδη μείνει στην ιστορία ως η μέρα κατά την οποία, δύο πρωθυπουργοί, από την Αθήνα και τα Σκόπια ανακοίνωσαν μια συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και την ΠΓΔΜ, έπειτα από 27 χρόνια ύπαρξης της βόρειας γειτονικής χώρας. Τις επόμενες ημέρες θα ακολουθήσει η αναμενόμενη ανάδειξη της συμφωνίας, πράγματι ιστορικής για τα δεδομένα μιας, μάλλον δύσκολης για συμβιβασμούς, περιοχής, με τη συμμετοχή αξιωματούχων από διεθνείς οργανισμούς από όλο τον κόσμο.
Το βράδυ της Κυριακής, όταν τα φώτα στην Πρέσπα σβήσουν και οι εορτασμοί ολοκληρωθούν, θα αρχίσει η δύσκολη περίοδος της εφαρμογής των συμφωνηθέντων. Ο σπονδυλωτός χαρακτήρας της συμφωνίας, η οποία θα θεωρηθεί οριστική και ολοκληρωμένη σε δύο χρόνια, κρύβει αρκετές παγίδες, αλλά και ευκαιρίες. Μια από αυτές είναι η αναγκαστική στενή συνεργασία που θα πρέπει να έχουν τα επόμενα αρκετά χρόνια οι δύο χώρες, ώστε οι παράμετροι της συμφωνίας ακόμα και στα λεγόμενα ζητήματα χαμηλής πολιτικής να εφαρμοστούν.
Ο χρόνος θα δείξει, επίσης, αν πράγματι η συμφωνία στην οποία κατέληξαν οι δύο χώρες είναι πραγματικά καλή, υπο την έννοια της «εφαρμοσιμότητας» της. Ωστόσο, η πλεον σημαντική διάσταση της υπόθεσης, αφορά την πολιτική διαχείριση της κατάστασης μέσα στις δύο χώρες.
Τις δύο ημέρες της ολοκλήρωσής των διαπραγματεύσεων (11-12 Ιουνίου), βρέθηκα στην πρωτεύουσα της γειτονικής χώρας. Είναι απολύτως σαφές ότι για τα Σκόπια η συμφωνία έχει γίνει αποδεκτή με ανακούφιση, όχι όμως και ενθουσιασμό. Γνωρίζουν καλά ότι το όνομα της χώρας τους θα άλλαζε με κάποιο τρόπο.
Στα Σκόπια έχει γίνει αντιληπτό ότι τα βήματα που πρέπει να ολοκληρωθούν είναι πολλά και η πορεία μπορεί να διακοπεί ανά πάσα στιγμή. Ωστόσο, φαίνεται ότι ο γεωπολιτικός φόβος τους ωθεί και διατηρεί την πεποίθηση ότι η ένταξη στους ευρωατλαντικούς θεσμούς, θα θωρακίσει τη χώρα τους από περαιτέρω αναταράξεις, ενώ θα μειώσει και την ανεπιθύμητη επιρροή τρίτων χωρών. Αυτή η ανησυχία λειτουργεί θετικά στον δρόμο για την εφαρμογή της συμφωνίας, ακόμα και αν μετά από λίγο στα Σκόπια υπήρχε κάποια κυβερνητική αλλαγή, προς το εθνικιστικότερο.
Για την Ελλάδα οι προκλήσεις σχετικά με τη διαχείριση της συμφωνίας, είναι πολλαπλές και όλες σχετίζονται με τις εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις. Πρώτη και κυρία ευθύνη του πολιτικού συστήματος είναι η απομόνωση των ακραίων. Η μισαλλοδοξία και οι ακραίες κραυγές ωφελούν πολύ συγκεκριμένες παρατάξεις, μέσα και έξω από τη Βουλή.Αυξάνουν την επιρροή των αντισυστημικών δυνάμεων του εθνολαϊκισμού που αναζητούν να πάρουν τη ρεβάνς του 2015, αυτή τη φορά όχι με αφορμή την οικονομική κρίση, αλλά τα ευαίσθητα αντανακλαστικά που διεγείρουν εξ' ορισμού οι δημόσιες συζητήσεις για ζητήματα ταυτότητας. Δεν υπάρχουν ανώδυνοι συμβιβασμοί.
Ωστόσο, απαιτείται νηφαλιότητα από όλες τις πλευρές και προσήλωση στους εθνικούς στόχους, όπως αυτοί προσδιορίζονται από την γεωπολιτική κατάσταση στην περιοχή τα τελευταία χρόνια.