Ακμαία και μοιραία η σύγχρονη ποίηση

Ακμαία και μοιραία η σύγχρονη ποίηση

3' 58" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Συνέντευξη στον ΔΙΟΝΥΣΗ ΜΑΡΙΝΟ

Αν ποίηση είναι κι η σιωπή που μέσα στο άλεκτο ντύμα της περικλείει όλα τα σχήματα, τότε η συνέντευξη στο σπίτι του Χριστόφορου Λιοντάκη είχε ιδιαίτερη ποιητικότητα. Υπήρχαν στιγμές που ο μόνος παραγόμενος ήχος ήταν το θρόισμα των φύλλων από τις γλάστρες στο μπαλκόνι του. Σε αυτή την εντατική στιγμή αναμονής, στεκόταν μπροστά μου με την εγρήγορση του ετοιμοπόλεμου και τη λεπτότητα ενός μυστικού φόβου.

Ο Χριστόφορος Λιοντάκης γεννήθηκε το 1945 στο Ηράκλειο Κρήτης. Το 1973 κυκλοφόρησε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Το τέλος του τοπίου». Η συλλογή του «Με το φως», 1999, τιμήθηκε ταυτόχρονα με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και με το Βραβείο Ποίησης του περιοδικού «Διαβάζω», το 2000. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά και αγγλικά και έχουν δημοσιευθεί στο περιοδικό «Harvard Review», στα τεύχη 50, 1998 και 80, 2000.

Βραβεύσεις

Ο Θάνος Μικρούτσικος έχει μελοποιήσει ποιήματά του που έχουν κυκλοφορήσει σε CD με τίτλο «Ποίηση με μουσική: Κωνσταντίνος Καβάφης-Χριστόφορος Λιοντάκης». Το υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας τον ονόμασε Ιππότη της Τάξεως Γραμμάτων και Τεχνών και ο Δήμος Ηρακλείου του απένειμε το βραβείο Νίκου Καζαντζάκη. Το 2012 τιμήθηκε με το βραβείο Ποίησης του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών, για το σύνολο του έργου του.

– Κύριε Λιοντάκη, μία φορά ποιητής πάντα ποιητής;

– Η ποίηση ξεκινάει σαν αθώο φλερτ. Ορισμένες φορές γίνεται δεσμός. Και το διαζύγιο είναι δύσκολο ή και επώδυνο. Το ίδιο συμβαίνει και με κάθε μορφή τέχνης.

 

– Πότε είπατε μέσα σας «ναι, είμαι ποιητής»;

– Δεν το είπα ποτέ. Μεγάλη κουβέντα. Ούτε εγώ μπορώ να κρίνω το έργο μου.

  

– Αναθεωρήσεις κάνετε; Σε ποιήματα, σε στιγμές, σε πρόσωπα;

– Διαρκώς και πάντα. Ειδικά στα ποιήματα. Κάποια στιγμή σταματώ γιατί μπορεί να τα κάνω χειρότερα. Με ανθρώπους έχω σταθερές φιλίες και ελπίζω να παραμείνουν εσαεί.

 

– Το ερωτικό στοιχείο είναι οργανικό στοιχείο του έργο σας. Πώς το διαχειριστήκατε;

– Δεν ήθελα να κάνω ποτέ σημαία τις ερωτικές μου επιλογές. Πάνω από όλα με ενδιέφερε ό,τι ήταν να πω να το πω ποιητικά. Να στέκει ποιητικά. Δεν με ενδιέφερε το κήρυγμα ή να κάνω μανιφέστα. Αλλοι στην Ελλάδα και στο εξωτερικό το έκαναν εν μέρει επιτυχημένα και εν μέρει όχι. Στη δική μου περίπτωση λειτούργησε ένας εσωτερικός μονόλογος με πάρα πολλές φωνές συγχρόνως μέσα μου. Κατέφυγα σε πολλά αρχαιόθεμα θέματα και στοιχεία. Επέλεξα πρόσωπα της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, τα οποία τα έφερα στο σήμερα καθιστώντας τα οιονεί σύγχρονα. Αφενός για να δώσω μια συνοχή χρόνου και συγχρόνως να εκφράσω το ποιητικό μου credo.

– Για ποιο πράγμα πιστεύετε ότι μιλήσατε; Ηταν αυτό που θέλατε εξαρχής; Και, τελικά, τι καταφέρατε;

– Οχι, δεν έφτασα κάπου. Μπορεί να έχω χίλια στο μυαλό μου και να καταφέρω να πω δέκα.

– Ποιο είναι εμπόδιο; Τι παρεμβαίνει;

– Πάρα πολλά. Κυρίως το τυχαίο, η γλώσσα, το ταλέντο, η δύναμη, η επικοινωνία, η διάθεση. Και μια γενικότερη συμπαντική αρχή ότι δεν μπορούν να ειπωθούν όλα. Υπάρχουν άφατα και άρρητα που όσο και να θέλεις να τα εκπορθήσεις δεν τα καταφέρνεις.

– Πώς βλέπετε τη σύγχρονη ποίηση στην Ελλάδα;

– Ακμαία και μοιραία. Ακμαία γιατί υπάρχουν σημαντικοί ποιητές παλαιότεροι και νεότεροι. Θα περιοριστώ να σου αναφέρω το παράδειγμα του Μάξιμου Οσύρου. Το τελευταίο του βιβλίο είναι οριακό. Μοιραία με την έννοια ότι υπάρχουν πολλές πληθωριστικές τάσεις. Υπάρχει μια ευκολία της γραφής, σχεδόν μηχανική. Αν δεν έχεις διαβάσει δέκα πράγματα δεν γίνεται να γράψεις.

– Το ταλέντο φτάνει;

– Οχι. Χρειάζεται διάβασμα και βίωμα. Ο Ζενέ λέει μια φράση που όλοι θα έπρεπε να την έχουν φυλακτό: «Δεν γίνεσαι καλλιτέχνης αν δεν περάσεις μια μεγάλη συμφορά».

– Η σχέση σας με τον Ζενέ είναι οργανική.

– Οταν τον πρωτοδιάβασα ήταν μια αποκάλυψη. Ηταν μια αιρετική μορφή που κατέρριψε πολλά συμβατικά δεδομένα. Το προκλητικό-ερωτικό που υπάρχει στο έργο του, όταν το μελετήσεις σε βάθος, είναι η απόλυτη αγωνία για υπαρξιακή λύτρωση μέχρι τη θέωση. Είναι μοναδικό παγκόσμιο φαινόμενο. Η γραφή του Ζενέ είναι θεολογική.

– Παρόμοια με του Ζενέ είναι και η σημασία που δίνετε στον Παπαδιαμάντη.

– Εκτός από τη μεγάλη μου αγάπη για το έργο του, ένας άλλος λόγος που ασχολήθηκα ήταν να μπορέσω να αρθρώσω μια αντικειμενική άποψη, με βάση πάντα τα ίδια του τα κείμενα, χωρίς προκαταλήψεις και ιδεολογικές παρωπίδες. Θεωρείται ο απόλυτος χριστιανός των γραμμάτων που είναι λάθος άποψη. Το ίδιο του έργο σε οδηγεί αλλού αν το διαβάσεις σωστά. Ο ίδιος έλεγε πως ήταν αμαρτωλός. Το γράφει και στη «Φαρμακολύτρια» όπου δεν ζητάει συχώρεση. Υπήρξε αντικείμενο εκμετάλλευσης από καθαρολόγους διανοούμενους χριστιανούς, όπως ο Ζήσιμος Λορεντζάτος. Υπάρχει και η άποψη των «διαφωτιστών» με προεξάρχοντα τον Δημαρά που του καταλογίζουν ότι δεν είναι καλός διηγηματογράφος. Τίποτα από όλα αυτά δεν ισχύει. Πάνω από όλα ήταν ποιητής χωρίς να το ξέρει. Υπάρχουν περιγραφές στο έργο του ισότιμες του Σολωμού και της αρχαίας τραγωδίας.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή