Ευρωαμερικανική φιλία, ποιοι και πώς τη θανάτωσαν

Ευρωαμερικανική φιλία, ποιοι και πώς τη θανάτωσαν

2' 43" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Οταν ο συγγραφέας Κλάιβ Στέιπλς Λιούις ήταν ακόμη μικρό παιδί, η μητέρα του έφυγε από τη ζωή. «Με τον θάνατο της μητέρας μου», έγραψε, «κάθε ευτυχία, καθετί γαλήνιο ή αξιόπιστο, εξαφανίστηκε από τη ζωή μου. Υπήρχε ακόμη πολλή διασκέδαση στη ζωή μου, αμέτρητες απολαύσεις και χαρά, έλειπε όμως η γνώριμη ασφάλεια.

Πλέον, υπήρχε μόνον η θάλασσα και τα νησιά – η μεγάλη ήπειρος είχε βυθιστεί σαν την Ατλαντίδα». Μπορεί να ακούγεται μελοδραματικό, αλλά αυτό το απόσπασμα μου θυμίζει τον θάνατο της σχέσης της Αμερικής με την Ευρώπη και την προδοσία των δημοκρατικών αξιών που στήριζαν τη σχέση αυτή από την πλευρά του προέδρου Τραμπ.

Αλλωστε, η Ευρώπη είναι η μητρική ήπειρος που γέννησε, εν μέρει, την Αμερική – όλοι οι θεμελιώδεις θεσμοί μας κληρονομήθηκαν από εκεί. Η δημοκρατία μας είναι ελληνική και βρετανική, τα πανεπιστήμιά μας είναι γερμανικά. Τα βιβλία που συμβουλεύονταν ο Τζορτζ Ουάσιγκτον και ο Τόμας Τζέφερσον ήταν μεταφρασμένα από τα γαλλικά.

Για δεκαετίες, η Ευρώπη αντιπροσώπευε ένα μονοπάτι που οδηγούσε στην πρόοδο. Ως νεοσύστατο έθνος, οι ΗΠΑ υιοθέτησαν την κληρονομιά της Ευρώπης και την εκδημοκράτισαν με βάση τα δικά τους πρότυπα. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μια ανανεωμένη Δύση υπό την αμερικανική ηγεσία κατάφερε να ενοποιηθεί και να σταθεροποιηθεί. Εντάσεις και αντιπαλότητες εξακολουθούσαν να υπάρχουν, αλλά πάνω από όλα κυριαρχούσε ένα συμπέρασμα – η σχέση των δύο δυνάμεων ήταν σχεδόν συγγενική.

Μέσα σε λίγες ημέρες, ο πρόεδρος Τραμπ έσπασε αυτή τη στενή σχέση σε χίλια κομμάτια. Χαρακτήρισε την Ευρωπαϊκή Ενωση «εχθρό» της Αμερικής και τη Δευτέρα πήρε ουσιαστικά το μέρος του Βλαντιμίρ Πούτιν, του μεγαλύτερου ηθικού και πολιτικού εχθρού της ευρωαμερικανικής φιλίας. Ο Τραμπ κατάφερε να καταστρέψει την πυξίδα που καθοδηγούσε την αμερικανική πολιτική και κουλτούρα εδώ και αιώνες και μας έδειξε έναν νέο κόσμο όπου κυριαρχεί ο νόμος της ισχύος. Αξίζει να θυμηθούμε πως ο Τραμπ συμπληρώνει απλώς τις δηλητηριώδεις τάσεις που ήδη προϋπήρχαν και πως στην πραγματικότητα χρειάστηκαν πολλά χέρια για να αποτελειώσουν τον ευρωαμερικανικό δεσμό.

Εδώ και χρόνια, οι συντηρητικοί πολιτικοί και σχολιαστές στις ΗΠΑ ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν την Ευρώπη ως παράδειγμα προς αποφυγή για να ασκήσουν κριτική στους φιλελεύθερους. «Πρόκειται για ένα μάτσο ανόητων, άθεων και σοσιαλιστών, που εμπνέουν τους αιρετικούς στα πανεπιστημιακά κάμπους του Μπέρκλεϊ και της Βοστώνης», έλεγαν. Από την άλλη, οι προοδευτικοί έπεσαν στην επικίνδυνη παγίδα της πολιτικής ορθότητας. Απέναντι στις κορυφαίες προσωπικότητες του Αριστοτέλη, του Σαίξπηρ και του Μότσαρτ, το μόνο που είχαν να πουν είναι πως πρόκειται για νεκρούς, λευκούς άνδρες. Ετσι για τους φιλελεύθερους, ο ευρωκεντρισμός έγινε συνώνυμο της αποικιοκρατίας, της καταπίεσης και της προνομιακής κοινωνίας των λευκών, και η πλούσια ευρωπαϊκή ιστορία συρρικνώθηκε σε ένα μικρό κομμάτι του εαυτού της. Οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι δεν βοήθησαν στη βελτίωση του αφηγήματος. Μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, αφοσιώθηκαν σε μια ομοσπονδία κρατών άκρως τεχνοκρατική, που τα τελευταία χρόνια βρίσκεται υπό κατάρρευση. Κάπως έτσι, η ευρωαμερικανική πολιτική συμμαχία φαίνεται πως πλησιάζει σταδιακά προς το τέλος της. Ο Τζορτζ Μπους ο νεότερος ξεκίνησε βεντέτα με την Ευρώπη για τη στάση της απέναντι στον πόλεμο του Ιράκ. Ο Μπαράκ Ομπάμα αποστασιοποιήθηκε. Και σήμερα, όπως ανέφερε και ο Ρόμπερτ Κέιγκαν στην «Ουάσιγκτον Ποστ», ο Ντόναλντ Τραμπ χτυπάει ανελλιπώς την υπερατλαντική συμμαχία με ένα καταστρεπτικό σφυρί.

Οταν υποδέχθηκε τον Πούτιν με ανοικτές αγκάλες, την περασμένη Δευτέρα, ήταν σαν να χόρευε πανηγυρικά πάνω από τον τάφο της ευρωαμερικανικής φιλίας.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή