Οταν ως φοιτητής είχε ακούσει σε κάποιο αμφιθέατρο του ΕΜΠ για την ύπαρξη του βραβείου Rolf Nevanlinna, της κορυφαίας διάκρισης της Διεθνούς Ενωσης Μαθηματικών (International Mathematical Union) για μαθηματικούς έως 40 ετών, του είχε φανεί ένα άπιαστο όνειρο. Πριν από δύο μέρες, ο 37χρονος σήμερα Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, καθηγητής της Επιστήμης των Υπολογιστών στο ΜΙΤ, πραγματοποίησε ένα ακόμα όνειρό του, αποσπώντας το εν λόγω βραβείο για τη συνεισφορά του στη διαμόρφωση της κατανόησής μας για την υπολογιστική πολυπλοκότητα σε θεμελιώδη προβλήματα των μαθηματικών και της οικονομίας. «Η τιμή είναι πολύ μεγάλη», λέει τηλεφωνικά στην «Κ» ο Κωνσταντίνος Δασκαλάκης από τη Βραζιλία. «Δεν φανταζόμουν ότι θα ανέβαινα ποτέ σε αυτό το βάθρο, δεδομένου ότι πλησιάζω πλέον τα σαράντα» αναφέρει, «φέτος ήταν η τελευταία μου ευκαιρία, ηλικιακά».
Τα μέλη της επιτροπής της Διεθνούς Ενωσης Μαθηματικών αξιολογούσαν σιωπηλά για πάνω από τρία χρόνια αρκετούς υποψηφίους, που θεωρούνται «ανερχόμενα αστέρια», όπως ο κ. Δασκαλάκης. Με αυτή τη λογική, άλλωστε, το βραβείο απονέμεται ανά τέσσερα χρόνια, και αφορά το σύνολο της ερευνητικής δουλειάς του νικητή· εν προκειμένω αξιολογήθηκε η συνεισφορά του Ελληνα μαθηματικού στα υπολογιστικά θεμέλια της θεωρίας των παιγνίων και της τεχνητής εκμάθησης.
Τα κριτήρια, ωστόσο, που θέτουν οι ειδήμονες της επιτροπής δεν είναι ακραιφνώς μετρήσιμα, καθώς δεν μετρούν αριθμό δημοσιεύσεων, αλλά συνολική επιρροή της δουλειάς του ερευνητή και δη σε βάθος χρόνου. Υπενθυμίζουμε ότι ο κ. Δασκαλάκης είχε λύσει το θεώρημα του Νας, προ δέκα ετών, ως πρωτοετής μεταπτυχιακός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ.
Ο Κων. Δασκαλάκης, γεννημένος στην Αθήνα με καταγωγή από την Κρήτη, απασχόλησε για πρώτη φορά τα ΜΜΕ πριν από δέκα χρόνια, όταν έλυσε το θεώρημα του Νας. Εκτοτε ακολουθεί μια εντυπωσιακή ακαδημαϊκή καριέρα στις ΗΠΑ, διδάσκει στο ΜΙΤ, ενώ δίνει συχνά διαλέξεις και στην Ελλάδα.
«Η επιστήμη δεν είναι μετρήσιμη» σχολιάζει ο ίδιος, προσθέτοντας «εγώ θα συνεχίσω την έρευνα, τη διδασκαλία στο πανεπιστήμιο, την επίβλεψη των εργασιών των φοιτητών μου». Ωστόσο, το κύρος του νεαρού Ελληνα καθηγητή αλλά και η ευθύνη του έχουν αυτομάτως αυξηθεί. Γι’ αυτό, εξάλλου, το βραβείο δίνεται σε επιστήμονες στην αρχή της καριέρας τους (στην ηλικιακή δεκαετία των 30), ώστε να τους δώσει περαιτέρω ώθηση και κίνητρα, αλλά και βήμα δημόσιου λόγου.
Ως βραβευθείς με Rolf Nevanlinna, ο κ. Δασκαλάκης θα συμμετέχει στο ετήσιο «ραντεβού» με παλαιότερους νικητές, το Heidelberg Forum, που πραγματοποιείται στην περιώνυμη Πανεπιστημιούπολη με στόχο και τη διασύνδεση με τη φοιτητική κοινότητα.
Ο χαρισματικός κ. Δασκαλάκης θα επεκταθεί σε νέα ερευνητικά πεδία; «Ασχολούμουν πάντοτε, ήδη από παιδί, με προβλήματα που μου κινούν το ενδιαφέρον, τα οποία όσο τα σκέφτομαι, περνάω καλά» απαντά αφοπλιστικά ο κ. Δασκαλάκης. Σκοπεύει, λοιπόν, να προχωρήσει έτσι, διερευνώντας προβλήματα που εμπίπτουν στους τομείς της μελέτης του: υπολογιστικά θεμέλια της θεωρίας παιγνίων, αλγοριθμικά προβλήματα στον σχεδιασμό αγορών, θεωρία πιθανοτήτων και στατιστική, μαθηματικά και υπολογιστικά πεδία κ.ά. Ο ίδιος είναι πεπεισμένος ότι ο καθένας μας αποδίδει καλύτερα, όταν καταπιάνεται με ένα αντικείμενο που του αρέσει πραγματικά και τον διακινεί.
Σφαιρική παιδεία
«Παροτρύνω τους νεότερους, φοιτητές αλλά και μαθητές, να μην αυτοπεριορίζονται στον εξειδικευμένο τομέα μιας επιστήμης, αλλά να επιδιώξουν να αποκτήσουν σφαιρική παιδεία» σημειώνει, ομολογώντας, ότι δεν θα ήταν ο ίδιος άνθρωπος αν δεν δεχόταν ταυτόχρονα ερεθίσματα από τον μαθηματικό πατέρα του και τη φιλόλογο μητέρα του. «Στην εποχή μας όλες οι επιστήμες συλλέγουν δεδομένα, για την επεξεργασία των οποίων χρειαζόμαστε μια ευρύτερη αντίληψη των πραγμάτων» διευκρινίζει ο ίδιος, που αν και πολυβραβευμένος φυσικός επιστήμονας «παλεύει» να βρίσκει χρόνο για άλλες ασχολίες.