Στο «Μadre Dolorosa» (εκδ. Μελάνι, 2014), ποιητική συλλογή με ακραίο λυρισμό, η Σόνια Ζαχαράτου διαχειρίστηκε επιτυχώς τη θεματική του ερωτικού πάθους. Στη νέα της συλλογή, «Παιχνίδι με τον σπάγκο» (εκδ. Κουκούτσι), ανιχνεύει τη μητρική εικόνα, το μυστήριο της αιώνιας θηλύτητας προσωποποιημένο στη σχέση μητέρας-κόρης, αλλά και όλα όσα εγγράφονται σε αυτή τη σύνδεση που δρα μέσω του συναισθηματικού και φαντασιακού ομφάλιου λώρου.
Η Ζαχαράτου ψαύει τα ίδια της τα σπλάχνα: Ο χρόνος με τη μαμά, Το έμβρυο και η μαμά, H γέννηση και η μαμά, Tα παιχνίδια και η μαμά. Ετσι, εκτείνεται σε πράγματα καθολικά, στη μεγάλη υπόθεση των αρχετυπικών σχέσεων. Το πλαίσιο πάνω στο οποίο στηρίζει την όλη ποιητική της σύλληψη είναι η ίδια η γενεαλογία του φύλου της, η κοινωνική και ψυχολογική του διάσταση, το κάλλος και η παθολογία του.
Η τέχνη του σπάγκου –ως συμβολισμός των μητρικών δεξιοτήτων– υπονοεί εδώ την τέχνη της προσφοράς, του ελιγμού, της διεκδίκησης, της υποχώρησης, της υπομονής, της θυσίας, την τέχνη του χαδιού, την τέχνη του λόγου –της πειθούς, της μεταφοράς ιδεών, αξιών– την τέχνη του ελέους, την τέχνη της αυθεντικής επικοινωνίας και του επίμονου πράττειν, που κάνει την καρδιά να ανοίγει στη θαυματουργική ιδιότητα του σχετίζεσθαι.
Υπονοούνται όμως στο παρόν βιβλίο και οι μητρικές εξουσίες με τα βάρη τους, η χειριστικότητα, η πίεση, η επιβολή, η διασπορά του φόβου –των φόβων–, οι απαγορεύσεις, οι νοσηρές εσωτερικές συγκρούσεις, οι εξαρτήσεις.
Το καλύτερο υλικό βρίσκεται στο δεύτερο μέρος, όπου η Ζαχαράτου κατασκευάζει μια ολοκληρωμένη μουσική σύνθεση. Πρόκειται για ομιλία, πυκνή, αφαιρετική, έντονη, πλούσια σε συναισθηματικές αποχρώσεις, και ταυτοχρόνως λιτή, με κοφτή γλώσσα, με σοφές επαναλήψεις που εντείνουν τη δυναμική των φράσεων, με μια προσεχτικά σχεδιασμένη αφαίρεση που τη χαρακτηρίζει το μυστήριο.
Ο θάνατος της μητέρας δεν είναι ποτέ οριστικός, μας λέει η Ζαχαράτου, ο ομφάλιος λώρος δεν γίνεται να σπάσει. Κάπως έτσι η κόρη παραλαμβάνει από τη μητέρα το παιχνίδι με τον σπάγκο: το παιχνίδι της αγάπης.
Συνδυάζοντας ποίηση και πρόζα, η Σόνια Ζαχαράτου έγραψε ένα κείμενο θερμό και πληθωρικό, αθώο και βαθύ, ενορχηστρώνοντας ευφυώς ρυθμούς και τονικότητες, εικόνες και φαντασίες, για να υπονοήσει τις συγκινήσεις, τους φόβους, τα τραύματα, τις εμμονές, που προσδιορίζουν τη γυναικεία ταυτότητα: ό,τι από το ίδιο το σώμα γεννιέται για να καταστεί ο ναός της γλώσσας και του αισθήματος.
* Η κ. Κλεοπάτρα Λυμπέρη είναι ποιήτρια.