Ενα δύσκολο δημοσιονομικό σταυρόλεξο καλείται να λύσει άμεσα το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, παράλληλα με την πολιτική προσπάθεια να πείσει τους Ευρωπαίους εταίρους ότι το μέτρο της περικοπής των συντάξεων δεν είναι ούτε λογιστικά ούτε διαρθρωτικά αναγκαίο: ακόμη κι αν οι περικοπές «παγώσουν» για το 2019, θα πρέπει σε έναν εξαιρετικά περιορισμένο «δημοσιονομικό χώρο» της τάξης των 750 με 800 εκατ. ευρώ να χωρέσουν μέτρα κοινωνικού χαρακτήρα αλλά και αντίμετρα που θυσιάζονται προκειμένου να σωθούν οι συνταξιούχοι. Παρά τις καθημερινές πλέον διαβεβαιώσεις υψηλόβαθμων κυβερνητικών στελεχών ότι οι συντάξεις δεν θα μειωθούν, ή για την ακρίβεια ότι οι συντάξεις δεν πρέπει να μειωθούν, στην κυβέρνηση γνωρίζουν καλά πως για να ληφθεί μια τέτοια απόφαση θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία με τους θεσμούς.
Παράλληλα, βέβαια, γνωρίζουν ότι μπορεί η αναστολή των περικοπών για ένα χρόνο να είναι λογιστικά εφικτή, όμως αυτό συνεπάγεται και μη εφαρμογή των λεγόμενων αντίμετρων, που θα έδιναν ανάσα σε χιλιάδες οικογένειες.
Οι προβλέψεις στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα που ψηφίστηκε πρόσφατα είναι αποκαλυπτικές: Οι περικοπές σε κύριες και επικουρικές συντάξεις θα επιφέρουν δημοσιονομικό όφελος 2,9 δισ. ευρώ, και αντίστοιχες βέβαια απώλειες για τους συνταξιούχους. Ειδικά κατά το 2019, το μέτρο έχει προγραμματιστεί να αποδώσει 2,88 δισ. ευρώ για τις κύριες και επικουρικές συντάξεις, ενώ επιπλέον 138 εκατ. ευρώ θα πληρώσουν οι μη μισθωτοί από τη νέα αλλαγή στη βάση υπολογισμού των εισφορών τους.
Στο μεσοπρόθεσμο εκτιμάται ότι φέτος η συνολική δαπάνη για συντάξεις θα φτάσει τα 28,7 δισ. ευρώ και ένα χρόνο μετά, θα περιοριστεί στα 25,48 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω της περικοπής των συντάξεων που έχουν προσωπική διαφορά. Την ίδια στιγμή, προβλέπεται σημαντική αύξηση εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές κατά 482 εκατ. ευρώ, γεγονός που «φωτογραφίζει» τον τερματισμό της έκπτωσης κατά 15% που εφαρμόστηκε φέτος στις εισφορές των μη μισθωτών ασφαλισμένων, αλλά και την αύξηση της απασχόλησης. Η αυξητική πορεία των εισφορών θα συνεχιστεί, με αποκορύφωμα το 2022, όπου εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στα 14,73 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 1,63 δισ. ευρώ συγκριτικά με το 2018.
Στην άλλη πλευρά του νομίσματος περιλαμβάνονται στοχευμένα μέτρα ενίσχυσης των πλέον ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων, με πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτά να διαδραματίζουν τα λεγόμενα «αντίμετρα» και συγκεκριμένα οι προβλέψεις για επιδότηση ενοικίου ύψους 600 εκατ. ευρώ, εντός του 2019, καθώς και για επιπλέον παροχές μέσω του νέου επιδόματος παιδιού, ύψους 260 εκατ. ευρώ, για βρεφονηπιακούς σταθμούς 140 εκατ. ευρώ και επιπλέον 190 εκατ. ευρώ για σχολικά γεύματα.
Εάν οι περικοπές δεν εφαρμοστούν, τότε και τα αντίμετρα θα «παγώσουν». Αυτό που φαίνεται να διασώζεται σίγουρα είναι το επίδομα παιδιού. Ολα τα υπόλοιπα, και κυρίως οι υποσχέσεις για στήριξη της ελληνικής μικρομεσαίας οικογένειας μέσω της επιδότησης ενοικίου (ελλείψει μάλιστα κάποιου άλλου μέτρου στεγαστικής πολιτικής στη χώρα) αλλά και σημαντικών ελαφρύνσεων στις εισφορές κυρίως των μεσαίων εισοδημάτων των αυτοτελώς απασχολουμένων, πρέπει να χωρέσουν στον περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο των 750 εκατ. ευρώ.