Στην Αυστραλία ο Σκοτ Μόρισον ορκίστηκε πρωθυπουργός την Παρασκευή το βράδυ, μετά την εσωτερική διαμάχη στο κυβερνητικό κόμμα που οδήγησε στην ανατροπή του Μάλκολμ Τέρνμπουλ, ο οποίος ήταν πρωθυπουργός από τον Σεπτέμβριο του 2015.
Οι Συντηρητικοί βουλευτές στο Φιλελεύθερο Κόμμα του Τέρνμπουλ απέρριψαν την πρότασή του να αντιμετωπίσει την κλιματική αλλαγή μέσα από έναν στόχο μείωσης εκπομπών των αερίων που ευθύνονται για την υπερθέρμανση του πλανήτη, θέτοντας εν αμφιβόλω την ηγεσία του.
Παρότι η αυξανόμενη πλειοψηφία των Αυστραλών τάσσεται υπέρ της δράσης για την κλιματική αλλαγή, μία ισχυρή μειοψηφία αντιτίθεται στη λήψη οποιασδήποτε πρωτοβουλίας.
Οι δημοσκοπήσεις
Μία δημοσκόπηση η οποία διενεργήθηκε την άνοιξη του 2015 από το Ερευνητικό Κέντρο Pew, διαπίστωσε ότι μόλις το 16% των ψηφοφόρων του Φιλελεύθερου Κόμματος πίστευε ότι η κλιματική αλλαγή ήταν ένα σοβαρό πρόβλημα, συγκριτικά με το 58% των Εργατικών και το 79% του Κόμματος των Πρασίνων. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι καταγράφονται μεγάλες διαφορές ανάμεσα στους νεότερους και τους πιο ηλικιωμένους Αυστραλούς.
Αλλη δημοσκόπηση που διενεργήθηκε το 2018 από το Ινστιτούτο Λόουι διαπίστωσε ότι το 70% των Αυστραλών ηλικίας από 18 έως 44 ετών πίστευε ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη ήταν ένα «σοβαρό πρόβλημα το οποίο επιζητούσε λύση», συγκριτικά με το 49% αυτών που ήταν μεγαλύτεροι των 44 ετών.
Η πολιτική αστάθεια στην κοινοβουλευτική δημοκρατία της χώρας είναι διαδεδομένη, με τα θέματα του κλίματος να βρίσκονται στην καρδιά των πρόσφατων αναταραχών.
Η Αυστραλία άλλαξε τα τελευταία χρόνια πέντε πρωθυπουργούς. Τον Κέβιν Ραντ, την Τζούλια Τζίλιαρντ, ξανά τον Ραντ για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, τον Τόνι Αμποτ και μέχρι πριν από λίγες ημέρες τον Μάλκολμ Τέρνμπουλ. Κανείς τους δεν κατάφερε να υπηρετήσει μία πλήρη θητεία.
Το πιο πρόσφατο πρόβλημα που παρουσιάστηκε είναι μια μακρά σειρά έντονων πολιτικών αντιπαραθέσεων και καβγάδων. Πρόσφατα, ο Τέρνμπουλ αντιμετωπίζοντας αντίσταση από το εσωτερικό του κόμματός του οπισθοχώρησε από μία νομοθεσία η οποία αφορούσε τον περιορισμό των εκπομπών άνθρακα, σύμφωνα με ένα σχέδιο που ονομαζόταν Εθνική Εγγύηση Ενέργειας.
Διαισθανόμενοι την αδυναμία του, οι πολέμιοί του αμφισβήτησαν την ηγεσία του οδηγώντας τελικά στην ανατροπή του. Δεν είναι, ωστόσο, η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Ο ίδιος ο Μάλκολμ Τέρνμπουλ ανέτρεψε τον Αμποτ, έναν Φιλελεύθερο, με παρόμοιο τρόπο τον Σεπτέμβριο του 2015. Με τις εκλογές να πλησιάζουν, καθώς πρόκειται να διεξαχθούν τον Μάιο του 2019, μία εκλογική αναμέτρηση που όπως όλα δείχνουν το αντιπολιτευόμενο Εργατικό Κόμμα μάλλον θα νικήσει, οι εσωτερικοί εχθροί του Τέρνμπουλ αποφάσισαν ότι είχε έρθει ο καιρός να τον απομακρύνουν.
Ο Αμποτ, αν και είναι σκεπτικιστής για το κλίμα, δέσμευσε την Αυστραλία τον Αύγουστο του 2015 να περιορίσει τις εκπομπές που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 26% κάτω από τα επίπεδα του 2005 μέχρι το 2030.
Η Εθνική Εγγύηση Ενέργειας ήταν μία προσπάθεια νομοθέτησης αυτών των στόχων αλλά και μία ταυτόχρονη προσπάθεια αντιμετώπισης των υψηλών τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος και των περιοδικών μπλακάουτ που επηρέαζαν κάποια σημεία της χώρας. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες, αξίζει να σημειωθεί ότι οι εκπομπές αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου αυξάνονται στην Αυστραλία από το 2012. Η ανικανότητα νομοθέτησης για τις κλιματικές δεσμεύσεις της Αυστραλίας μέσα από την Εθνική Εγγύηση Ενέργειας προκάλεσε την καταδίκη από την ευρύτερη επιχειρηματική κοινότητα της χώρας με ανησυχίες για την αβεβαιότητα της πολιτικής.
Διχόνοια με παρελθόν
Τίποτα από αυτά που συμβαίνουν δεν είναι νέο. Η διχόνοια για τις κλιματικές δεσμεύσεις δεν είναι μια καινούργια ιστορία στην Αυστραλία, καθώς και προηγούμενα σχέδια ανταλλαγής ρύπων προκάλεσαν τον εξοβελισμό άλλων ηγετών. Οι αντιπαραθέσεις για το κλίμα συνέβαλαν στην κατάρρευση των ηγετών του Εργατικού Κόμματος Ραντ και Τζίλαρντ στα μέσα της δεκαετίας του 2000. Θεωρητικά πάντως, υπάρχει υποστήριξη για την κλιματική δράση και ακόμα μεγαλύτερη υποστήριξη για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αλλά οι Αυστραλοί, όπως οι Αμερικανοί, εμφανίζονται διστακτικοί να πληρώσουν για ακριβές κλιματικές πολιτικές. Τα μέτρα του Τέρνμπουλ θα μπορούσαν να περάσουν με την υποστήριξη του Εργατικού Κόμματος, αλλά το Εργατικό Κόμμα και οι Πράσινοι ήθελαν μια ακόμα πιο φιλόδοξη κλιματική δέσμευση. Επίσης, θεώρησαν τις γενικές εκλογές, που ευελπιστούν ότι θα κερδίσουν, ως καλύτερη λύση από το να παραδώσουν μια εύκολη νίκη στον Τέρνμπουλ, που θα αποκαθιστούσε σε έναν βαθμό το πολιτικό του γόητρο.
Οι πολιτικές προκλήσεις της Αυστραλίας υπογραμμίζουν τις δυσκολίες της Συνθήκης των Παρισίων. Αν και οι ΗΠΑ παραμένουν μέρος της Συμφωνίας αυτής μέχρι τον Νοέμβριο του 2020, η απόσυρση της πολιτικής υποστήριξης καθιστά δυσκολότερο για τις υπόλοιπες χώρες να προβούν σε δαπανηρές δεσμεύσεις. Η διεθνής κοινότητα στέλνει ανάμεικτα μηνύματα για τη σημασία της Συνθήκης των Παρισίων, που έχει αλλάξει τους εσωτερικούς πολιτικούς υπολογισμούς σε έναν αριθμό κρατών.
Το λόμπι του άνθρακα
Γιατί, άραγε, η κλιματική αλλαγή είναι ένα τέτοιο πολιτικώς εκρηκτικό θέμα στην Αυστραλία; Πρόκειται για την τρίτη ή την έβδομη φορά, αυτό εξαρτάται από το ποιος μετράει, που ένας Αυστραλός πρωθυπουργός ανατρέπεται εξαιτίας κλιματικών θεμάτων. Η Αυστραλία είναι μια χώρα ιδιαίτερα ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή ενώ η περίπλοκη εσωτερική πολιτική σκηνή απέτρεψε τη χώρα από την πραγματική αντιμετώπιση του προβλήματος. Αυτό καταδεικνύει πόσο δύσκολο είναι για τις μεμονωμένες χώρες να αναπτύξουν πολιτικές που να μπορούν να αντιμετωπίζουν την κλιματική αλλαγή, την προσέγγιση που προτιμάται βάσει της Συνθήκης του Παρισιού. Η Νέα Νότια Ουαλλία, η πιο πυκνοκατοικημένη πολιτεία της Αυστραλίας, βρίσκεται υπό συνθήκες μεγάλης ξηρασίας, κάτι το οποίο έχει καταστρεπτικές συνέπειες για την αγροκτηνοτροφία της περιοχής. Οι τρομερές συνέπειες της ξηρασίας αποτυπώθηκαν στις φωτογραφίες τεράστιων έμου, πουλιών τα οποία δεν πετούν, να βρίσκονται στην πόλη αναζητώντας νερό κι τροφή. Επίσης, τεράστια κομμάτια του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Υφάλου πέθαναν τα τελευταία χρόνια ως αποτέλεσμα της λεύκανσης των κοραλλιών, κάτι το οποίο προκλήθηκε από τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες του ύδατος. Η Αυστραλία, όμως, όσο και αν αντιμετωπίζει έντονα τα προβλήματα της κλιματικής αλλαγής, ταυτόχρονα είναι μια από τις μεγαλύτερες παραγωγούς άνθρακα του κόσμου και σύμφωνα με κάποιους υπολογισμούς ευθύνεται για το 37% των παγκόσμιων εξαγωγών του ορυκτού. Το λόμπι του άνθρακα, μέσω της Επιτροπής Ορυκτών, έχει μεγάλη πολιτική επιρροή. Τέτοιες ομάδες, όπως και στις ΗΠΑ, αντιτάχθηκαν σε δράση κατά της κλιματικής αλλαγής και καλλιέργησαν τις πολιτικές διαιρέσεις επί του θέματος. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Αυστραλία δεν είναι η μόνη χώρα που η κλιματική αλλαγή είναι μείζον πολιτικό ζήτημα. Ο Καναδάς και οι ΗΠΑ βρίσκονται στην ίδια θέση.