«Η αποστολή του σύγχρονου εκπαιδευτικού δεν είναι να εκχερσώνει ζούγκλες, αλλά να αρδεύει ερήμους», είχε γράψει ο C.S. Lewis (The Abolition of Man). Ο Ιρλανδός ακαδημαϊκός εννοούσε πως δεν είναι η θέση των δασκάλων να περιορίσουν τις «περίσσιες» ευαισθησίες των μαθητών τους, αλλά αντίθετα να τις αφυπνίσουν. Να πείσουν τα παιδιά ότι υπάρχει νόημα στη ζωή και την ανθρώπινη ύπαρξη. Τις τελευταίες ημέρες, σε ένα σχολείο στο Νέο Βουτζά, η φράση αυτή βρίσκει απόλυτη, συγκινητική εφαρμογή: Στην «έρημο» που άφησε πίσω της η φονική πυρκαγιά του Ιουλίου, μια ομάδα εκπαιδευτικών έχουν βάλει στόχο να πείσουν τους μαθητές τους ότι η ζωή θα νικήσει.
Από τις αρχές Αυγούστου, συνεργεία δουλεύουν στο κτίριο, στο προαύλιο και στον γύρω χώρο.
Από αύριο και για ένα τριήμερο (6-8/9), το 2ο Γυμνάσιο Νέας Μάκρης ανοίγει τις πόρτες του για να υποδεχθεί τους μαθητές του και όλα τα παιδιά της ευρύτερης περιοχής. Η Ομάδα Εθελοντών Παιδαγωγών, μια ομάδα 52 παιδαγωγών και εκπαιδευτικών που συστάθηκε αμέσως μετά τις φωτιές στην Αν. Αττική προσφέροντας καθημερινά δημιουργική απασχόληση στα παιδιά σε Ν. Βουτζά, Μάτι, Ν. Μάκρη και Ραφήνα, έχουν προετοιμάσει τρεις ημέρες γεμάτες παιχνίδι, ζωγραφική, μπάσκετ και μια σειρά από άλλες δραστηριότητες, βιωματικά εργαστήρια και αθλητικές δράσεις. Μέχρι και ένα escape room έχει στηθεί σε μία από τις αίθουσες για τα παιδιά που αγαπούν τους γρίφους. «Θέλουμε τα παιδιά να ξαναδούν το σχολείο ως χώρο φιλικό, ως σταθερό σημείο αναφοράς. Να νιώσουν λίγο όμορφα», λέει στην «Κ» η διευθύντρια του σχολείου Γεωργία Παπαγεωργίου.
Υπήρξαν στιγμές που ούτε η ίδια πίστευε ότι το σχολείο θα ξανανοίξει. Το 2ο Γυμνάσιο Νέας Μάκρης στέκεται στον λόφο του Νέου Βουτζά έχοντας θέα τη θάλασσα και τον υπόλοιπο οικισμό. Σήμερα ατενίζει ένα μαύρο τοπίο. Το σχολείο βρέθηκε στο επίκεντρο της καταστροφής. Μολονότι το κυρίως κτίριο έμεινε όρθιο, οι φλόγες κατέστρεψαν ολοσχερώς τον περιβάλλοντα χώρο, τα δέντρα, τους θάμνους, τα φυτά. Καλώδια και φώτα έλιωσαν, η μάντρα μαύρισε, το ίδιο και οι τοίχοι. Οι πραγματικές πληγές του σχολείου όμως ήταν άλλες, βαθιές, εσωτερικές. Ενας από τους μαθητές, ο 13χρονος Δημήτρης, χάθηκε στις φλόγες στο Μάτι. Βουβοί οι δάσκαλοι και οι συμμαθητές του στην κηδεία. «Με τ’ αποξηραμένο μας χαμόγελο σε αποχαιρετάμε» έγραψαν στη σελίδα του σχολείου στο Ιντερνετ. Πολλά ήταν τα παιδιά που έχασαν τα σπίτια τους. Αρκετά ζουν ακόμα με τις οικογένειές τους στις κατασκηνώσεις. «Τα παιδιά μας έζησαν ένα εφιαλτικό σκηνικό, η μία τραυματική εμπειρία διαδεχόταν την άλλη. Τα περισσότερα έμειναν 8-9 ώρες μέσα στο νερό περιμένοντας να σωθούν. Μέσα από τους γείτονες, τους φίλους, τους συμμαθητές τους, όλα είδαν μια εκδοχή του εαυτού τους να παλεύει με τις φλόγες να επιβιώσει», λέει η κ. Παπαγεωργίου. Πώς θα υποδεχόταν το σχολείο τους μαθητές του; Πώς θα επέστρεφαν αυτά τα παιδιά σε ένα μέρος που θα τους θύμιζε την τραγωδία που έζησαν;
Από τις αρχές Αυγούστου, συνεργεία δουλεύουν στο κτίριο, στο προαύλιο και στον γύρω χώρο. Τα καμένα και επικίνδυνα υλικά απομακρύνθηκαν, οι χώροι καθαρίστηκαν, έγιναν φυτεύσεις και το σχολείο βάφτηκε μέσα και έξω.
Ολο τον Αύγουστο ειδικά συνεργεία, με χορηγία του ΟΠΑΠ, δούλευαν στο κτίριο, στο προαύλιο και στον γύρω χώρο αποκαθιστώντας τις ζημιές. Τα καμένα και επικίνδυνα υλικά απομακρύνθηκαν, οι χώροι καθαρίστηκαν, έγιναν φυτεύσεις και το σχολείο βάφτηκε μέσα και έξω. Τις τελευταίες ημέρες υλοτόμοι έκοβαν τα καμένα δέντρα περιμετρικά του σχολείου. «Η θέα των παιδιών, ο οπτικός ορίζοντας. Να μην κοιτούν έξω και βλέπουν καμένο», λέει η διευθύντρια. Ηταν ένας μικρός Γολγοθάς, αλλά ολοκληρώθηκε. «Η φωτιά αυτή έκαψε ένα μέρος της ψυχής μας. Το σχολειό μας όμως άντεξε. Και αναδύεται μέσα από τις στάχτες ακόμα πιο όμορφο από πριν».
Το κύριο μέλημα είναι, φυσικά, να αναδυθεί και δυνατότερο, τα παιδιά να διευκολυνθούν στη διαχείριση του πένθους τους, να μπορέσουν να εκφραστούν. Ηδη η κ. Παπαγεωργίου έχει καταθέσει αίτημα στο υπουργείο Παιδείας να παράσχει ψυχολόγο και κοινωνικό λειτουργό για τη στήριξη των μαθητών. Το πολιτιστικό τριήμερο, που ξεκινά αύριο, έχει τον ίδιο στόχο. «Να αισθανθούν τα παιδιά πιο άνετα, να δημιουργηθεί αίσθηση οικειότητας και ζεστασιάς», λέει στην «Κ» η φιλόλογος και πρόεδρος της Ενωσης για την Προώθηση της Ρητορικής στην Εκπαίδευση Βάλια Λουτριανάκη, που πήρε την πρωτοβουλία για τη σύσταση της Ομάδας Εθελοντών Παιδαγωγών. Οπως λέει, το κάλεσμά της τον Ιούλιο προς παιδαγωγούς και εκπαιδευτικούς είχε συγκλονιστική ανταπόκριση.
Μέσα σε 3 μέρες μαζεύτηκαν 52 εθελοντές. Ολο τον Αύγουστο, 2-3 μέλη της ομάδας πήγαιναν καθημερινά στην Ε΄ Κατασκήνωση Νέας Μάκρης απασχολώντας τα παιδιά με διάφορες δράσεις. Το σημάδι της τραγωδίας είναι φανερό στα παιδιά, λέει η ίδια. «Φαίνεται στον τρόπο που αφήνονται στην αρχή, αλλά μετά κλείνονται απότομα. Υπάρχει συσσωρευμένη ένταση, ένα μεγάλο γιατί που δεν έχει ξεσπάσει ακόμα».
Ομαδικότητα, φαντασία
Οταν πρότειναν στην κ. Παπαγεωργίου το πολιτιστικό τριήμερο στο σχολείο, εκείνη δέχθηκε με ενθουσιασμό. Το σχολείο έχει παράδοση σε πρωτότυπα προγράμματα, έχει ακόμα και Ρητορικό Ομιλο (δεν είναι τυχαίο ότι είναι γνωστό ως «Κολέγιο» στην περιοχή). Ετσι, λίγο πριν από την επίσημη έναρξη της σχολικής χρονιάς, στον λόφο του Ν. Βουτζά, παιδιά και εκπαιδευτικοί θα παίξουν μαζί «δουλεύοντας» την πειθώ, τη δημόσια ομιλία, τη συνεργασία, την ομαδικότητα, τη φαντασία. «Τους τρόπους δηλαδή με τους οποίους στεκόμαστε γερά στα πόδια μας», λέει η κ. Λουτριανάκη. «Στόχος να βγει όλη η σχολική κοινότητα ενδυναμωμένη».