Ισχυρό μήνυμα στήριξης προς την Ελλάδα και την Κύπρο στέλνει ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν σε συνέντευξη που παραχώρησε στην ελληνική και στην κυπριακή έκδοση της «Καθημερινής», με αφορμή τις διαδοχικές επισκέψεις του σε Αθήνα και Λευκωσία, την περασμένη Πέμπτη και Παρασκευή αντιστοίχως. Ερωτηθείς για την αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λωζάννης από την Τουρκία, ο επικεφαλής της γαλλικής διπλωματίας διαβεβαιώνει Ελληνες και Κυπρίους «για την επαγρύπνηση και την αλληλεγγύη» της χώρας του. Υποστηρίζει ότι είναι «απατηλό» να μιλάει κανείς σήμερα για ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε., αν και τονίζει τη σημασία συνεργασίας με την Αγκυρα σε σειρά ζητημάτων. Αναφορικά με τη συμφωνία Αθήνας – Σκοπίων, εκτιμά ότι έχει «ιστορικό» χαρακτήρα και εύχεται να εγκριθεί με το δημοψήφισμα της 30ής Σεπτεμβρίου στην ΠΓΔΜ. Παράλληλα, εκφράζει την ελπίδα Σερβία και Κόσοβο να καταλήξουν σύντομα σε οριστική συμφωνία, χωρίς να θεωρεί ταμπού τη συναινετική αλλαγή συνόρων. Κρούοντας τον κώδωνα για την άνοδο των εθνικισμών στην Ευρώπη, υπογραμμίζει την ανάγκη μεταρρυθμίσεων στην Ενωση και προτείνει την υπέρβαση των διαφωνιών μέσω μιας Ευρώπης «πολλών κύκλων».
– Η Ελλάδα μόλις βγήκε από την κηδεμονία της τρόικας, αλλά το χρέος της παραμένει κολοσσιαίο και η γαλλική πρόταση για σύνδεση της αποπληρωμής με το ΑΕΠ δεν υιοθετήθηκε. Πιστεύετε ότι θα χρειαστούν πρόσθετα μέτρα;
– Η έξοδος της Ελλάδας από το 3ο πρόγραμμα χρηματοδοτικής συνδρομής αποτελεί ιστορική στιγμή. Είναι η αναγνώριση των προσπαθειών του ελληνικού λαού, καρπός της σταθερότητας της κυβέρνησής του στο θέμα της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων και η απόδειξη ότι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη είναι αποτελεσματική. Το Eurogroup του περασμένου Ιουνίου έλαβε τα αναγκαία μέτρα για το χρέος. Η Ελλάδα έχει δημιουργήσει απόθεμα ασφαλείας. Και έχουμε προβλέψει μια συνάντηση το 2032 για εκτίμηση της κατάστασης. Τώρα, η ελληνική οικονομία πρέπει να συνεχίσει την ανάκαμψή της και να είναι σε θέση να επωφεληθεί από τις εκπληκτικές δυνατότητες που διαθέτει η Ελλάδα. Να είστε βέβαιοι πως η Γαλλία θα συνεχίσει να βρίσκεται στο πλευρό της.
– Σας ανησυχούν οι αυξανόμενες εντάσεις στο Αιγαίο και η αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λωζάννης από την Αγκυρα;
– Η Τουρκία είναι σημαντικός συνομιλητής και εταίρος για τη Γαλλία, για την Ελλάδα, για την Κύπρο και για την Ευρώπη. Για αυτό τον λόγο, ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας ξεκίνησε εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο στενό διάλογο με τον πρόεδρο Ερντογάν, που μας επιτρέπει να προσεγγίζουμε με κάθε ειλικρίνεια τα σημεία ασυμφωνίας με την Αγκυρα. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο, ήδη μιλήσαμε στους Τούρκους συνομιλητές μας για τα θέματα που μας απασχολούν σχετικά με τις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτό το σημείο, θέλω με σαφήνεια να διαβεβαιώσω τους Ελληνες και Κυπρίους εταίρους μας για την επαγρύπνηση και την αλληλεγγύη μας.
– Πώς αντιδρά η Γαλλία στις τουρκικές παραβιάσεις στην κυπριακή αποκλειστική οικονομική ζώνη;
– Η Γαλλία ανέκαθεν υποστήριζε το κυρίαρχο δικαίωμα της Κύπρου για διερεύνηση και εκμετάλλευση των φυσικών πηγών της, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο. Το έχουμε ευθέως αναφέρει στις τουρκικές αρχές. Επίσης, η θέση αυτή εκφράστηκε χωρίς το παραμικρό διφορούμενο από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 22ας Μαρτίου.
– Πώς αξιολογείτε τις τριμερείς συνεργασίες της Κύπρου στην περιοχή; Το Παρίσι ενδιαφέρεται να συμμετάσχει ad hoc σε μία από αυτές;
– Οι τριμερείς συνεργασίες εντάσσονται χρήσιμα σε κοινό στοχασμό περί των νέων ενεργειακών πηγών της περιοχής, η εκμετάλλευση των οποίων θα μπορούσε να αποτελέσει το θεμέλιο μόνιμων συνεργασιών. Ολόκληρη η περιοχή (συμπεριλαμβανομένης και της Ευρωπαϊκής Ενωσης) έχει κάθε συμφέρον ώστε οι λύσεις που θα βρεθούν να είναι χωρίς αποκλεισμούς και προς όφελος όλων.
– Η Τουρκία έχει απομακρυνθεί από την ευρωπαϊκή προοπτική της τα τελευταία χρόνια. Θεωρείτε ότι ο στόχος της πλήρους ένταξης συνεχίζει να έχει κάποιο νόημα ή μήπως η Ε.Ε. θα έπρεπε να στραφεί στην επιδίωξη ειδικής σχέσης με την Τουρκία;
– Εδώ και πολλά χρόνια, η τουρκική κυβέρνηση έχει κάνει επιλογές που την απομακρύνουν από την Ευρωπαϊκή Ενωση και τις αξίες της. Υπό αυτές τις συνθήκες, θα ήταν απατηλό να πιστέψουμε ότι μπορούμε να προοδεύσουμε στη διαδικασία προσχώρησης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας το έχει δηλώσει στον κ. Ερντογάν, και από τότε είχε την ευκαιρία να το επαναλάβει.
Σε κάθε περίπτωση, οφείλουμε να συνεργαστούμε, η Ευρωπαϊκή Ενωση και η Τουρκία, με αντικείμενο τα κοινά συμφέροντά μας: σε οικονομικό επίπεδο –και για αυτό έχουμε ανάγκη από μια Τουρκία ευημερούσα και σταθερή– στον μεταναστευτικό τομέα και στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας. Τέλος, στα περιφερειακά θέματα, όπου πρέπει να συνεχίσουμε τον διάλογο χωρίς ανάπαυλα, συγκεκριμένα σε σχέση με την κατάσταση στη Συρία, επειδή η Τουρκία είναι εκεί ένας αναπόδραστος παράγοντας.
– Η ιταλική οικονομία δέχεται σοβαρές πιέσεις, ενώ η κυβέρνηση της Ρώμης αμφισβητεί τους αυστηρούς κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας. Υπάρχει, κατά τη γνώμη σας, κίνδυνος για υποτροπή της κρίσης στην Ευρωζώνη;
– Οπως όλα τα κράτη-μέλη, η Ιταλία έχει αναλάβει δεσμεύσεις σχετικά με τα δημοσιονομικά. Ο Ιταλός υπουργός Οικονομικών κ. Τρία δήλωσε και πάλι πρόσφατα ότι αυτές οι δεσμεύσεις θα γίνουν σεβαστές. Δεν θέτω τον λόγο του σε αμφισβήτηση. Την κατάλληλη στιγμή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το συμβούλιο υπουργών θα το κρίνουν.
– Το μεταναστευτικό απειλεί τη συνοχή της Ε.Ε., καθώς, παρά τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής του Ιουνίου, χώρες της Κεντρικής Ευρώπης στρέφονται προς μονομερείς ενέργειες και η αναθεώρηση του Δουβλίνου παραμένει κενό γράμμα. Πιστεύετε ότι είναι ακόμη δυνατό να υπάρξει ευρωπαϊκή λύση;
– Μια ευρωπαϊκή λύση αποτελεί αναγκαιότητα επειδή μόνον σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα είμαστε σε θέση να ανταποκριθούμε στη μεταναστευτική πρόκληση αποτελεσματικά και σύμφωνα με τις αξίες μας. Η Γαλλία έχει σαφή γραμμή, που στηρίζεται στο δικαίωμα ασύλου, στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, στην ευθύνη του καθενός και στην προστασία των εξωτερικών μας συνόρων. Πάνω σε αυτό το θεμέλιο χτίστηκε η συμφωνία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τον περασμένο Ιούνιο. Πάνω σε αυτή τη γραμμή επιθυμούμε, άλλωστε, να προχωρήσουμε, ειδικότερα ενόψει της προσεχούς Συνόδου Κορυφής στο Σάλτσμπουργκ, στις 20 Σεπτεμβρίου, σε συνεργασία με το σύνολο των εταίρων που σκοπεύουν να συμβάλουν σε μια λύση ευρωπαϊκή και συνεργατική.
– Tι περιμένετε από το δημοψήφισμα της 30ής Σεπτεμβρίου στη FYROM; Γιατί η Γαλλία ήταν κάπως επιφυλακτική στη διεύρυνση της Ε.Ε. προς τα Δυτικά Βαλκάνια;
– Η συμφωνία που υπεγράφη στις 17 Ιουνίου έχει ιστορικά χαρακτηριστικά γιατί πρόκειται για την επίλυση μιας διμερούς διαφωνίας που διαρκεί εδώ και 27 χρόνια. Επιθυμούμε θερμά να πραγματοποιηθεί η συμφωνία αυτή και για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό να είναι θετικό το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος που θα λάβει χώρα στις 30 Σεπτεμβρίου στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Στη βάση αυτή, εναπόκειται στη συνέχεια στην Ελλάδα να κυρώσει τη συμφωνία.
Η συμφωνία θα είναι προς όφελος και των δύο χωρών, θα ενισχύσει τη σταθερότητα στην περιοχή των Βαλκανίων και στην Ευρώπη γενικότερα. Ηδη, η Ατλαντική Συμμαχία αποφάσισε να προσκαλέσει την κυβέρνηση των Σκοπίων να ξεκινήσει συνομιλίες με σκοπό την ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ.
Η συμφωνία Αθηνών – Σκοπίων συμβάλλει επίσης τα μέγιστα στις σχέσεις καλής γειτονίας που αποτελούν και την ουσιαστική προϋπόθεση της ευρωπαϊκής προσέγγισης στην περιοχή. Η ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων τονίστηκε στη Θεσσαλονίκη το 2003 και επιβεβαιώθηκε εκ νέου τον περασμένο Μάιο στη Σύνοδο Κορυφής στη Σόφια. Στηρίζουμε πλήρως αυτήν την προοπτική γιατί είναι προς όφελος των ενδιαφερομένων χωρών, αλλά συνάδει και προς το δικό μας συμφέρον. Είναι επίσης σημαντικό η διεύρυνση να παραμείνει απαιτητική διαδικασία: οι υποψήφιοι πρέπει να πληρούν ορισμένους όρους, για παράδειγμα, στον τομέα του κράτους δικαίου. Η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει παράλληλα να διασφαλίσει ότι είναι σε θέση να υποδεχθεί νέα μέλη υπό καλές συνθήκες. Εάν δεν ακολουθήσουμε την πορεία αυτή, όταν γίνει η διεύρυνση, δεν θα είναι επιτυχής ούτε για τους μεν ούτε για τους δε. Δεν είναι αυτό που επιθυμούμε.
Οι συζητήσεις Σερβίας – Κοσόβου
– Το θέμα της αλλαγής συνόρων στα Βαλκάνια συζητείται ευρέως με αφορμή τις επαφές Βελιγραδίου – Πρίστινα, ενώ οι ΗΠΑ φαίνεται να δέχονται υπό όρους την ανταλλαγή εδαφών. Ποια είναι η γαλλική θέση; Υπάρχει κίνδυνος να ανοίξει ο ασκός του Αιόλου και σε άλλες περιοχές της Ευρώπης;
– Ελπίζουμε ότι η Σερβία και το Κόσοβο θα καταλήξουν σύντομα σε συνολική και τελική συμφωνία, κατά την επιθυμία που εξέφρασαν οι δύο πρόεδροι, των οποίων στηρίζουμε τις προσπάθειες προς αυτήν την κατεύθυνση. Εναπόκειται στις δύο πλευρές να καθορίσουν το περιεχόμενο της συμφωνίας. Καμία επιλογή δεν πρέπει εκ των προτέρων να αποκλεισθεί για την επίτευξη συνολικής και τελικής λύσης αυτής της διαφοράς, αρκεί η σχεδιαζόμενη συμφωνία να οδηγεί στην ενίσχυση της σταθερότητας της περιοχής.
Για μια Ευρώπη περισσότερο κυρίαρχη και αυτόνομη από τις ΗΠΑ
– Eνα χρόνο μετά το φιλόδοξο όραμα για την Ευρώπη που σκιαγράφησε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν στην Πνύκα και τη Σορβόννη, η μεταρρύθμιση της Eνωσης εξακολουθεί να εμποδίζεται από την αδράνεια σημαντικών εταίρων. Τι να περιμένουμε για το εγγύς μέλλον;
– Η έκκληση αυτή είχε πολύ σημαντική απήχηση στην Ευρωπαϊκή Eνωση, τόσο όσον αφορά την κοινή γνώμη όσο και τους άλλους αρχηγούς κρατών ή κυβερνήσεων ή θεσμών. Από τότε έχουμε σημειώσει απτή πρόοδο, ειδικότερα στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας, των κοινωνικών δικαιωμάτων ή ακόμα και της εμπορικής πολιτικής, στοιχεία της «Ευρώπης που προστατεύει», όπως επιθυμεί η Γαλλία. Βεβαίως, οι προκλήσεις παραμένουν: οι εθνικισμοί έχουν ανακάμψει και οι ρήξεις έχουν αυξηθεί, κυρίως όσον αφορά το μεταναστευτικό ζήτημα. Πρέπει λοιπόν να διπλασιάσουμε τις προσπάθειές μας, στη βάση ενός διαλόγου με όλα τα κράτη-μέλη και με τη συμμετοχή των Ευρωπαίων πολιτών στους προβληματισμούς για το μέλλον της Eνωσης, μέσω των διαβουλεύσεων των πολιτών. Oμως, εάν κανένα σημείο επαφής δεν μπορέσει να βρεθεί, πρέπει να αποδεχθούμε την ιδέα μιας Ευρώπης πολλών κύκλων, που ήδη υφίσταται στην πράξη: επιτρέπει στα πιο φιλόδοξα κράτη να προχωρήσουν, ενώ αφήνει τη δυνατότητα στα υπόλοιπα να τη συναντήσουν αργότερα, σε εύθετο χρόνο. Πρόκειται για έναν ορισμό της Ευρώπης ταυτόχρονα φιλόδοξο και ρεαλιστικό.
– Ο Γερμανός ομόλογός σας Χάικο Μάας υποστήριξε ότι, απέναντι στις μονομερείς ενέργειες της κυβέρνησης Τραμπ, η Ε.Ε. οφείλει να δημιουργήσει το δικό της, ανεξάρτητο σύστημα πληρωμών, αυτόνομη άμυνα και πολυμερείς συμμαχίες ώστε να δράσει ως αντίβαρο έναντι των ΗΠΑ. Πώς βλέπετε αυτές τις προτάσεις;
– Η αμερικανική πολιτική ενισχύει πράγματι την πεποίθησή μας ότι πρέπει να συνεχίσουμε να προοδεύουμε προς την επιβεβαίωση μιας Ευρώπης περισσότερο κυρίαρχης και περισσότερο αυτόνομης. Η Ευρώπη πρέπει να εκπληρώσει πλήρως τον ρόλο της στη διεθνή σκηνή, να υπερασπιστεί τα συμφέροντα και τις αξίες της και, ιδίως, την προσήλωσή της σε ένα πολυμερές σύστημα, γιατί μέσα από αυτό το πλαίσιο καταφέραμε τα τελευταία χρόνια να επιτύχουμε πολύ σημαντικά και απτά αποτελέσματα, όπως η συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα ή η συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα.
– Πρόσφατα διατυπώθηκε η πρόταση για τετραμερή διάσκεψη Γαλλίας – Γερμανίας – Ρωσίας – Τουρκίας για το Συριακό. Θα συμμετείχατε σε μια τέτοια διάσκεψη; Εξακολουθεί το Παρίσι να πιστεύει ότι η απομάκρυνση του προέδρου Aσαντ είναι όρος για την πολιτική λύση;
– Η Γαλλία ήταν η πρώτη που πρότεινε την προσέγγιση των θέσεων μεταξύ των δυτικών και αραβικών κρατών από τη μία και των τριών λεγόμενων εγγυητριών χωρών στην Αστάνα από την άλλη, για την επίτευξη μιας δίκαιης και αξιόπιστης πολιτικής λύσης.
Oσον αφορά τον Μπασάρ αλ Aσαντ, ο [Γάλλος] πρόεδρος υπενθύμισε ότι ο υπ’ αριθμόν ένα εχθρός μας είναι το Daesh και ουδέποτε κατέστησε την απομάκρυνση του Μπασάρ αλ Aσαντ απαραίτητη προϋπόθεση για τη διπλωματική ή την ανθρωπιστική μας δράση. Η διατήρηση του Aσαντ στην εξουσία θα ήταν ωστόσο μοιραίο λάθος, γιατί είναι ο κύριος υπεύθυνος των εκατομμυρίων προσφύγων, των σφαγών και της αύξησης των τρομοκρατικών ομάδων στη Συρία.
Ούτε της Γαλλίας ούτε και οποιασδήποτε άλλης χώρας ο ρόλος είναι να ορίσει τους μελλοντικούς ηγέτες της Συρίας. Είναι όμως καθήκον και συμφέρον μας να διασφαλίσουμε ότι ο συριακός λαός θα είναι σε θέση να το κάνει, μέσω ελεύθερων και διαφανών εκλογών που θα δώσουν τη δυνατότητα σε όλους τους Σύρους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων και κυρίως εκείνων που διέφυγαν από το καθεστώς, να επιλέξουν τον δικό τους ηγέτη.