Στην καρδιά της τεχνολογίας, στη Σίλικον Βάλεϊ, έχει αρχίσει να αναπτύσσεται μια δραστήρια ελληνική κοινότητα, με άξιους εκπροσώπους από τον κόσμο της υψηλής τεχνολογίας και των επιχειρήσεων. Μολονότι σε αυτούς δεν συγκαταλέγεται ο Τζεφ Μπέζος, ο ιδρυτής της Amazon, με έδρα το Σιάτλ (δεν είναι Ελληνας, όπως πολλοί εσφαλμένα πιστεύουν), οι Ελληνες που εργάζονται στις εταιρείες τεχνολογίας της Σίλικον Βάλεϊ ανέρχονται τουλάχιστον σε 2.000. Κάποιοι από αυτούς που μας μίλησαν έφθασαν στην κοιλάδα των τεχνολογικών θαυμάτων τυχαία, χωρίς να έχουν προγραμματίσει την εγκατάστασή τους στην εύφορη και πολλά υποσχόμενη περιοχή του Σαν Φρανσίσκο. Σύμφωνα με έρευνα του Bay Area Council Economic Institute, αν το Bay Area Silicon Valley ήταν χώρα, θα ήταν η 19η μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως, καθώς το ΑΕΠ της εκτιμάται στα 748 δισ. δολάρια.
Ο Μάριος Αναπλιώτης είναι από εκείνους που δεν είχαν προγραμματίσει συστηματικά την άφιξή τους στη Σίλικον Βάλεϊ. Εχοντας εργαστεί με επιτυχία σε ελληνικές και ευρωπαϊκές εταιρείες, πήρε την απόφαση να εγκαταλείψει τη χώρα μας και να ιδρύσει τη δική του τεχνολογική εταιρεία στα πρότυπα κολοσσών όπως η Apple και η Amazon. Αναπάντεχα, επίσης, πήρε την απόφαση να μεταβεί στο Σαν Φρανσίσκο και ο Νίκος Μπονάτσος, καθώς τα σχέδια που είχε κάνει έως τότε άλλαξαν. Εγκαταλείποντας το όραμά του για ακαδημαϊκή καριέρα στη Βοστώνη και έχοντας έρθει αντιμέτωπος με μια αποτυχία στο επιχειρηματικό πεδίο, εισήλθε στον κόσμο των επενδύσεων.
«Στην αρχή της σταδιοδρομίας μου ήμουν συνεργάτης στο επενδυτικό κεφάλαιο General Catalyst, διότι δεν είχα σημαντική εμπειρία και δίκτυο επαγγελματικών επαφών στον χώρο». Η άφιξή του στο Σαν Φρανσίσκο έγινε την πιο κατάλληλη στιγμή, όταν εταιρείες όπως η Airbnb, η WhatsApp και η Snapchat είτε ακόμα δεν είχαν δημιουργηθεί είτε βρίσκονταν πρώιμο στάδιο ανάπτυξης.
Η Μαρίλη Νίκα επλήγη από την οικονομική κρίση στην Ελλάδα. Είναι μία από τους εκατοντάδες χιλιάδες νέους που έφυγαν από τη χώρα μας αναζητώντας στην αλλοδαπή την τύχη τους. Το πάθος της για την πληροφορική την οδήγησε στις πύλες της Goοgle το 2013. Εκτοτε προσφέρει τις υπηρεσίες της στον ανερχόμενο τομέα της τεχνητής νοημοσύνης και, παράλληλα, αναπτύσσει κοινωνική δράση για την προώθηση των γυναικών στην επιστήμη της πληροφορικής.
Δεν πρέπει, όμως, να ξεχάσουμε τον αρχιτέκτονα και συνιδρυτή της Cortana, του ψηφιακού βοηθού της Microsoft. Πρόκειται για τον Σάββα Παραστατίδη, ο οποίος οραματιζόταν κάτι τέτοιο από πολύ νωρίς, πριν ξεκινήσουν οι συζητήσεις για την έλευση της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης. Ο ίδιος δεν δίστασε να μιλήσει για ανάγκη επένδυσης στη «δημιουργία», με στόχο την ανάσχεση του μαζικού κύματος φυγής Ελλήνων στο εξωτερικό (brain drain).
«Νέοι άνθρωποι μπορούν να έχουν μια ιδέα και να τη μετασχηματίσουν σε κάτι που θα βελτιώσει τη ζωή όλων μας. Δεν χρειάζονται πολλά χρήματα. Χρειάζεται η δημιουργία θεσμικού πλαισίου για να είναι πιο εύκολο να δημιουργούνται εταιρείες», αναφέρει στην «Κ». Μπορούν, άραγε, να μεταφέρουν τεχνογνωσία στην Ελλάδα τώρα που η χώρα μας εισέρχεται στη μεταμνημονιακή εποχή;
Μαρίλη Νίκα, Google: Η καινοτομία χτυπά στην καρδιά της Google
«Οταν περιηγείσαι στο οικοσύστημα της Σίλικον Βάλεϊ, βλέπεις αυτόνομα οχήματα να κινούνται στους δρόμους και θεωρείς ότι αυτό είναι κάτι απολύτως φυσιολογικό». Με αυτόν τον τρόπο, η Μαρίλη Νίκα μας μεταφέρει στον μαγικό κόσμο της Σίλικον Βάλεϊ, έναν κόσμο με τον οποίο ήρθε σε επαφή όταν έφυγε από την Ελλάδα, ενώ η οικονομική κρίση βρισκόταν στο αποκορύφωμά της.
Το 2011, η κ. Νίκα αναζητούσε χρηματοδότηση για να κάνει διδακτορικές σπουδές στο εξωτερικό. Παρά τις αντίξοες συνθήκες, κατόρθωσε να λάβει υποτροφία από το Google Anita Borg. Μάλιστα, είναι η πρώτη Ελληνίδα που κατάφερε να κερδίσει αυτή την πολύ σημαντική υποτροφία. Λίγο πριν ολοκληρώσει το διδακτορικό της, και αφού πήρε μέρος σε πολλές συνεντεύξεις, έγινε μέλος της ομάδας της Google, εργαζόμενη πλέον σε ένα από τα πιο νευραλγικά τμήματα του τεχνολογικού κολοσσού, στο τμήμα τεχνητής νοημοσύνης (AI) και κατασκευής του «ψηφιακού βοηθού». «Ειδικεύομαι στις τεχνολογίες φωνής στις συσκευές Google Home, οι οποίες στοχεύουν να κάνουν ευκολότερη την καθημερινότητά μας.
Ενα από τα πρώτα πρότζεκτ που είχα αναλάβει, ήταν η ένταξη 30 νέων γλωσσών στην κατανόηση της γλώσσας από την Google (συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών) αλλά και των greeklish (γράφεις λατινικούς χαρακτήρες στο πληκτρολόγιο και εμφανίζονται ελληνικά στην οθόνη)», μας λέει η ίδια. Στην προσπάθειά της να εδραιωθεί σε ένα ανδροκρατούμενο περιβάλλον, η κ. Νίκα μας αφηγείται ότι, κατά τη διάρκεια των σπουδών της, στο Imperial College του Λονδίνου, στο πλαίσιο ομαδικών εργασιών, εργάστηκε σκληρά ώστε το έργο της να γίνει αποδεκτό και από τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας, κάτι που την επηρέασε αρνητικά κατά τη διάρκεια της παραμονής της εκεί.
Πριν από περίπου επτά χρόνια, ανέπτυξε δράση για την προώθηση των γυναικών στον κλάδο της πληροφορικής. Δημιούργησε την ομάδα «Γυναίκες στην πληροφορική», που σήμερα αριθμεί περίπου 5.000 μέλη. Για τη συνεισφορά της σε αυτόν τον τομέα, η κ. Νίκα έλαβε το βραβείο «Γυναίκα της Χρονιάς 2018», στο πλαίσιο ενός παγκόσμιου διαγωνισμού που έγινε στην Αγγλία.
Παράλληλα με την εργασία της στην Goolge, η κ. Νίκα φέτος ίδρυσε τη δική της νεοφυή εταιρεία, που δραστηριοποιείται στον χώρο του EdTech, δηλαδή στη διδασκαλία προγραμματισμού, μέσω ειδικής πλατφόρμας, από ειδήμονες του χώρου. Πριν από λίγες μέρες κατόρθωσε, στο πλαίσιο της διοργάνωσης Bill Gates Hackathon, να κερδίσει το δεύτερο βραβείο, το οποίο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο. Παράλληλα, την εταιρεία της κ. Νίκα προσέγγισε και ένα ελληνικό fund, το οποίο έχει εκφράσει ενδιαφέρον να τη χρηματοδοτήσει, ώστε να δεχθεί στους κόλπους της Ελληνες developers.
Σάββας Παραστατίδης, Microsoft: Η ελληνικής έμπνευσης Cortana
Ενα από τα σημαντικότερα στελέχη στα οποία επένδυσε η εταιρεία του Μπιλ Γκέιτς, η Microsoft, είναι ο Σάββας Παραστατίδης, ο αρχιτέκτονας της Cortana, ενός από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του παγκόσμιου κολοσσού, που σηματοδοτεί την αλματώδη μετάβασή του στην εποχή της ρομποτικής. Η Cortana είναι η ψηφιακή βοηθός που δημιούργησε η Microsoft, την κατασκευή της οποίας οραματιζόταν ο κ. Παραστατίδης από το 2005, όταν ήταν μέλος της ερευνητικής ομάδας της εταιρείας. «Ως program manager, άρχιζα στους κόλπους της εταιρείας να μιλάω για ψηφιακούς βοηθούς και να πλάθω στο μυαλό μου ορισμένες πτυχές του συγκεκριμένου σχεδίου». Ο κ. Παραστατίδης μας διηγήθηκε ότι είχε δημιουργήσει ένα πρωτότυπο της Cortana το οποίο παρουσίασε στους επικεφαλής της Microsoft και ύστερα, με τη βοήθεια των μελών της ομάδας του, άρχισε να υλοποιεί το σχέδιό του. Οπότε, «ναι, σε γενικές γραμμές, είμαι ο αρχιτέκτονας της Cortana και ένας από τους εμπνευστές της». Η Cortana είναι ένας ψηφιακός βοηθός, ο οποίος καταλαβαίνει τις φωνητικές και γραπτές εντολές μας, δίνοντας «ανθρώπινες» απαντήσεις σε ερωτήματα όπως, για παράδειγμα, «τι καιρό θα κάνει αύριο»;
Ενδιαφέρουσα είναι και η πορεία του μέχρι τη Microsoft. Kατάγεται από το χωριό Πετεινός του νομού Ξάνθης, όπου έζησε τα πρώτα 18 χρόνια της ζωής του, για να μεταβεί ύστερα στη Θεσσαλονίκη και να σπουδάσει στο ΤΕΙ της περιοχής. Εν συνεχεία πήγε στο Πανεπιστήμιο του Νιούκαστλ για μεταπτυχιακό και διδακτορικό στην Επιστήμη των Υπολογιστών και, παράλληλα, εργάστηκε ως ερευνητής. Η Microsoft μπήκε στη ζωή του λίγο αργότερα, όταν του έκανε πρόταση να μετακομίσει στα κεντρικά γραφεία της στο Ρέντμοντ, στην πολιτεία Ουάσιγκτον, δίπλα στο Σιατλ. Ο ίδιος επισημαίνει ότι «τo 2016 έκανα μια στάση στη Σίλικον Βάλεϊ, εργάστηκα για δεκαοκτώ μήνες στη Facebook και ύστερα επανήλθα στη Microsoft για να προσφέρω τις υπηρεσίες μου και να εξελίξουμε την Cortana». Στο πλαίσιο του υψηλού ανταγωνισμού μεταξύ των μεγάλων εταιρειών, Apple, Google, Amazon, Microsoft, για τη δημιουργία προσωπικών ψηφιακών βοηθών, η Cortana δεν προσείλκυσε σε ανάλογο βαθμό το ενδιαφέρον των χρηστών. Αυτό, σύμφωνα με τον ίδιο, ίσως οφείλεται στο γεγονός ότι η εταιρεία επικεντρώθηκε στη δημιουργία μιας εξαιρετικής υπηρεσίας για τους χρήστες του Windows Phone. «Η εταιρεία, όμως, σε αυτόν τον τομέα δεν σημείωσε ανάλογη επιτυχία, οπότε στην παρούσα φάση σχεδιάζουμε να αναβαθμίσουμε την Cortana, ώστε να προσφέρει υπηρεσίες που εξυπηρετούν τον ίδιο τον χρήστη και τις οποίες ο ίδιος δεν έχει εξαρχής προγραμματίσει», μας απαντά αινιγματικά, προλειαίνοντας το έδαφος για τις «ψηφιακές πινελιές» που θα οδηγήσουν στη μετεξέλιξή της.
Νίκος Μπονάτσος, General Catalyst: «Αναζητώντας το νέο και καινοτόμο»
«Ψάχνουμε ιδρυτές νέων εταιρειών που να θέλουν να αλλάξουν τον κόσμο», λέει ο Νίκος Μπονάτσος, γενικός διευθυντής του fund General Catalyst, το οποίο δραστηριοποιείται στο Σαν Φρανσίσκο, στο Πάλο Αλτο, στη Νέα Υόρκη και στη Βοστώνη.
Πρόκειται για το επενδυτικό κεφάλαιο που διέβλεψε ευθύς εξαρχής ότι εταιρείες όπως η Airbnb, η Snapchat, η Κayak, η Stripe και η Deliveroo θα αποφέρουν κέρδη και ορθώς αποφάσισε από τα πρώτα στάδια της δημιουργίας τους να επενδύσει σε αυτές. H είσοδος, όμως, του κ. Μπονάτσου στον κόσμο της αγοράς κεφαλαίων επιχειρηματικών συμμετοχών και στον κόσμο της Σίλικον Βάλεϊ δεν ήταν από την αρχή στα σχέδιά του.
Ταξιδεύοντας από το καλοκαίρι του 2006, όταν έφυγε από την Ελλάδα, σε Βοστώνη, Τόκιο και Αγγλία, ο κ. Μπονάτσος αποφάσισε ότι η βιοϊατρική, στην οποία είχε σχεδιάσει να κάνει το διδακτορικό του, δεν αποτελούσε γι’ αυτόν δελεαστική επιλογή. Ετσι, σύντομα βρέθηκε στο Κέμπριτζ της Αγγλίας, όπου, κατά τη διάρκεια των σπουδών του (manufacturing engineering και management), συνειδητοποίησε ότι οι πιο φιλόδοξοι ιδρυτές εταιρειών έφευγαν για τη Σίλικον Βάλεϊ, με σκοπό να λάβουν χρηματοδότηση και να υλοποιήσουν το όραμά τους. Ετσι, όταν επικρατούσε μεγάλη αναστάτωση στον κόσμο της τεχνολογίας, αποφάσισε να μετακομίσει στο Σαν Φρανσίσκο, επιλέγοντας να σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ. «Το 2009 που μετακόμισα εκεί, η συγκυρία ήταν εκπληκτική. Το καλοκαίρι του 2008, ο Στιβ Τζομπς είχε λανσάρει το AppStore στο iPhone, και το Facebook είχε ανοίξει την πλατφόρμα του σε μηχανικούς υπολογιστών πριν από 1-2 χρόνια για να φτιάχνουν εφαρμογές».
Επειδή δεν φοβήθηκε να ρισκάρει, ο κ. Μπονάτσος δημιούργησε εκείνη την περίοδο με κάποιους συμφοιτητές του μια startup, η οποία, όμως, μέσα σε έναν χρόνο κατέρρευσε. Ωστόσο, ερχόμενος σε επαφή με πολλά επενδυτικά σχήματα, εισήλθε στον κόσμο των επενδύσεων το 2010 ως ιδρυτικό μέλος του καινούργιου γραφείου της General Catalyst στη Σίλικον Βάλεϊ. Διαχειριζόμενο κεφάλαια 5 δισ. δολαρίων, το επενδυτικό σχήμα τοποθετεί από 25.000-150 εκατ. δολάρια, ανεξάρτητα από το στάδιο ωρίμανσης μιας εταιρείας.
Ωστόσο, το διακύβευμα είναι μεγάλο, καθώς από τις 10 εταιρείες, 5 με 6 που λαμβάνουν χρηματοδότηση «εξαφανίζονται», 2-3 επιτυγχάνουν χωρίς πρόσθετο κέρδος, ενώ 1-2 εταιρείες σημειώνουν μεγάλη επιτυχία, αποφέροντας τρεις με τέσσερις φορές παραπάνω κέρδη από την αρχική χρηματοδότηση. Ποια είναι, όμως, η συμβουλή του κ. Μπονάτσου για τους Ελληνες startuppers; «Να κατακτήσουν την αγορά τους, απευθυνόμενοι στο παγκόσμιο αγοραστικό κοινό και όχι μόνο στην Ελλάδα». Αξιολογώντας το οικοσύστημα των ελληνικών startups, ο κ. Μπονάτσος ομολογεί ότι υπάρχει βελτίωση το τελευταίο χρονικό διάστημα στην ποιότητα των νέων επιχειρήσεων, αναφέροντας ως επιτυχημένα παραδείγματα τις νεοφυείς ελληνικές εταιρείες Workable και Blueground.
Μάριος Αναπλιώτης,Strartup BOUQUET.AI: Ενα φιλοσοφημένο σύστημα
«Δεν σκεφτόμαστε τη λέξη επιβίωση. Αυτό που σκεφτόμαστε είναι ότι θα έχουμε ευχαριστημένους χρήστες-πελάτες. Αυτή είναι η φιλοσοφία όταν είσαι εδώ. Δεν σκέφτεσαι βιοποριστικά. Αν θέλει κανείς να βιοποριστεί, η startup είναι ίσως η χειρότερη λύση. Γι’ αυτό και θα ήταν καλύτερο να δουλέψεις σε κάποιες από τις μεγάλες εταιρείες που δραστηριοποιούνται εδώ», μας λέει ο Μάριος Αναπλιώτης, ο οποίος το 2015 ίδρυσε την εταιρεία bouquet.ai, κάνοντας σταδιακά την πρώτη του εμφάνιση στη Σίλικον Βάλεϊ. Πρώτη φορά ήρθε σε επαφή με τον μαγικό κόσμο της, όταν ενώ εργαζόταν στην Intralot, το 2009, η εταιρεία του αποφάσισε να επενδύσει σε μια εταιρεία διαδικτυακών παιχνιδιών που έδρευε στο Σαν Φρανσίσκο.
Ετσι, παρόλο που σχεδίαζε να μείνει στις ΗΠΑ έξι μήνες, κατέληξε να μείνει δέκα ολόκληρα χρόνια, θέτοντας σε λειτουργία το δικό του καινοτόμο εγχείρημα. Η ιδέα ήταν προϊόν αγαστής συνεργασίας με τον συνεταίρο του Αντριεν Σμιντ και βασίζεται στη δημιουργία ενός συστήματος τεχνητής νοημοσύνης, σύμφωνα με τα πρότυπα των ψηφιακών βοηθών Alexa της Amazon και Siri της Apple, με τη διαφορά, όμως, ότι το δικό του σύστημα απευθύνεται σε στελέχη επιχειρήσεων, σε πωλητές και μάνατζερ, δηλαδή σε πιο business κοινό και όχι σε απλούς καταναλωτές. Το βάπτισαν «Aristotle» από το όνομα του Ελληνα φιλοσόφου από τα Στάγειρα της Χαλκιδικής. Το εν λόγω σύστημα έχει την ικανότητα να «απαντά» σε ερωτήσεις στελεχών της αγοράς, ενώ οι διάλογοι γίνονται σε απλά αγγλικά. Ετσι, έρχεται να καταργήσει τις συνήθεις αναφορές που περιέχουν πληθώρα δεδομένων και μετατρέπεται σε αποτελεσματικό ρομποτικό αναλυτή. «Με τη χρήση του, κάθε εταιρεία που έχει ανάγκη από έναν αναλυτή, μπορεί να προσλάβει τον “Aristotle”», τονίζει ο κ. Αναπλιώτης στην «Κ». «Σήμερα μπορείς να ρωτήσεις την Apple Siri ή την Amazon Alexa πώς θα είναι ο καιρός αύριο, αλλά και για άλλα θέματα, δεν μπορείς όμως να ζητήσεις πληροφορίες για τα επιχειρησιακά δεδομένα μιας εταιρείας», προσθέτει ο ίδιος. Συνεπώς, η δική του ευρηματική σύνθεση έρχεται να καλύψει αυτό το κενό στην αγορά.
Μια μεγάλη πρόκληση για τις startups εταιρείες που γεννιούνται στο περιβάλλον της Σίλικον Βάλεϊ, είναι να μην εξαφανιστούν εξαιτίας του ανταγωνισμού από άλλους τεχνολογικούς κολοσσούς. Ο κ. Αναπλιώτης όμως δεν στέκεται σε αυτό, καθώς, όπως μας εξηγεί ο ίδιος, πολλές φορές μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες επιλέγουν να απορροφήσουν άλλες μικρότερες και να εξάγουν από κοινού ένα ανταγωνιστικό προϊόν. «Οταν βρίσκεις μια ιδέα και ξεκινάς τη δική σου startup δεν σκέφτεσαι με τον ίδιο τρόπο. Ο ανταγωνισμός δεν εμπνέει φόβο. Σκέφτεσαι ότι θα δημιουργήσεις ένα προϊόν που θα το αγαπήσουν οι χρήστες και θα προσθέσει αξία στην εταιρεία», επισημαίνει.