Είναι γνωστό ότι η Ρωσία θέλει να ελέγχει της εξελίξεις όχι μόνο στην ευρύτερη περιοχή της, αλλά και όπου παραδοσιακά ασκεί επιρροή. Ετσι, η αντίθεσή της με την προσπάθεια επίλυσης της διενέξεως μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ ήταν αναμενόμενη. Η Μόσχα δεν επιθυμεί να δει τη γειτονική μας χώρα να εντάσσεται στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. Πριν από λίγα χρόνια, η Ρωσία ανάγκασε τον τότε πρόεδρο της Ουκρανίας να αλλάξει πορεία και να γυρίσει την πλάτη σε συμφωνία σύσφιγξης σχέσεων με την Ε.Ε., προκαλώντας μια λαϊκή αντίδραση που οδήγησε έως και στον πόλεμο και στην προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία. Παρότι οι εξελίξεις στην Ουκρανία δεν ευνόησαν τα ρωσικά συμφέροντα, φαίνεται ότι και στην περίπτωση της ΠΓΔΜ η Μόσχα επιχειρεί να εμποδίσει τη δυτική πορεία της χώρας. Γεγονός είναι ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της περασμένης Κυριακής, με τη μεγάλη αποχή, δεν επιτρέπει στην κυβέρνηση Ζάεφ να συνεχίσει όπως σχεδίαζε με την επικύρωση της συμφωνίας των Πρεσπών. Ομως ο Ζάεφ θα λαμβάνει υπ’ όψιν ότι παρά την αποχή, το 91,46% που ψήφισαν «Ναι» από το σύνολο των συμμετεχόντων (36,9%) είναι ένας σεβαστός αριθμός ψηφοφόρων. Εάν ευσταθούν οι εκτιμήσεις ότι από τους περίπου 1,8 εκατ. ψηφοφόρους της ΠΓΔΜ το ένα τρίτο βρίσκεται στο εξωτερικό, τότε οι 609.427 που υπερψήφισαν τη συμφωνία ίσως δώσουν την πλειοψηφία στα κόμματα που υποστήριξαν τον συμβιβασμό με την Ελλάδα όταν διεξαχθούν εκλογές. Με άλλα λόγια, η υπόθεση δεν έληξε. Τουλάχιστον, όχι οριστικά.
Σήμερα το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος εμφανίζεται ως νίκη της Ρωσίας εναντίον των δυτικών χωρών και οργανισμών που επιχείρησαν να πείσουν τους πολίτες της ΠΓΔΜ να δεχθούν τη συμφωνία ως προϋπόθεση για την ένταξη στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. Αυτό επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι πριν από το δημοψήφισμα ο ίδιος ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ, Τζέιμς Μάτις, κατήγγειλε την παρέμβαση της Μόσχας. Προφανώς, το σχέδιο να ενταχθεί η ΠΓΔΜ στους δυτικούς θεσμούς υπέστη σοβαρό πλήγμα (προς ανακούφιση, μεταξύ άλλων, των πολιτικών κομμάτων στην Ελλάδα) και αφήνει περιθώριο για την αποσταθεροποίηση μιας ήδη ευαίσθητης περιοχής. Περισσότερη ένταση μεταξύ των «ενδοτικών» και «πατριωτών» στην ΠΓΔΜ, όπως και στην Ελλάδα, θα προκαλέσει περισσότερα προβλήματα εντός των δύο χωρών· είναι, όμως, δύσκολο να δει κανείς πού θα οδηγήσει η διαιώνιση της εκκρεμότητας. Αργά ή γρήγορα, θα υπάρξει συμφωνία στη βάση που ήδη συζητήθηκε.
Είναι κατανοητός ο στόχος της Ρωσίας να εμποδίσει την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ. Το ίδιο ίσχυε στην περίπτωση της Ουκρανίας. Η παρέμβαση, όμως, του Βλαντιμίρ Πούτιν με στόχο να εμποδίσει την πορεία της Ουκρανίας και προς την Ε.Ε. ήταν ξαφνική, ακραία, εναντίον του λαϊκού αισθήματος και προκάλεσε επανάσταση. Το αποτέλεσμα είναι ότι σήμερα η Ουκρανία βρίσκεται πιο κοντά στην Ε.Ε.: η εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο έπεσε από το 100% στο 0%, το εμπόριο με τη Ρωσία μειώθηκε από 50% του συνόλου στο 15%, οι πολίτες της ταξιδεύουν ελεύθερα σε χώρες της Ε.Ε. Ο πόλεμος, με 10.000 νεκρούς σε τέσσερα χρόνια, αποδυνάμωσε ακόμη περισσότερο την επιρροή των Ρώσων. Τώρα, το αίτημα των Ουκρανών για την ανεξαρτησία της Εκκλησίας τους από τη Μόσχα είναι άλλο ένα βήμα χειραφέτησης και ενίσχυσης της ουκρανικής ταυτότητας.
Είναι προφανές ότι στην ΠΓΔΜ οι Ρώσοι διαθέτουν τα εργαλεία να προκαλέσουν ένταση μεταξύ των κοινοτήτων των Σλάβων και Αλβανών, καθώς και μεταξύ των οπαδών του «Ναι» και του «Οχι» στη συμφωνία των Πρεσπών. Υπάρχει, όμως, και η πιθανότητα οι πολίτες της ΠΓΔΜ να κατανοήσουν ότι δεν πρόκειται να τους προσφερθεί καλύτερη συμφωνία και να ψηφίσουν αναλόγως όταν έρθει η ώρα. Σε αυτή την περίπτωση, η Ρωσία θα έχει καταφέρει μόνο μια καθυστέρηση, με τίμημα, μεταξύ άλλων, την ψυχρότητα στις σχέσεις της με την Ελλάδα λόγω της ανάμειξής της στο ζήτημα. Ετσι, φαίνεται δύσκολο να αυξήσει η Μόσχα την επιρροή της στην περιοχή. Οπότε, πέρα από το να αποδεικνύει ότι μπορεί να παρεμβαίνει όπου θέλει, τι ακριβώς επιδιώκει η Ρωσία στην ΠΓΔΜ;