Αποψη: Η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης απαιτεί τυπικό νόμο

Αποψη: Η επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης απαιτεί τυπικό νόμο

3' 30" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Με αφορμή τις δηλώσεις του απελθόντος υπουργού Εξωτερικών Ν. Κοτζιά, κατά την πρόσφατη τελετή παράδοσης-παραλαβής στο υπουργείο Εξωτερικών, ότι επίκειται επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης της χώρας μας στο Ιόνιο πέλαγος και ότι είναι έτοιμα τα σχετικά διατάγματα, θέλουμε να εκθέσουμε τα ακόλουθα.

Η αιγιαλίτιδα ζώνη ή χωρικά ύδατα ανήκει, μαζί με το χερσαίο έδαφος και τα ύδατα επ’ αυτού (λίμνες, ποταμοί), το υπέδαφος, τα θαλάσσια εσωτερικά ύδατα και τον υπερκείμενο του χερσαίου και θαλασσίου εδάφους εναέριο χώρο, στο έδαφος υπό ευρεία έννοια, είναι η επικράτεια μιας χώρας. Η αιγιαλίτιδα ζώνη περιλαμβάνει και τον υποθαλάσσιο χώρο μαζί με τον βυθό και το υπέδαφος του βυθού. Οποιαδήποτε μεταβολή στο πλάτος της αιγιαλίτιδας ζώνης αποτελεί μεταβολή των ορίων της επικράτειας. Για το πώς επέρχεται η μεταβολή αυτή, το άρθρο 27 παρ. 1 Σ 75 ορίζει ότι «καμία μεταβολή στα όρια της επικράτειας δεν μπορεί να γίνει χωρίς νόμο, που ψηφίζεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών». Η διάταξη είναι τόσο αυστηρή που περιέχει όχι απλά επιτακτικό αλλά απαγορευτικό κανόνα δικαίου («καμία μεταβολή…»).

Σε αντίθεση με τα Συντάγματα του 1927 και του 1952 που απαιτούσαν την έκδοση απλώς «νόμου», που θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι και ουσιαστικός, δηλ. διάταγμα κατ’ εξουσιοδότηση τυπικού νόμου, το Σ 75 απαιτεί οπωσδήποτε τυπικό νόμο, αφού αξιώνει την ψήφιση αυτού με την αυξημένη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, δηλ. τουλάχιστον 151 βουλευτές, άρα αποκλείει την εξουσιοδότηση. Κατά συνέπεια, η όποια αλλαγή στα όρια της επικράτειας, και βέβαια και του πλάτους της αιγιαλίτιδας ζώνης, δεν μπορεί να γίνει με διάταγμα κατόπιν εξουσιοδότησης τυπικού νόμου, αφού κάτι τέτοιο ρητά απαγορεύεται στο άρθρ. 27 παρ. 1 Σ 75, ώστε η όποια εξουσιοδότηση ισχύει για το θέμα αυτό θα είναι αντισυνταγματική. Αλλως, το άρθρο 27 παρ. 1 Σ αποτελεί lex specialis σε σχέση προς το άρθρο 43 παρ. 2 Σ.

Ειδικότερα, το πλάτος της αιγιαλίτιδας ζώνης καθορίστηκε στα 6 ναυτικά μίλια με το άρθρο μόνο του ΑΝ 230/1936, ο οποίος όμως δεν προέβλεπε τίποτα για τη μεταβολή του. Με το άρθρο 139 του Κώδικα Δημ. Ναυτικού Δικαίου (ΚΔΝΔ), που κυρώθηκε με το άρθρο μόνο του ΝΔ 187/1973, επαναλήφθηκε το πλάτος των 6 ν.μ., πλην όμως προβλέφθηκε η δυνατότητα μεταβολής του με διάταγμα κατόπιν πρότασης του υπουργικού συμβουλίου. Ομως, το ΝΔ 187/1973 απηχεί προγενέστερο του ισχύοντος Συντάγματος δίκαιο και παραμένει σε ισχύ, με την προϋπόθεση ότι δεν αντίκειται στο ισχύον Σύνταγμα (πρβλ. άρθρο 111 παρ. 1 Σ). Αρα, το άρθρο 139 ΚΔΝΔ, στο μέτρο που προβλέπει εξουσιοδότηση για τη μεταβολή του πλάτους της αιγιαλίτιδας ζώνης, που συνιστά μεταβολή των ορίων της επικράτειας κατά το άρθρο 27 παρ. 1 Σ, αντίκειται στο τελευταίο για τους ανωτέρω λόγους.

Στα παραπάνω ουδέν αλλάζει το άρθρο 191 του Κώδικα Αεροπορικού Δικαίου, που κυρώθηκε με το άρθρο Πρώτο του Ν. 1815/1988, και ορίζει, προφανώς υπό την επίδραση της διάταξης του ΚΔΝΔ, ότι για τον καθορισμό του ελληνικού εναέριου χώρου η έκταση των χωρικών υδάτων ορίζεται με διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του υπουργικού συμβουλίου. Αυτή όμως η διάταξη είναι αντίθετη στο άρθρο 27 παρ. 1 Σ, στο μέτρο που προβλέπει μεταβολή της επικράτειας, δηλαδή χωρικών υδάτων και εναερίου χώρου, με διάταγμα. Κατά συνέπεια, η όποια μεταβολή στο πλάτος της αιγιαλίτιδας ζώνης στο Ιόνιο πέλαγος ή όπου αλλού θα πρέπει να γίνει με τυπικό νόμο, που πρέπει να ψηφιστεί από την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών. Στην περίπτωση δε που τα αναγγελθέντα διατάγματα σταλούν στον ΠτΔ, ο τελευταίος δεν θα πρέπει να τα εκδώσει ή, στην καλύτερη περίπτωση, θα πρέπει να επισημάνει τη σχετική συνταγματική πλημμέλεια στον υπουργό Εξωτερικών, που τυγχάνει να είναι σήμερα ο πρωθυπουργός. Βέβαια, σε περίπτωση εκδόσεως ενός τέτοιου διατάγματος, αυτό προσβάλλεται με αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του ΣτΕ.

Να προστεθεί, τέλος, ότι η γενομένη εξαγγελία περί πρωτοβουλίας τώρα, μεταξύ άλλων, του τέως υπουργού Εξωτερικών για την επέκταση των χωρικών υδάτων, δεν είναι κάτι το novum για το υπ. Εξωτερικών, αφού το ζήτημα ακριβώς αυτό εκκρεμεί στο υπουργείο τουλάχιστον εδώ και 25 χρόνια. Δεν είναι δε διόλου σκόπιμο πολιτικά να γίνει μερική επέκταση των χωρικών υδάτων, εξαιρουμένου του Αιγαίου, διότι αυτό παρέχει, εξ αντιδιαστολής, όπλο υπέρ της Τουρκίας.

* Ο κ. Πέτρος Ι. Παραράς είναι καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, επίτιμος αντιπρόεδρος ΣτΕ.

** Ο κ. Χάρης Τσιλιώτης είναι επίκουρος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή