Τον ακολούθησα με το βλέμμα να κολυμπάει

Τον ακολούθησα με το βλέμμα να κολυμπάει

3' 10" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Χθες έπιασα και πάλι στα χέρια μου το βιβλίο του Στάμου Ζούλα «Οσα δεν έγραψα…». Κείμενα και αφηγήματα που ξεπερνούν την επικαιρότητα και καταχωρίζονται στην ιστορική μνήμη. Συναντήσεις με πολιτικούς ηγέτες, κυρίως με τον σταθερό και στενό συνομιλητή του Κωνσταντίνο Καραμανλή, περιστατικά που αν δεν τα έγραφε θα χάνονταν αμαρτύρητα, θα παρέμεναν κλειστές, ιδιωτικές συναντήσεις παρά το δημόσιο ενδιαφέρον τους. Ο Στάμος Ζούλας αφηγείται μια ζωή ανάμεσα στο ιδιωτικό και το δημόσιο. Το διάβασα, αυτή τη φορά, όπως νομίζω ότι θα του άρεσε: γελώντας. Κι όπως ίσως θα κατανοούσε: με μεγάλη συγκίνηση. Το ασκημένο, φλεγματικό χιούμορ, η λεπτή ειρωνεία, ο σαρκασμός και ο αυτοσαρκασμός ήταν ούτως η άλλως η καλύτερη άμυνα του Στάμου Ζούλα. Χρησιμοποιούσε το χιούμορ με δεξιοτεχνική άνεση, για να βάλει κάποιον στη θέση του, για να εκτονώσει μια κρίση, για να προκαλέσει μιαν απάντηση, για να ελιχθεί σε μια δύσκολη στιγμή. Το παιχνίδι με τις λέξεις και με τις σκέψεις δεν υπέστειλε ούτε τη σημασία των σκέψεων ούτε την ευθυβολία των λέξεων.

Σήμερα, ημέρα της ονομαστικής εορτής μου, έχω την τιμή να αποχαιρετίσω έναν πάνω απ’ όλα και σε όλη τη ζωή του δημοσιογράφο. Οπως του είχε πει και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, με αφορμή μια ομιλία που του είχε ζητήσει να τον βοηθήσει να γράψει, για τα 10 χρόνια από την ένταξη της χώρας στην ΕΟΚ: «Μπορεί να είσαι καλός δημοσιογράφος, αλλά ως πολιτικός θα υστερούσες και ως διπλωμάτης θα ήσουν μάλλον απαράδεκτος». Αυτόν τον δημοσιογράφο αποχαιρετίζουμε και αποχαιρετίζω σήμερα. Τον επαγγελματία με την αστική μετριοπάθεια και τη διαβολική οξύτητα, που δεν χαριζόταν, χωρίς ποτέ να γίνεται προσβλητικός, που μπορούσε να είναι αυστηρός και γενναιόδωρος την ίδια στιγμή. Που μπορούσε να είναι οικείος χωρίς να παραβιάζει τα όρια και να αθετεί τους όρους του δημοσιογραφικού επαγγέλματος. Που μπορούσε να στείλει ένα μέιλ για να επαινέσει για κάτι που διάβασε και του άρεσε, φωτίζοντας το κείμενο ή τη συνέντευξη με μια λεπτομέρεια που δεν είχες αντιληφθεί όταν έγραφες.

«Φωνή» τα κείμενα

Με τα κείμενα επικοινωνούμε πολύ περισσότερο απ’ ό,τι με τα λόγια εμείς οι δημοσιογράφοι. Με τα κείμενα, τις παύσεις, τα βιαστικά βλέμματα, τα αφηρημένα, κάποτε και αμήχανα, συναπαντήματα σε διαδρόμους, σκάλες, ασανσέρ. Με τον Στάμο Ζούλα δεν συναντηθήκαμε ποτέ εκτός της «Καθημερινής». Τα τελευταία χρόνια που αρθρογραφούσε από το σπίτι του, μάθαινα νέα του από τον Κωνσταντίνο, έβλεπα φωτογραφίες από το κινητό του Κωνσταντίνου, τον Στάμο σε μια τρυφερή αγκαλιά με την εγγονή του τη Χρύση, τον Στάμο με τον συνονόματο εγγονό του Στάμο, που ζει στη Νέα Υόρκη.

Δύσκολοι οι αποχαιρετισμοί. Πολύ πιο δύσκολοι από τις γραπτές αποτιμήσεις με την πληθώρα επιθέτων: αλησμόνητος διευθυντής, ακριβολόγος και διεισδυτικός αρθρογράφος και άλλα συναφή.

Πώς να αποχαιρετίσεις έναν άνθρωπο που γνώρισες τόσο ώστε η απουσία του να κάνει την επαγγελματική ζωή σου πιο μοναχική;

Αποχαιρετισμός

Θα τον αποχαιρετίσω με μια εικόνα και ένα απόσπασμα από κείμενό του.

Πρώτα, το κείμενο. Η τελευταία παράγραφος από μια ιστορία που αφηγείται στο βιβλίο του «Οσα δεν έγραψα…». Λέει ο Στάμος Ζούλας: «Αυτό, λοιπόν, που μάλλον πρέπει να μείνει ως επίλογος είναι ότι οι ιδεολογικές προκαταλήψεις, οι πολιτικές εχθρότητες και οι κομματικές διώξεις δεν έχουν μόνο μία όψη που ανάγεται στο παρελθόν. Ούτε μπορούν να διαχωρισθούν σε δικαιολογημένες και αδικαιολόγητες, σε προκεκλημένες και απρόκλητες, σε ανώδυνες και επώδυνες. Συνεπώς φέρουν βαρύτατη ευθύνη όσοι τις αναμοχλεύουν, τις αναζωπυρώνουν και τις αναπαράγουν».

Η ημερομηνία κάτω από το κείμενο, 8.2.2003.

Τελευταία, η εικόνα. Από την εφημερίδα χθες βράδυ. Εκλεισα τον υπολογιστή μου, πήγα στο παράθυρο, κοίταξα τα φώτα της Καστέλλας και τη θάλασσα που τόσο αγαπούσε. Τον ακολούθησα με το βλέμμα να κολυμπάει και να ξεμακραίνει. Εκλεισα ήσυχη το παράθυρο. Μέτρησα τις λέξεις στο κείμενο, είχα υπερβεί το επιτρεπτό όριο.

Το παραδίδω στην κρίση του. Ας κάνει εκείνος ό,τι νομίζει. Ούτως ή άλλως, του έχω απόλυτη εμπιστοσύνη.

* Ο επικήδειος λόγος που εκφώνησε η Μαρία Κατσουνάκη μετά την εξόδιο ακολουθία.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή