Ηταν 28η Οκτωβρίου 2011. Στη μαθητική παρέλαση στο κέντρο της Λάρισας, ένας μαθητής, την ώρα που περνάει μπροστά από την εξέδρα των επισήμων, τους «στολίζει» με μια μεγαλοπρεπέστατη μούντζα. Η κοινωνία διχάζεται, ως συνήθως, οι μισοί λένε καλά τούς έκανε, ν’ αγιάσει το χέρι του, οι άλλοι μισοί κάνουν λόγο για απαράδεκτη συμπεριφορά που εγκυμονεί κινδύνους. Μέγα θέμα η περήφανη μούντζα, με όλες τις παραμέτρους να μπαίνουν στο μπλέντερ της ανάλυσης και της υπερπολιτικοποίησης – ο Δεκέμβρης του ’08, το Καστελλόριζο και το μνημόνιο, η οικονομία, οι κακοί ξένοι.
Θυμάμαι αρκετούς που είχαν ήδη καβαλήσει το κύμα του λαϊκισμού διαβλέποντας τη μεγάλη ευκαιρία, χωρίς ακριβώς να επικροτούν ή τουλάχιστον να το παραδέχονται δημόσια, να κλείνουν το μάτι. «Να ακούσουμε τι μας λένε οι νέοι, ο ανθός της κοινωνίας μας», δήλωναν σε τηλεοπτικές τους παρεμβάσεις, «δεν γίνεται να μη λάβουμε υπόψη μας την οργή τους, τη δυσπιστία τους στους θεσμούς, την καχυποψία τους για τη Δικαιοσύνη». Το διχαστικό αφήγημα προετοιμαζόταν συστηματικά και, προκειμένου να ολοκληρωθεί και να αποδώσει καρπούς, μπορούσαν να αξιοποιηθούν τα πάντα, χωρίς σκέψη, χωρίς φόβο, χωρίς αγωνία για το μήνυμα που έφθανε στην κοινωνία και κυρίως στα παιδιά. Τι παρακολουθήσαμε χθες; Ενα καινούργιο επεισόδιο στο ίδιο σίριαλ. Επτά χρόνια μετά, σε μια κοινωνία εξουθενωμένη και ξέπνοη, ματαιωμένη και εξαπατημένη απ’ αυτούς που της πούλησαν ελπίδα, ένας άλλος μαθητής, καβάλησε το άλογο, σύγχρονος Μέγας Αλέξανδρος, τυλίχθηκε με τη γαλανόλευκη, έβγαλε μια σέλφι με το smartphone και παρέλασε στην παραλία της Θεσσαλονίκης. Πίσω του, περίπου χίλιοι μαθητές, νέα κορίτσια και αγόρια σαν τα κρύα τα νερά που η θέση τους κανονικά θα ήταν στις σχολικές αίθουσες, κρατούσαν ελληνικές σημαίες και πανό, φώναζαν «η Μακεδονία είναι ελληνική», «αλήτες, προδότες, πολιτικοί» και συνθήματα κατά του Μπουτάρη.
Ηταν σχεδόν αναμενόμενο ο λαϊκισμός που θρέφεται στην Ελλάδα της κρίσης να μπολιαστεί με τον εθνικισμό και να μολύνει τις μαθητικές τάξεις ειδικά στη Μακεδονία, που πάλλεται το τελευταίο διάστημα από εθνικιστικές κραυγές. Δεκάδες σχολεία στη Βόρεια Ελλάδα τελούν υπό κατάληψη, τη στιγμή που η Χρυσή Αυγή τρίβει τα χέρια της και «στηρίζει» με κάθε τρόπο τους νέους με τις εθνικές ευαισθησίες. Το κλίμα διχασμού που βιώνει τα τελευταία χρόνια η κοινωνία έφθασε και στους μαθητές. Η Χρυσή Αυγή και η Ακροδεξιά σπεύδουν να το καρπωθούν, αλλά η ευθύνη ανήκει σε όλους.
Τα παιδιά είναι παιδιά, είναι καθρέφτης των μεγάλων, απ’ αυτούς εμπνέονται, απ’ αυτούς αντλούν μίσος και ρατσισμό ή δύναμη και ελπίδα, όραμα για το μέλλον. Μπροστά σε αυτές τις εικόνες, το πολιτικό προσωπικό της χώρας, ακόμη και σήμερα, σαν να μην έχει διδαχθεί καθόλου από τα λάθη του, αντιπαρατίθεται σκεπτόμενο μόνο την επιβίωσή του. Εχει αποτύχει να δώσει λύσεις, να προβλέψει, να αποτρέψει. Παρακολουθεί αμήχανο ένα παιδί πάνω σε ένα άλογο, με ένα smartphone στο χέρι, να διαδηλώνει κατά της συμφωνίας των Πρεσπών. Μια εικόνα γεμάτη λάθη.