Κάτω από τον ανηλεή ήλιο, δεκάδες Κινέζοι εργάτες εποπτεύουν τη μεγάλη έκταση της ερήμου και προετοιμάζονται να τη μετατρέψουν στη νέα αιγυπτιακή πρωτεύουσα. Εργάζονται στον μεγαλύτερο κατασκευαστικό κολοσσό της Κίνας που έχει κλείσει συμβόλαιο τριών δισεκατομμυρίων δολαρίων με μία αιγυπτιακή εταιρεία η οποία χρηματοδοτείται από κινεζικές τράπεζες. Οικοδομούν ένα δάσος από 21 ουρανοξύστες, ένας εκ των οποίων θα είναι εξίσου ψηλός με το Εμπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ. Η παρουσία των Κινέζων εργατών και το μέγεθος της αιγυπτιακής ερήμου αποτελούν έκφραση των παγκόσμιων φιλοδοξιών του Πεκίνου.
Επειτα από αιώνες απομόνωσης διεκδικεί αυτό που οι ηγέτες της θεωρούν φυσική της μοίρα, την πρωτοκαθεδρία στην Ασία και τον σεβασμό ολόκληρου του πλανήτη. Μέσα από τις δραστηριότητές της στην Αίγυπτο και αλλού, η Κίνα εκμεταλλεύεται την οικονομική της ισχύ προκειμένου να επεκτείνει τη γεωπολιτική της επιρροή, διοχετεύοντας τις επενδύσεις για να προσελκύσει κυβερνήσεις που ελέγχουν σημαντικούς πόρους.
Δέκα χρόνια πριν
Πριν από μία δεκαετία, η επέκταση της Κίνας πέρα από τα σύνορά της αφορούσε την εισαγω-γή ενέργειας, ορυκτών και άλλων πόρων, συχνά από κράτη εγκαταλελειμμένα από τη Δύση και κράτη-παρίες όπως ήταν το Ιράν, το Σουδάν και η Μιανμάρ. Οσον αφορά την εξωτερική της πολιτική, η Κίνα έβαλε στο επίκεντρο μία… έμμονη ιδέα, την εξουδετέρωση της διπλωματικής αναγνώρισης της Ταϊβάν, του αυτοδιοικούμενου νησιού που διεκδικεί το Πεκίνο. Ακόμα και όταν η Κίνα αντιπαρατάχθηκε με τους γείτονές της για τα αμφισβητούμενα νησιά, παραδέχθηκε την κυριαρχία του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού. Ωστόσο, αυτές οι ημέρες έχουν περάσει.
Υπό τη δυναμική ηγεσία του προέδρου Σι Τζινπίνγκ, η Κίνα απελευθερώθηκε από τα δεσμά του παρελθόντος, απορρίπτοντας την υποχώρηση μπροστά σε μία αμερικανοκρατούμενη παγκόσμια τάξη ως ένα εμπόδιο στην εθνική της αναγέννηση. Οσον αφορά τα θέματα εμπορίου και εθνικής ασφάλειας, ανταγωνίζεται με τις ΗΠΑ ακόμα και σε σφαίρες επιρροής που ήταν παραδοσιακά αμερικανικές. Από την κινεζική οπτική, αυτός ο επανακαθορισμός της τάξης είναι απλά μία επιστροφή σε ιστορικές πραγματικότητες και το Πεκίνο απαιτεί σεβασμό ανάλογο με την ισχύ του. Για το κυβερνών Κομμουνιστικό Κόμμα, η σύγχρονη ιστορία της Κίνας είναι η ιστορία της κινεζικής επιδεξιότητας που μειώθηκε από την αποικιακή εξαχρείωση. Η Κίνα είναι η χώρα που ανακάλυψε την πυξίδα, το μπαρούτι, το χαρτί και την τυπογραφία, συγκεντρώνοντας αμύθητο πλούτο ενώ ακόμα η Ευρώπη ήταν στο… σκοτάδι. Στην συνέχεια ήρθαν αιώνες ταπείνωσης: η Βρετανία κέρδισε επιβάλλοντας το όπιο στον λαό, ακολούθησαν η ιαπωνική κτηνωδία, και τα ταπεινωτικά μαθήματα για τα ανθρώπινα δικαιώματα από τους υποκριτές Αμερικανούς. Σήμερα η Κίνα επιθυμεί να πάρει στα χέρια της τη μοίρα της.
«Θέλει να γίνει μία μεγάλη δύναμη στον κόσμο», εξηγεί ο Πολ Χέερ, πρώην επικεφαλής της εθνικής υπηρεσίας πληροφοριών των ΗΠΑ για την ανατολική Ασία, ο οποίος διδάσκει στον πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσιγκτον. «Πιστεύουν ότι ο υπόλοιπος κόσμος τους οφείλει αναγνώριση», λέει.
«Ο Σι Τζίνπινγκ καθοδηγεί μία Κίνα που επηρεάζει όλες τις γωνίες της γης» επισημαίνει ο Ζανγκ Μπαοχούι, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο πανεπιστήμιο Λινγκνάν του Χονγκ Κονγκ.
Το σημείο καμπής
«Η οικονομική κρίση του 2008 στη Δύση ήταν σημείο καμπής για την Κίνα. Το Πεκίνο άρχισε να έχει μια διθυραμβική νοοτροπία και μια καινούργια αυτοπεποίθηση στην πλάτη των ελαττωμάτων της Δύσης», τονίζει ο καθηγητής Μπαοχούι. Η κινεζική αμφισβήτηση του status quo ενισχύεται από το γεγονός ότι ο βασικός αρχιτέκτονάς του κυβερνάται από έναν εθνικιστή. Καθώς ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επιδίδεται σε εμπορικό πόλεμο και χλευάζει τη διεθνή συνεργασία, θέτει υπό αμφισβήτηση τη φιλελεύθερη δημοκρατική φιλοσοφία που ενσάρκωναν οι Ηνωμένες Πολιτείες
Ο κ. Σι προσπάθησε να καλύψει το κενό. Εμφανίστηκε ως ηγέτης του διεθνούς εμπορικού συστήματος που διέπεται από κανόνες, παρότι η Κίνα αντιμετωπίζει κατηγορίες για κλοπή πνευματικών δικαιωμάτων και επιχορήγηση των κρατικών εταιρειών της για παραγωγή και διάθεση προϊόντων στις διεθνείς αγορές σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές.
Με όπλο το χρήμα
Η Κίνα οραματίζεται ένα τεράστιο παγκόσμιο δίκτυο εμπορίου, επενδύσεων και υποδομών που θα ανασχηματίσουν τους οικονομικούς και γεωπολιτικούς δεσμούς και θα φέρουν τον υπόλοιπο κόσμο κοντύτερα στο Πεκίνο. Στην πραγματικότητα είναι μία νέα εκδοχή του αμερικανικού Σχεδίου Μάρσαλ, την προσπάθεια ανοικοδόμησης μετά τον Β΄ Παγκόσμιο, που δημιούργησε ένα θεμέλιο για κραταιές στρατιωτικές και διπλωματικές συμμαχίες. Η στρατηγική, βέβαια, της Κίνας είναι πιο τολμηρή, πιο ακριβή και σαφώς πιο επικίνδυνη. Η μελέτη περίπου 600 προγραμμάτων που η Κίνα βοήθησε να χρηματοδοτηθούν μέσα στην τελευταία δεκαετία δαπανώντας δισεκατομμύρια δολάρια σε επιχορηγήσεις, δάνεια και επενδύσεις αποδεικνύουν τον σκοπό και τα κίνητρα της κινεζικής στρατηγικής. Τα περισσότερα από αυτά μοιράζονται σε 112 χώρες και βρίσκονται υπό το πρόγραμμα υποδομών της Κίνας που είναι γνωστό ως «Πρωτοβουλία Ζώνης και Δρόμων». Αλλά το Πεκίνο προχώρησε και πέρα από αυτό.
Η Κίνα χρειάζεται φίλους.
Οι πραγματικές γέφυρες μπορεί να βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση μεταφορικών γεφυρών. Οι μεγάλοι λιμένες στο Πακιστάν, στη Σρι Λάνκα και στη Μαλαισία, τρεις χώρες πάνω στον δρόμο του πετρελαίου και του εμπορίου από
τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, μπορεί κάποτε να αποτελέσουν κέντρα ναυτικής επιμελητείας.
Το ενδιαφέρον του Πεκίνου επικεντρώνεται στους γείτονές του χρηματοδοτώντας μεγάλα προγράμματα οδοποιίας. Το Πακιστάν δεν διαθέτει πια τα χρήματα για να ξεπληρώσει τα δάνειά του, ένα μοντέλο που οι επικριτές του το αποκαλούν κινεζική διπλωματία της «παγίδας χρέους». Η Κίνα δανείζει κυρίως σε κράτη όπως η Βενεζουέλα, η Νιγηρία και η Ζιμπάμπουε. Αλλά συχνά ο δανεισμός δεν οφείλεται στη μεγαθυμία της. Χώρες που έχουν προβλήματα με τα χρέη τους πρέπει να επαναδιαπραγματευθούν τα δάνειά τους και τελικά να βρεθούν με μεγαλύτερο χρέος. Ετσι πολλά προγράμματα μένουν στον αέρα.