Μπορούμε να επέμβουμε στις πόλεις μας; Να «διορθώσουμε» λάθη του παρελθόντος, να αυξήσουμε το πράσινο και τον χώρο για τον πεζό, να δημιουργήσουμε νέα δίκτυα; Το υπουργείο Περιβάλλοντος (ΥΠΕΝ) ανοίγει τον διάλογο για τις αστικές αναπλάσεις, φιλοδοξώντας να καταλήξει σε μια νομοθετική πρόταση που θα διευκολύνει παρεμβάσεις στον γηρασμένο ιστό των πόλεων. Μια πρωτοβουλία που θα είχε, βέβαια, μεγαλύτερη σημασία αν ξεκινούσε στην αρχή μιας κυβερνητικής θητείας και όχι λίγο πριν από τη λήξη της.
Χθες, ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Γιώργος Δημαράς, παρουσίασε τις σκέψεις του για τις βασικές κατευθύνσεις που πρέπει να έχει ένα νέο πλαίσιο για την αστική αναγέννηση και ανθεκτικότητα (που είναι και το βασικό αντικείμενο του χαρτοφυλακίου του), σε μια προσπάθεια να αφήσει το δικό του στίγμα στο ολιγόμηνο «πέρασμά» του από το ΥΠΕΝ. «Θέλουμε οι πολίτες να συμμετέχουν σε έναν μακρόπνοο σχεδιασμό», ανέφερε ο κ. Δημαράς. «Θέλουμε να πετύχουμε την απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου για τις αστικές αναπλάσεις. Να συζητήσουμε πώς θα αποκτήσουμε κοινόχρηστους χώρους, πώς θα διαχειριστούμε καλύτερα τα παλαιά κτίρια, πώς θα συνδέσουμε την ενεργειακή με τη στατική αναβάθμισή τους. Προφανώς θα πρέπει να σκεφθούμε και κατεδαφίσεις κτιρίων, δεν πρέπει αυτό να μας φοβίζει», ανέφερε.
Πάντως, τόσο ο υπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Σταθάκης όσο και η γενική γραμματέας Αστικού Περιβάλλοντος Ρένα Κλαμπατσέα έσπευσαν να διευκρινίσουν ότι τίποτα από όλα αυτά δεν είναι άμεσα υλοποιήσιμο. «Θέτουμε τις αστικές αναπλάσεις στο επίκεντρο ενός δημόσιου διαλόγου, θέλοντας να απαντήσουμε στα ζητήματα διαμόρφωσης ενός δομημένου περιβάλλοντος που τελεί συνεχώς υπό καθεστώς ανακατατάξεων», ανέφερε ο κ. Σταθάκης. «Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, δεν θα ανακαλύψουμε τον χωρικό σχεδιασμό», προσέθεσε η κ. Κλαμπατσέα. «Θέλουμε να δώσουμε ένα παράδειγμα συμμετοχικού σχεδιασμού στη δημιουργία ενός νόμου».
Στη χθεσινή, μαραθώνια εκδήλωση για τις αστικές αναπλάσεις (διήρκεσε περισσότερο από 8 ώρες) παρουσιάστηκαν πολλές ιδέες και σκέψεις για τις κατευθύνσεις, στις οποίες το νέο πλαίσιο θα πρέπει να κινηθεί, τις προκλήσεις, τα πεδία εφαρμογής. Κάποιες από τις ιδέες αυτές έχουν τεθεί στον δημόσιο διάλογο ήδη από την εποχή του Αντώνη Τρίτση και «βγαίνουν από την κατάψυξη» κατά διαστήματα χωρίς τελικά να εφαρμοστούν. Αλλες ιδέες ήταν πιο φρέσκιες, όπως η αγορά των σημαντικών ελεύθερων χώρων ή κτιρίων από το Πράσινο Ταμείο αντί της χρονοβόρας απαλλοτρίωσής τους ή η θέσπιση ενός «πράσινου τέλους» στους δήμους για αναπλάσεις. Επίσης, ο επιμερισμός του κόστους των αναγκαίων απαλλοτριώσεων κατά την ένταξη μιας περιοχής στο σχέδιο πόλης στο σύνολο των κατοίκων της. «Είναι υποχρέωσή μας να μην αφήσουμε τις πόλεις ή τμήματα των πόλεων να καταρρεύσουν. Να φροντίσουμε για την ανανέωσή τους», κατέληξε ο κ. Δημαράς.