Μια διαφορετική «ανάγνωση» των αιτίων της κρίσης, που αναδεικνύει τον ρόλο των θεσμών και της ποιότητας διακυβέρνησης, επέλεξε ο καθηγητής και πρόεδρος της Alpha Bank Βασίλης Ράπανος, προχθές, ως θέμα της ομιλίας υποδοχής του στην Ακαδημία Αθηνών.
Hταν μια επιλογή ταιριαστή με τα ενδιαφέροντα και τη διαδρομή ζωής του οικονομολόγου, που αποφάσισε την κατεύθυνση των σπουδών του, τη Δημόσια Οικονομική, μέσα από τις φυλακές της δικτατορίας, όπου πέρασε 4 χρόνια της ζωής του, ύστερα από συζητήσεις με τον αείμνηστο καθηγητή Σάκη Καράγιωργα.
Δεκαετίες μετά και ενώ έχει περάσει από διάφορες θέσεις στο Δημόσιο, μεταξύ των οποίων και πρόεδρος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων, έχει διατελέσει επικεφαλής τραπεζών και διδάσκει ακόμη, έπειτα από 25 χρόνια, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο κ. Ράπανος διατηρεί ενδιαφέροντα και ανησυχίες για τα θεμελιώδη της δημοκρατίας, όπως φάνηκε από την ομιλία του προχθές.
«Οι υγιείς και αξιόπιστοι θεσμοί θα βοηθήσουν να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών στην κυβέρνηση και στους πολιτικούς μας θεσμούς, που είναι πυλώνες της δημοκρατίας», τόνισε. Προειδοποίησε δε ότι η δημοκρατία είναι ένα εύθραυστο πολίτευμα και «μπορεί εύκολα να χειραγωγηθεί από επιτήδειους, αν οι πολιτικοί θεσμοί είναι αδύναμοι και οι πολίτες δεν επαγρυπνούν και δεν συμμετέχουν ενεργά στην υπεράσπισή της».
Οπως εξήγησε ο κ. Ράπανος, παραθέτοντας στοιχεία, «οι χαμηλές δημοσιονομικές επιδόσεις της χώρας μας οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στη χαμηλή ποιότητα των θεσμών της».
Στους θεσμούς, περιέλαβε τους τυπικούς, όπως δικαστήρια, πολιτικά κόμματα και δημόσια διοίκηση, αλλά και τους άτυπους, όπως τους ονόμασε, που έχουν σχέση με την κοινωνική εμπιστοσύνη, τις παραδόσεις και τις κοινωνικές πρακτικές κάθε χώρας. Οι επιδόσεις της Ελλάδας είναι παντού χαμηλές.
«Η κρίση στη χώρα μας», είπε, «δεν ήταν μόνο κρίση που προήλθε από ανεύθυνες οικονομικές ή κοινωνικές πολιτικές, αλλά και κρίση που οξύνθηκε από το ξεπερασμένο ή αδύναμο θεσμικό πλαίσιο. Την αδυναμία αυτή δεν φαίνεται να είχαν αντιληφθεί ή κατανοήσει οι πιστωτές της χώρας, με αποτέλεσμα πολλά από τα μέτρα που επέβαλαν να μην έχουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα».
Οπως υποστήριξε, οι προτάσεις πολιτικής που διατυπώνουν οι οικονομολόγοι δεν πρέπει να ανταποκρίνονται μόνο σε οικονομικά κίνητρα, αλλά να λαμβάνουν υπόψη τους τις πολιτισμικές αξίες, τις αντιλήψεις για δικαιοσύνη και τις ιδεολογικές πεποιθήσεις των πολιτών, καθώς όλες αυτές παίζουν σημαντικό ρόλο στη συμπεριφορά και στις αντιδράσεις τους σε μέτρα οικονομικής πολιτικής. Στην κατεύθυνση αυτή, καθοριστικό ρόλο θα παίξει και η δημιουργία υγιών δημόσιων θεσμών, πρόσθεσε.
«Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς και στη δημοκρατία είναι προϋπόθεση για ένα καλύτερο μέλλον για τον λαό και τη νεολαία μας, που έχουν υποφέρει πολύ τα τελευταία χρόνια», τόνισε ο κ. Ράπανος απευθυνόμενος στο κοινό που παρακολούθησε την τελετή υποδοχής, στο οποίο περιλαμβάνονταν οι πρώην πρωθυπουργοί Κώστας Σημίτης, Παναγιώτης Πικραμμένος και Λουκάς Παπαδήμος.
Ο τελευταίος, μέλος της Ακαδημίας και πρώην πρόεδρός της ο ίδιος, είχε προηγουμένως παρουσιάσει τον «φίλο του» κ. Ράπανο, το πλούσιο επιστημονικό του έργο, αλλά και την προσωπικότητά του, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι είναι ο άνθρωπος που «συνδυάζει τη θεωρία με την πράξη».
Τον κ. Ράπανο προσφώνησε ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αντώνιος Κουνάδης.