«Εκείνο που με τρομάζει περισσότερο είναι ο κίνδυνος να παγώσεις και να μείνεις αβοήθητος, όπως έχει συμβεί σε πολλούς ορειβάτες τα προηγούμενα χρόνια στο Έβερεστ. Ή, στην καλύτερη περίπτωση, να χάσεις κάποια δάχτυλα ή τη μύτη σου από τα κρυοπαγήματα». Αυτό είναι ένα κομμάτι από το «μαύρο κουτί» του ορειβάτη Αντώνη Συκάρη, το ημερολόγιο δηλαδή που κρατούσε στο iPhone του κατά την αποστολή του στο Έβερεστ το 2017.
Ο Aντώνης Συκάρης έχει στο ορειβατικό «βιογραφικό» του τρία από τα 14 βουνά του «Γκραν Σλαμ» της ορειβασίας, της ιερής δηλαδή «πυραμίδας» με τις ψηλότερες κορυφές του πλανήτη, άνω των 8.000 μέτρων. Έπειτα από 27 χρόνια εμπειρίας με αναβάσεις σε χαμηλότερα, τεχνικά ίσως και δυσκολότερα, βουνά, έφτασε πέρυσι να πετύχει το όνειρό του: να σταθεί στην κορυφή του κόσμου, στο Έβερεστ (8.848 μ.), με σχοινοσύντροφο τον Μάικ Ευμορφίδη. Στη συνέχεια, τον περασμένο Μάιο «κατέκτησε» το Κανγκτσεντζούνγκα (8.586 μ.) μαζί με τον Φώτη Θεοχάρη και έπειτα, τον περασμένο Σεπτέμβριο, το Μανασλού (8.163 μ.) με τον Γιώργο Μαρίνο.
Σας ταιριάζει ο όρος «κατέκτησε την κορυφή»; Κατακτιέται ποτέ ένα βουνό;
Αποφεύγω να τον χρησιμοποιώ, είναι αλαζονικός. Τις κορυφές δεν τις κατακτάς, τις επισκέπτεσαι. Το βουνό είναι αυτό που σου «επιτρέπει», αν το θελήσει, να ανέβεις. Οι αντικειμενικοί κίνδυνοι είναι πολλοί. Μπορεί να ανοίξει μια τεράστια ρωγμή στον πάγο και να σε καταπιεί, υπάρχει ο κίνδυνος χιονοστιβάδας, όπως και η κατάρρευση μεγάλων όγκων πάγου. Τον καιρό βέβαια πλέον μπορείς να τον προβλέψεις με πολύ καλά δελτία – εγώ εμπιστεύομαι έναν φίλο μετεωρολόγο. Επίσης, η τύχη είναι μεγάλος παράγοντας. Λέω πάντα ότι ο καλός ορειβάτης είναι ο ζωντανός ορειβάτης. Είναι προτιμότερο να γυρίσεις πίσω σώος παρά να ρισκάρεις τη ζωή σου για μια κορυφή. Ο πρώτος άνθρωπος που έφτασε και στις δεκατέσσερις ψηλότερες κορυφές του κόσμου, ο Ιταλός Reinhold Messner, έχει πει: «Να μετράς τις κορυφές που δεν κατέκτησες». Έτσι είναι οι σοφοί ορειβάτες.
Ο «σχοινοσύντροφός» σας στο Έβερεστ, Μάικ Ευμορφίδης, είχε ελάχιστη ορειβατική εμπειρία. Τι ικανότητες πρέπει να έχει κάποιος για να γίνει ορειβάτης;
Πολύ καλή φυσική κατάσταση και τεχνική κατάρτιση. Αλλά πάνω απ’ όλα χρειάζεται τρέλα, ισχυρή θέληση και ψυχικό σθένος. Στην περίπτωση του Μάικ, ίσως να αποτελεί ρεκόρ Γκίνες το ότι με «προϋπηρεσία» την ανάβαση έως την κορυφή μόνο ενός βουνού –του Καλιμάντζαρο (5.895 μ.)– και τέσσερις μήνες καθημερινής προπόνησης μαζί μου, κατάφερε το Έβερεστ.
Διακόσιοι ενενήντα επτά άνθρωποι έχουν χαθεί στην προσπάθειά τους να ανέβουν το Έβερεστ. Έχετε χάσει και δικό σας σχοινοσύντροφο σε αποστολή.
Τα στατιστικά στο όρος Νταουλαγκίρι (8.167 μ.) στα Ιμαλάια έλεγαν ότι στους επτά ορειβάτες ο ένας πεθαίνει. Αυτό δυστυχώς έμελλε να επαληθευτεί και στη δική μας ομάδα, όταν ένα μέλος μας, ο Νίκος Παπανδρέου, χάθηκε σε μια χαράδρα 1.500 μ. Έξι μήνες αργότερα, ένα άλλο μέλος της ομάδας μας, ο Μπάμπης Τσουπράς, επιχείρησε να φτάσει έως τη συγκεκριμένη κορυφή. Χάθηκε κι αυτός. Μέχρι σήμερα δεν έχουν βρεθεί. Είναι και οι δύο εκεί, μέσα στο χιόνι. Αναλλοίωτοι. Είναι η τιμή που κάνουν τα ψηλά βουνά στους επίδοξους κατακτητές τους.
Τι περιλαμβάνει η προπόνησή σας;
Η καθημερινότητά μου περιλαμβάνει 10 χλμ. τρέξιμο, crossfit για ενδυνάμωση με βάρη, αναβάσεις σε γειτονικά βουνά, όπως είναι η Πάρνηθα, ή πεζοπορία με βαριά σακίδια (τρέχοντας ή περπατώντας). Έπειτα μπορεί κανείς να κάνει αναρρίχηση σε βράχο και σε πάγο, σε φυσικά πεδία. Στην Ελλάδα έχουμε ατελείωτα πεδία βράχου. Εγώ προτιμώ την Πάρνηθα, που είναι εξαιρετική για αρχάριους, την Κάλυμνο και την Τέλενδο, όπου σκαρφαλώνουν αναρριχητές απ’ όλο τον κόσμο. Όσον αφορά τα χειμερινά (με πάγο ή χιόνι) αναρριχητικά πεδία, τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο μπορείς να πας στα Βαρδούσια όρη, στην Γκιώνα, στην Τύμφη, αλλά και στα Τζουμέρκα.
Στον Όλυμπο;
Στον Όλυμπο έχω ανέβει δεκαέξι φορές. Απ’ όλες τις πλευρές.
Δώστε μας μια γεύση από το πώς γίνεται η ανάβαση, όσο είναι εφικτό αυτό στο πλαίσιο μιας συνέντευξης.
Μια αποστολή μπορεί να διαρκέσει από 45 έως 60 ημέρες. Ο μεγαλύτερος αντίπαλος, πέρα από τον ίδιο σου τον εαυτό, είναι το υψόμετρο. Από τα 3.000 μ. αρχίζεις να νιώθεις την έλλειψη οξυγόνου, που σημαίνει ότι οι κινήσεις σου γίνονται πιο αργές, σαν αυτές των αστροναυτών, νιώθεις δυσφορία, ναυτία, λαχανιάζεις περισσότερο και, αν δεν εγκλιματιστείς σωστά, κινδυνεύεις να πάθεις εγκεφαλικό ή πνευμονικό οίδημα. Το στάδιο του εγκλιματισμού κρατάει 20-40 ημέρες και γίνεται για να συνηθίσει, όσο γίνεται, ο οργανισμός στο υψόμετρο. Με απλά λόγια, πηγαίνεις ψηλά και επιστρέφεις χαμηλότερα αρκετές φορές, προκειμένου να προσαρμοστείς. Μέχρι τα 7.000-7.500 μ. Από εκεί και πέρα, το υψόμετρο δεν κατακτιέται. Αρχίζεις να χρησιμοποιείς συμπληρωματικό οξυγόνο –μπορεί να έχεις δύο τρεις φιάλες μαζί σου– και όσο αντέξεις. Σε αυτό το σημείο έχεις 24 ώρες να φτάσεις στην κορυφή. Μετά δεν αντέχεις περισσότερο, πεθαίνεις. Κάποιοι ορειβάτες, οι «εκλεκτοί», το κάνουν και χωρίς οξυγόνο.
Από κει και πέρα, ψυχολογικά, παλεύεις με την ίδια σου την ύπαρξη. Ο οργανισμός και το μυαλό σου σου λένε να γυρίσεις στην ασφάλεια της κανονικής σου ζωής. Αλλά μια φωνή μέσα σου σου λέει να φτάσεις στην κορυφή. Αν υπερισχύσει η τελευταία, θα το κάνεις. Στην πραγματικότητα ξεπερνάς τον εαυτό σου.
Η απεραντοσύνη του αγνώστου σε συναρπάζει. Από τις κορυφές άνω των 8.000 μ. μπορείς να δεις μέχρι και την καμπυλότητα της Γης. Καταλαβαίνεις ότι όλα αυτά γύρω σου είναι όπως πρωτοπλάστηκαν, δεν τα έχει αγγίξει κανένας άνθρωπος και ελάχιστοι μπορούν να είναι εκεί όπου βρίσκεσαι εσύ τώρα. Η θέα δεν συγκρίνεται με αυτήν που έχει κανείς από το αεροπλάνο· έχει να κάνει με το γεγονός ότι μόνος σου, με τις δικές σου δυνάμεις έχεις φτάσει εκεί.
Τι γίνεται με τη διατροφή;
Έχουμε μαζί μας ρύζι, μακαρόνια και συμπυκνωμένες τροφές που τις αραιώνουμε με καυτό νερό – λιώνουμε πάγο με ένα καμινέτο με ειδικά μείγματα υγραερίου. Βέβαια λόγω των παρενεργειών του υψομέτρου, δεν έχεις πολλή διάθεση να φας και να πιεις – αν και πρέπει. Από ένα σημείο και μετά, η ατμόσφαιρα δεν έχει καν υγρασία, χρειάζεται να πίνεις 8 λίτρα νερό τη μέρα.
Επικοινωνείτε με τους δικούς σας;
Πριν από το 2000 δεν είχα κανένα μέσο επικοινωνίας. Μετά βγήκαν τα δορυφορικά τηλέφωνα, που πιάνουν παντού. Σε αυτές τις τελευταίες μεγάλες αποστολές είχε στηθεί ολόκληρη επιχείρηση στο σπίτι με οικογένεια και φίλους που περίμεναν το δορυφορικό τηλεφώνημα. Ως ένδειξη συμπαράστασης έμειναν άγρυπνοι τις τελευταίες νύχτες.
Σκέφτεστε πριν από αυτές τις μεγάλες αποστολές ότι μπορεί να μην ξαναγυρίσετε;
Φυσικά. Έχω κάνει διαθήκη…