Αυτή η πρωτεύουσα έχει μείνει πίσω! Θα μπορούσα να το ακούω συχνά από γηγενείς και επισκέπτες, αν δεν υπήρχαν άλλα θέματα να ιεραρχούνται πιο ψηλά. Κι όμως. Στην κατάσταση που βρίσκεται η Αθήνα τα τελευταία χρόνια, απελευθερώνεται χώρος για καλλιέργεια ψευδαισθήσεων: ανοδικός τουρισμός και μικρές ενδείξεις τόνωσης της αγοράς. Ωστόσο, σε μια χώρα σαν την Ελλάδα με δυσοίωνες οικονομικές προοπτικές, η πρωτεύουσά της δεν μπορεί παρά να αντανακλά τη γενική κατήφεια.
Η ανάκαμψη της Αθήνας είναι ένα πρώτης τάξεως πολιτικό ζήτημα. Εως σήμερα, δεν έχει διατυπωθεί καμία υψηλή ιδέα για το μέλλον της πόλης, δεν έχει ακουστεί κανένα μέτρο φιλοδοξίας, παρά μόνον ακούμε τα τετριμμένα περί λειτουργίας ή μη της πόλης. Το χάσμα της Αθήνας από τον προηγμένο κόσμο μεγαλώνει και ας μη μας αρέσει να ακούμε την αλήθεια.
Τι μπορεί να γίνει; Λίγα πράγματα, όταν υπάρχουν τόσα ανοικτά μέτωπα στο ευρύτερο κέντρο που αποθαρρύνουν τους κατοίκους και την εμπορική δραστηριότητα. Αλλά η πιο σημαντική απώλεια της πόλης είναι η απόσχισή της από κάθε τι που γεννά υπεραξία. Ολόκληρα τετράγωνα έχουν απαξιωθεί, αλλά ακόμη πιο σημαντική είναι η απουσία νοηματοδότησης. Η ιστορία της νεότερης Αθήνας, πλήρως απαξιωμένη, έχει μπει στο περιθώριο. Είναι εντυπωσιακό πόσα πολλά ιστορικά κτίρια της πρωτεύουσας ηλικίας 100 και πλέον ετών είναι σε οικτρή κατάσταση, λες και η χώρα ανήκει σε κάποιο διεθνές περιθώριο. Για πολλούς αυτή η παράμετρος ακούγεται ως πολυτέλεια, αλλά είναι σαφές ότι η θωράκιση της ιστορικής αυτοσυνειδησίας μιας πόλης είναι στο επίκεντρο της οικονομικής ανάταξης όσο και της τουριστικής ανάπτυξης, της ψυχικής περηφάνιας αλλά και της συνεκτικής κοινής μνήμης που κρατά τις κοινωνίες με μια στοιχειώδη συνοχή.
Μόλις προχθές, κάποιοι Αθηναίοι που νοιάζονται την πόλη μού μιλούσαν με αγωνία για το κτίριο του Ελληνικού Ωδείου στην οδό Φειδίου, που στέκει από το 1836. Είναι σε άθλια κατάσταση και έχει περάσει στον ΕΦΚΑ. Σε οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, θα είχε βρεθεί λύση. Είναι αντικειμενικά θλιβερό όσο απογοητευτικό είναι και ότι αυτή η πόλη δεν προκαλεί ούτε το νέο που πάει να γεννηθεί. Δεν συντηρεί το παλιό, δεν γεννά το νέο. Μένει σε μια κατάσταση λίμπο με τις υποδομές να παλιώνουν σαν μια γηρασμένη πόλη χωρίς χυμούς, και είναι φορές που θυμίζει πόλεις του πρώην ανατολικού μπλοκ. Τη σώζει το φως της Αττικής. Αλλά δεν αρκεί. Χρειάζεται ανθρώπινους πόρους και επενδύσεις.