Από αντίτυπα μυθιστορήματος με θέμα τον δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι κατακλύσθηκαν τα ιταλικά βιβλιοπωλεία. Εδώ και μία εβδομάδα, το βιβλίο του Αντόνιο Σκουράτι, με τίτλο «Μ» και θέμα την άνοδο του Μουσολίνι στην εξουσία, έχει κατακτήσει την κορυφή της λίστας των πιο ευπώλητων βιβλίων.
«Στην ιταλική φαντασία, ο Μουσολίνι παραμένει σύμβολο και χαρισματική προσωπικότητα», λέει ο 49χρονος συγγραφέας. Η αναπάντεχη επιτυχία του βιβλίου έχει προκαλέσει συζήτηση γύρω από την κληρονομιά του Ντούτσε, με τους θαυμαστές του Σκουράτι να χαρακτηρίζουν το έργο «αναγκαία υπενθύμιση για τα δεινά του φασισμού» και τους επικριτές του να κάνουν λόγο για «ηθική παλινόρθωση του δικτάτορα».
Παρότι ο Σκουράτι περιγράφει το έργο ως μυθιστόρημα, τα λόγια του Μουσολίνι προέρχονται από καταγεγραμμένες ομιλίες του, ενώ ακόμη και οι σκέψεις των πρωταγωνιστών βασίστηκαν και αυτές σε δημοσιευμένες πηγές. Ορισμένοι επικριτές του πονήματος αναφέρουν ότι η ουδετερότητα της αφήγησης του Σκουράτι ενδέχεται να επιτρέψει στον Μουσολίνι να «επανακάμψει» στη συνείδηση των Ιταλών, όχι ως τέρας της πρόσφατης Ιστορίας, αλλά ως συμπαθής πρωταγωνιστής της. «Η ιστορία του φασισμού ταυτίζεται με την ιστορία της δικτατορίας και της λατρείας του ηγέτη. Το βιβλίο αυτό αποτελεί μέρος του φαινομένου της αναβίωσης της λατρείας του ηγέτη.
Η Ιταλία εμφανίστηκε ως το μικρότερο κακό σε σχέση με τη ναζιστική Γερμανία. Χάρη στην αντίληψη αυτή, οι Ιταλοί μπόρεσαν να πιστέψουν ότι ο φασισμός δεν ήταν τόσο κακός, καθώς δεν επινόησε το Ολοκαύτωμα», λέει η Ρουθ Μπεν-Γκιάτ, ιστορικός στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.
Ο Μουσολίνι έχει, άλλωστε, πάψει να αποτελεί ταμπού στην Ιταλία. Ο ακροδεξιός αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ματέο Σαλβίνι συνηθίζει να μνημονεύει τα λόγια του Ντούτσε, ενώ νεοφασιστικές οργανώσεις πραγματοποιούν συχνά πορείες σε κεντρικούς δρόμους ιταλικών πόλεων.
«Δεν θα μας εξέπληττε αν σημαντική μερίδα των αναγνωστών του βιβλίου το επέλεγε, όχι επειδή μοιράζεται τα αντιφασιστικά αισθήματα του συγγραφέα, αλλά γιατί θεωρεί τον Μουσολίνι σημαντικό πολιτικό ηγέτη του 20ού αιώνα», λέει ο Αντόνιο Τρικόμι, καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Ουρμπίνο.
Από τη μεριά του, ο Σκουράτι σχεδιάζει να ολοκληρώσει μια τριλογία με θέμα τον Μουσολίνι, από την πρώτη του πολιτική εμφάνιση μετά τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι και τον θάνατό του το 1945, κρεμασμένο ανάποδα μαζί με την ερωμένη του, σε ικρίωμα στην κωμόπολη Τζιουλίνο της λίμνης του Κόμο.