Από τα κομμάτια του διαμελισμού της σημαίας της πρώην Γιουγκοσλαβίας, πριν από 20 ολόκληρα χρόνια, δημιουργήθηκαν έξι νέες. Από μια χώρα που κρατούσε, τύποις, την ενότητα του λαού της για το όραμα του Τίτο, συστήθηκαν έξι νέα κράτη.
Τα μίση και τα πάθη έχουν καταλαγιάσει, πλέον στην πρώην Γιουγκοσλαβία, από τους Σέρβους, τους Κροάτες, τους Σλοβένους, τους Βόσνιους, τους Σκοπιανούς και εσχάτως τους Μαυροβούνιους. Μπορεί να μην αλληλοαποκαλούνται «αδέλφια», αλλά δεν είναι και «εχθροί». Το μπάσκετ παραμένει και για τους έξι λαούς, το σημείο αναφοράς τους στον ευρωπαϊκό αθλητισμό, αφού η μεγάλη σχολή των «πλάβι» δεν διαμελίστηκε ποτέ, όπως συνέβη με την πρώην Γιουγκοσλαβία.
Αντιθέτως και οι έξι λαοί λατρεύουν το μπάσκετ και απόρροια αυτής της παθολογικής σχέσης που έχουν με το άθλημα, είναι η ταυτόχρονη συμμετοχή τους για πρώτη φορά, ύστερα από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, στο προσεχές «ΕΥΡΩΜΠΑΣΚΕΤ» της Λιθουανίας.
Εχοντας την ίδια «ρίζα» στο μπάσκετ, μεγάλες ομοιότητες στην προπονητική φιλοσοφία και αντλώντας ταλαντούχους παίκτες από την… αστείρευτη «πηγή» που διαθέτουν, οι έξι Εθνικές ομάδες από την πρώην Γιουγκοσλαβία γνωρίζονται πολύ καλά και ο ανταγωνισμός τους στη χώρα του Σαμπόνις θα είναι μεγάλος.
Στη Λουμπλιάνα, προσφάτως, διοργανώθηκε το «Adecco Cup», στο οποίο συμμετείχαν και οι έξι Εθνικές ομάδες που θα παίξουν στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα.
Το τουρνουά έμοιαζε με ιστορικό μνημόσυνο μιας χώρας που δεν υπάρχει πια, αλλά και με διαφημιστικό μήνυμα στο μέλλον για το μπάσκετ που μπορούν να παίξουν οι «Αμερικάνοι της Ευρώπης», όπως χαρακτηρίζονταν οι πρώην Γιουγκοσλάβοι, διεθνείς και μη, παίκτες.
«Μόνο η γλώσσα και το μπάσκετ έχουν μείνει αναλλοίωτα σ’ όλα τα κράτη που δημιουργήθηκαν» μας έλεγε πριν από έναν χρόνο, ο Ζάρκο Πάσπαλι που ήταν μέλος της τελευταίας, ακαταμάχητης ομάδας που παρουσίασαν οι Γιουγκοσλάβοι και έδωσε την ύστατη «παράστασή» της στο «Παλαέουρ» της Ρώμης, κατακτώντας αήττητη το «ΕΥΡΩΜΠΑΣΚΕΤ», στις 29 Ιουνίου 1991.
Οι Γιουγκοσλάβοι «σάρωσαν» τους τίτλους, στη δεκαετία του ’70, σε δύο Παγκόσμια πρωταθλήματα (1970, 1978), σε 3 ευρωπαϊκά πρωταθλήματα (1973, 1975, 1977) και ένα χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες του ’80, στη Μόσχα.
Πέρασαν 20 χρόνια από την εποχή του Κιτσάνοβιτς και του Τότσιτς, όταν εμφανίστηκαν οι απόγονοι, Ντίβατς, Πέτροβιτς, Πάσπαλι, Κούκοτς, Τζόρτζεβιτς και λοιποί που συγκροτούσαν την αξιοζήλευτη ομάδα της πρώην Γιουγκοσλαβίας που κέρδισε αήττητη τον τίτλο στα «ΕΥΡΩΜΠΑΣΚΕΤ» του 1989 και του ’91, ενώ στέφθηκε και παγκόσμια πρωταθλήτρια, στην Αργεντινή, το ’90.
Παίκτες-«ζωγράφοι» του μπάσκετ και προπονητές-ιδιοφυΐες στους πάγκους άφησαν τις καλύτερες αναμνήσεις στους χιλιάδες θαυμαστές της σχολής των «πλάβι» και σε υποχρέωναν να τους χειροκροτείς για το θέαμα που πρόσφεραν· που θα παραμείνει διαχρονικά στα καλύτερα όλων των εποχών.
Προκαλούν ρίγος τα ονόματα
Το μπάσκετ βρίσκεται στο «DNA» των Γιουγκοσλάβων. Μπορεί στα περισσότερα ομαδικά αθλήματα να επιδεικνύουν σημαντικές διακρίσεις, όπως στο πόλο και στο ποδόσφαιρο, και στα ατομικά, όπως με τον Νόβακ Τζόκοβιτς, αλλά στη γειτονική χώρα, το «κοζάρκα» (μπάσκετ) είναι η αθλητική ταυτότητα όσων λαών συνεχίζουν να ζουν στα ίδια εδάφη, αλλά με διαφορετικά σύνορα.
Οταν εμφανίστηκε στο «σανίδι» του ευρωπαϊκού μπάσκετ ο Ραντοβόι Κόρατς, στη δεκαετία του ’60, οι Γιουγκοσλάβοι βρήκαν τον ηγέτη που τους οδήγησε στην κατάκτηση 2 ασημένιων μεταλλίων σε Παγκόσμιο πρωτάθλημα, ισάριθμων και ίδιου χρώματος μεταλλίων σε ευρωπαϊκό πρωτάθλημα και ενός ακόμη στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Η κορυφή του ευρωπαϊκού μπάσκετ, όμως, ήταν… κατειλημμένη από την πρώην Σοβιετική Ενωση και ο Κόρατς, άφησε «κληρονομιά» στους διαδόχους του. Ο Κροάτης Κρέζιμιρ Τσόσιτς και οι Σέρβοι Κιτσάνοβιτς, Ντελίμπασιτς, Σλάβνιτς και Σόλμαν, ανέβασαν την πρώην Γιουγκοσλαβία στο ψηλότερο σκαλί και κυριάρχησαν στη δεκαετία του ’70.
Στο έπος του ελληνικού μπάσκετ, το καλοκαίρι του ’87, οι Γιουγκοσλάβοι έφυγαν ταπεινωμένοι και με το χάλκινο μετάλλιο που κατέκτησαν, έδιωξαν από τον πάγκο τον αείμνηστο Τσόσιτς και έφεραν τον Ιβκοβιτς, αλλά και μια πλειάδα παικτών, στους οποίους ο ένας ήταν καλύτερος από τον άλλον του.
Αυτή η Εθνική ομάδα της Γιουγκοσλαβίας ήταν η καλύτερη όλων των εποχών και ξεπέρασε την προηγούμενη. Γιατί, ήταν σχεδόν ανέφικτο να γνωρίσουν την ήττα, οι Κροάτες Πέτροβιτς, Κούκοτς, Ράτζα, Βράνκοβιτς, Τσούτουρα, Ραντούλοβιτς, οι Σέρβοι Ντίβατς, Ράντοβιτς, Ντανίλοβιτς, Τζόρτζεβιτς, ο Βόσνιος Πρίμορατς, και ο Σλοβένος Ζντοβτς.