Η ιστορία γράφεται από μία… στιγμή

Η ιστορία γράφεται από μία… στιγμή

5' 1" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στις 20 Ιουνίου 1976 στο στάδιο του Ερυθρού Αστέρα στο Βελιγράδι, περίπου 30.000 θεατές έγιναν αυτόπτες μάρτυρες μιας ιστορικής στιγμής του ποδοσφαίρου. Ισως ο κορυφαίος Τσεχοσλοβάκος παίκτης όλων των εποχών, ο Αντόνιν Πανένκα, με μία αριστοτεχνική και συνάμα πρωτοποριακή εκτέλεση πέναλτι, χαρίζει στην εθνική Τσεχοσλοβακίας το τρόπαιο του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος και γράφει το όνομά του στο κάδρο των ιστορικών στιγμών του ποδοσφαίρου. Δεν το έκανε σε κάποιο φιλικό ή με την ομάδα του να έχει εξασφαλίσει τη νίκη. Το έκανε στον τελικό ενός ευρωπαϊκού πρωταθλήματος, χτυπώντας το τελευταίο πέναλτι της διαδικασίας και μάλιστα απέναντι σε έναν εκ των κορυφαίων Ευρωπαίων τερματοφυλάκων: τον Γερμανό, Ζεπ Μάγιερ. 

Το «σκάψιμο» της μπάλας τη στιγμή που ο τερματοφύλακας έχει ήδη πέσει προς κάποια κατεύθυνση έχει πάρει πλέον το όνομα «χτύπημα Πανένκα» και αναφέρεται κάθε φορά που κάποιος παίκτης επιχειρεί να εκτελέσει πέναλτι κατ’ αυτόν τον τρόπο.

Πάντως, η δόξα αυτού του χτυπήματος ίσως και να έχει κλέψει αρκετή από αυτήν που δικαιούται ο ίδιος ο πρωταγωνιστής, ο οποίος υπήρξε μία από τις σπουδαιότερες μορφές του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου.

Γεννημένος στις 2 Δεκεμβρίου 1948 στην Πράγα, ο Πανένκα συνάντησε από μικρός το πεπρωμένο του, όταν σε ηλικία 10 ετών εντάχθηκε στα τμήματα υποδομής της Μποέμιαμς Πράγας. Σε ηλικία 19 ετών προωθήθηκε στην πρώτη ομάδα και ξεκίνησε μια ουσιώδη και «αθόρυβη» καριέρα, η οποία όμως θα μπορούσε να ήταν ακόμα πιο λαμπρή. Τα ποδοσφαιρικά χαρακτηριστικά του ταίριαζαν απόλυτα στις επιταγές της εποχής, με τον Πανένκα να έχει όλα τα στοιχεία που χρειάζεται ένα «δεκάρι». Τεχνική, απλότητα στο παιχνίδι, αντίληψη των φάσεων, έφεση στο σκοράρισμα και κυρίως εξαιρετικά χτυπήματα με την μπάλα, τόσο στη ροή του παιχνιδιού όσο και στις «στημένες» φάσεις. Στην Μποέμιαμς θα παραμείνει μέχρι το 1981, όταν και σε ηλικία 33 ετών αποφάσισε να ψάξει για νέες περιπέτειες.

Μετακόμισε στη γειτονική Αυστρία, για λογαριασμό της Ραπίντ Βιέννης στην οποία επίσης ανέλαβε ηγετικό ρόλο για τέσσερα χρόνια. Κορυφαία του στιγμή σε συλλογικό επίπεδο ήταν η συμμετοχή του στον τελικό του Κυπέλλου Κυπελλούχων το 1985, όταν η Ραπίντ ηττήθηκε από την Εβερτον με 3-1. Ακόμα και στα 37 του η αγάπη του Πανένκα για το ποδόσφαιρο τον οδήγησε διαδοχικά στις Σεντ Πόλτεν (1985-87), Σλόβαν Βιέννης (1987-90), Χόχεναου (1990-91) και Κλαϊνβίζεντορφ (1991-93).

Ο Πανένκα μπορεί να θεωρηθεί και ως ένας από τους πιο άτυχους ποδοσφαιριστές, αφού οι συνθήκες της κομμουνιστικής Τσεχοσλοβακίας τη δεκαετία του ’70 του απαγόρευαν τη μεταγραφή σε έναν μεγαλύτερο σύλλογο. Οταν σε ηλικία 45 ετών, αποφάσισε να σταματήσει από την ενεργό δράση, αποσύρθηκε για κάποιο διάστημα από τα κοινά του ποδοσφαίρου, για να επανέλθει από την προεδρική θέση της αγαπημένης του, Μποέμιαμς Πράγας. Μάλιστα, πρόσφατα πρωταγωνίστησε στη φωτογράφιση για το ημερολόγιο της ομάδας, όπου πόζαρε στα ντους των αποδυτηρίων παρέα με τέσσερα ημίγυμνα μοντέλα! Αυτό προκάλεσε και την… έντονη αντίδραση των παικτών, με τον ποδοσφαιριστή της ομάδας, Ράντεκ Σνόζκι, να μην κρύβει τα παράπονα του λέγοντας: «Γιατί ο Τόνι είχε την καλύτερη φωτογράφιση και εμένα με βάλανε να βγω με τους οπαδούς;»…

Η απόφαση και το ρίσκο

«Κανείς ποτέ δεν είχε σκεφτεί να χτυπήσει έτσι ένα πέναλτι. Μου ήρθε η ιδέα όταν έμενα μαζί με τον τερματοφύλακα της Μποέμιαμς, Ζντένεκ Χρούσκα, μετά τις προπονήσεις για να κάνω κάποιες παραπάνω εκτελέσεις.

Για να το κάνουμε πιο ενδιαφέρον βάζαμε με τον Ζντένεκ και στοίχημα μία μπίρα ή μία σοκολάτα.

Δυστυχώς, ήταν πολύ καλός τερματοφύλακας και παραλίγο να χάσω όλα μου τα λεφτά γιατί έπιανε τα περισσότερα! Εμεινα κάποια βράδια ξάγρυπνος και προσπαθούσα να σκεφτώ πως θα μπορούσα να πάρω το πάνω χέρι. Τότε συνειδητοποίησα ότι οι τερματοφύλακες περιμένουν μέχρι την τελευταία στιγμή, προσπαθώντας να μαντέψουν την κατεύθυνση της μπάλας και έπειτα πέφτουν προς μία γωνία. Αποφάσισα ότι θα ήταν προτιμότερο να προσποιηθώ ότι θα σουτάρω και έπειτα απαλά να στείλω την μπάλα στο κέντρο της εστίας.

Με αυτόν τον τρόπο ο τερματοφύλακας θα είχε ήδη κάνει την κίνησή του την ώρα που εγώ θα σούταρα την μπάλα και δεν θα μπορούσε να ανακάμψει για να την αποκρούσει.

Το δοκίμασα στις προπονήσεις και δούλεψε μια χαρά. Το μόνο πρόβλημα ήταν πως άρχισα να παχαίνω από τις μπίρες και τις σοκολάτες που κέρδιζα από τα στοιχήματα».

Με αυτά τα λόγια ο Πανένκα περιέγραψε την ιδέα που είχε για τη συγκεκριμένη εκτέλεση πέναλτι, την οποία άρχισε να τη δοκιμάζει… ανεπίσημα περίπου δύο χρόνια πριν από την επίσημη παρουσίασή της στο Βελιγράδι.

Αν ο Μάγιερ είχε αποφασίσει να μείνει στο κέντρο της εστίας του, ο Πανένκα πιθανότατα θα είχε… γελοιοποιηθεί και το συγκεκριμένο χτύπημα θα αποτελούσε μία από τις πιο άτυχες (ίσως και αστείες) στιγμές του ποδοσφαίρου…

Καριέρα εγκλωβισμένη εντός των συνόρων

Οι σπουδαιότερες στιγμές στην καριέρα του Αντόνιν Πανένκα έχουν έρθει μέσα από την Εθνική Τσεχοσλοβακίας.

Το κομμουνιστικό καθεστώς της χώρας εκείνα τα χρόνια είχε ένα πολύ αυστηρό σύστημα για τις ποδοσφαιρικές μεταγραφές με αποτέλεσμα ο Πανένκα να μην μπορεί να φύγει για το εξωτερικό ή για μία από τις μεγάλες ομάδες της Τσεχοσλοβακίας, όπως η Σπάρτα Πράγας ή, η Ντούκλα Πράγας.

Μοιραία, η διέξοδος τόσο γι’ αυτόν, όσο και για αρκετούς ακόμα παίκτες, ήταν η Εθνική ομάδα την οποία οδήγησε στην κορυφή της Ευρώπης το 1976. Τέσσερα χρόνια αργότερα, στα γήπεδα της Ιταλίας, η Τσεχοσλοβακία παρουσιάστηκε και πάλι ισχυρή, φθάνοντας στην τρίτη θέση, με τον Πανένκα να σκοράρει στον αγώνα του ομίλου κόντρα στην Ελλάδα (3-1).

Ο σπουδαίος αυτός παίκτης έκλεισε την καριέρα του με την Εθνική, αγωνιζόμενος και στο Μουντιάλ του 1982 στην Ισπανία, όταν παρότι η Τσεχοσλοβακία αποκλείστηκε από τους ομίλους, εκείνος σκόραρε και τα δύο τέρματα της ομάδας του. Και τις δύο φορές από το σημείο του πέναλτι απέναντι σε Κουβέιτ και Γαλλία (1-1) χρησιμοποιώντας, όμως, τον… κανονικό τρόπο και όχι τον δικό του. 

Θα ήταν δικαιολογημένο για τον Πανένκα να αισθάνεται αδικημένος από τον αναγκαστικό περιορισμό της καριέρας του.

Ωστόσο, σε όλες του τις συνεντεύξεις ευγνωμονεί την ομάδα στην οποία αγωνίστηκε τον περισσότερο καιρό, την Μποέμιαμς Πράγας, έστω κι αν το μέγεθός της ήταν αρκετά μικρότερο της αξίας του.

Ακόμα κι έτσι, έφθασε στην κορυφή της Ευρώπης, μέσω του αντιπροσωπευτικού του συγκροτήματος, ενώ γεύτηκε και τη χαρά μιας συμμετοχής σε ευρωπαϊκό τελικό συλλόγων, το 1985, με τη Ραπίντ κόντρα στην Εβερτον. 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή