Ο Νοτιοαφρικανός Οσκαρ Πιστόριους συγκίνησε και συγκλόνισε τον κόσμο και ήταν από τους πρωταγωνιστές των πρόσφατων Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου, καθότι, τρέχοντας με τεχνητά κάτω άκρα, κατόρθωσε να προκριθεί στον ημιτελικό των 400μ. και ν’ αγωνιστεί στον τελικό των 4Χ400μ. Αλλά ο σπουδαίος Πιστόριους δεν είναι ο πρώτος ακρωτηριασμένος αθλητής, που πήρε μέρος στη σημαντικότερη αθλητική διοργάνωση. Πολλά χρόνια πριν, ένας άγνωστος, στο ευρύ κοινό, Ούγγρος, όχι μόνο είχε μετάσχει σε Ολυμπιακούς Αγώνες, αλλά και είχε κατακτήσει τρία μετάλλια (δύο χρυσά κι ένα ασημένιο), ενώ είχε αναδειχθεί και πρωταθλητής Ευρώπης σε δύο αθλήματα. Ηταν ο Ολιβερ Χάλτμαγερ, ο οποίος πέρασε στην αθλητική ιστορία ως Ολιβερ Χάλασι ή Ολιβερ φον Χάλασι.
Ο μικρός Ολιβερ γεννήθηκε τον Ιούλιο του 1909 αρτιμελής, όπως οι περισσότεροι άνθρωποι. Στα οκτώ του χρόνια, είχε ένα ατύχημα, που σε άλλους ανθρώπους πιθανόν θα σημάδευε αρνητικά τη ζωή τους. Τραυματίστηκε σε τροχαίο ατύχημα, όταν προσπαθούσε να πηδήσει πάνω σ’ ένα λεωφορείο. Συνεπεία τούτου, ακρωτηρίασαν το αριστερό του πόδι κάτω από το γόνατο.
Οι περισσότεροι άνθρωποι, ειδικά εκείνη την εποχή, κατά την οποία η επιστήμη δεν είχε προοδεύσει τόσο, ώστε ν’ αντιμετωπίζει επιτυχώς τα προβλήματα αυτά, θα είχαν αφεθεί έρμαια της τύχης τους από τον ίδιο τους τον εαυτό. Οχι, όμως, και ο Ολιβερ. Βρέθηκε στην πισίνα και, μέσω αυτής, το 1928, στα 19 του χρόνια, στο Αμστερνταμ (Ολλανδία), για να μετάσχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες, ως μέλος της εθνικής ομάδας υδατοσφαίρισης (πόλο) της Ουγγαρίας. Για την ακρίβεια ήταν μόλις 19 ετών και 5 ημερών και ήταν ο νεαρότερος πολίστας της ομάδας του.
Η Ουγγαρία, που διαχρονικά, θεωρείται η σπουδαιότερη σχολή του αθλήματος, έως και τους Αγώνες του 1924, σε έξι διοργανώσεις, δεν είχε κατακτήσει μετάλλιο στο πόλο. Οι Ολυμπιακοί του 1928 αποτέλεσαν την απαρχή μιας εκπληκτικής διαδρομής της στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Τότε, στο Αμστερνταμ, οι Ούγγροι πήραν το ασημένιο μετάλλιο. Και δεν έλειψαν από το βάθρο των νικητών στις επόμενες 11 διοργανώσεις. Συνολικά, σε αυτήν την πορεία, που διεκόπη το 1984, συνέλεξαν έξι χρυσά, τρία ασημένια και ισάριθμα χάλκινα μετάλλια. Και ποιος ξέρει τι θα γινόταν το 1984, αν η Ουγγαρία, ως σύμμαχος της Σοβιετικής Ενωσης, δεν είχε μετάσχει στο μποϊκοτάζ των Ολυμπιακών του Λος Αντζελες, που είχε πραγματοποιηθεί ως αντίποινα για το ανάλογο των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στους Αγώνες της Μόσχας το 1980;
Ο Χάλασι, σε αυτή τη λαμπερή διαδρομή ήταν παρών σε τρεις σταθμούς. Μετά το Αμστερνταμ πήγε στο Λος Αντζελες το 1932 και τέσσερα χρόνια αργότερα βρέθηκε στο Βερολίνο, για τους τελευταίους προπολεμικούς αγώνες. Ισως ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, που ξέσπασε μετά τρία έτη, να του στέρησε κι άλλο μετάλλιο, αφού οι Αγώνες του 1940 ματαιώθηκαν.
Η δύναμη της θέλησης του Χάλασι γίνεται ιδιαίτερα εμφανής στην κολύμβηση. Το 1931, στο Παρίσι, αναδείχθηκε πρωταθλητής Ευρώπης στα
1.500μ. ελευθέρως ύστερα από μια συναρπαστική «ναυμαχία» με τον Ιταλό, Τζουζέπε Περεντίν. Ο Χάλασι κολύμπησε την απόσταση σε 20’49’’, ενώ ο Ιταλός τερμάτισε πολύ λίγο πίσω του, με χρόνο 20’50’’6. Η διαφορά είναι πολύ μικρή για τη συγκεκριμένη απόσταση.
Σκεφθείτε, πρωταθλητής Ευρώπης, με κομμένη μισή κνήμη ενός ποδιού, και χωρίς ταρσό και μετατάρσιο…
Η καθοριστική συμβολή του
Η συμβολή του Ολιβερ Χάλασι στην ανάδυση της Ουγγαρίας στον αφρό της παγκόσμιας υδατοσφαίρισης ήταν σημαντική. Δεν αποτελούσε απλώς έναν παίκτη της εκάστοτε εθνικής ομάδας από το 1928 έως και το 1938. Ηταν βασικό της στέλεχος σε έξι διοργανώσεις, που χάρισαν στους Μαγυάρους δύο χρυσά κι ένα ασημένιο Ολυμπιακά μετάλλια και τρία χρυσά Ευρωπαϊκά. Το 1928 στο Αμστερνταμ αγωνίστηκε και στις τέσσερις αναμετρήσεις της Ουγγαρίας και σημείωσε δύο τέρματα. Ενα στον αγώνα του Α΄ γύρου με την Αργεντινή (14-0) και ένα στον ημιτελικό με την κάτοχο του τίτλου τού 1924, Γαλλία (5-3). Δεν «βρήκε δίχτυα» στον προημιτελικό με τις ΗΠΑ (5-0) και στον τελικό με τη Γερμανία (2-5). Στο Λος Αντζελες το 1932 οι Ούγγροι σημείωσαν τρεις νίκες σε ισάριθμους αγώνες και πήραν τον τίτλο. Ο Χάλασι ευστόχησε 11 φορές. Επτά στο παιχνίδι με την Ιαπωνία (18-0) και τέσσερις σε αυτό με τις ΗΠΑ (7-0). Και πάλι δεν μπόρεσε να κουνήσει τα δίχτυα της Γερμανίας, αλλά αυτή τη φορά οι Ούγγροι θριάμβευσαν με 6-2.
Στο Βερολίνο το 1936 δύο ήταν τα φαβορί για τον τίτλο. Οι Ούγγροι, κάτοχοι του προηγούμενου χρυσού μεταλλίου και οι οικοδεσπότες Γερμανοί, νικητές το 1928, που ήταν 2οι το 1932, αλλά και στα πρωταθλήματα Ευρώπης του 1931 και του 1934, στα οποία είχε θριαμβεύσει η Ουγγαρία. Οι Ούγγροι, στην πορεία προς τους τελικούς, σάρωναν τους πάντες στο διάβα τους. Σαν το μακρινό πρόγονό τους, τον Αττίλα. Παρών σε όλους του θριάμβους, και ο Χάλασι. Στον Α΄ γύρο η Ουγγαρία νίκησε τις Μ. Βρετανία 10-1 (ένα γκολ ο Χάλασι), Μάλτα 12-0 (4) και Γιουγκοσλαβία 4-1. Στους ημιτελικούς επιβλήθηκαν 3-0 του Βελγίου και 8-0 της Ολλανδίας (1). Στον τελικό γύρο η Ουγγαρία νίκησε 5-0 τη Γαλλία, ενώ έφερε 2-2 με τη Γερμανία και κατέκτησε τον τίτλο με διαφορά τερμάτων.
Η μοίρα τον «σημάδεψε» και δεύτερη φορά
Η αθλητική σταδιοδρομία του Ολιβερ Χάλασι τελείωσε νωρίς, λόγω της έναρξης, το 1939, του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Δυστυχώς, πολύ πρόωρα κόπηκε και το νήμα της ζωής του. Ηταν μια προχωρημένη νύχτα του Σεπτεμβρίου του 1946. Ο Χάλασι επέστρεφε σπίτι του με ταξί. Εκεί είχε το μοιραίο συναπάντημα με τον θάνατο, που είχε τη μορφή ενός Ρώσου στρατιώτη, ο οποίος τον πυροβόλησε. Οι συνθήκες του θανάτου του δεν διευκρινίστηκαν απολύτως. Βλέπετε, τότε η Ουγγαρία ουσιαστικά βρισκόταν υπό τη σοβιετική κατοχή. Σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, φονεύθηκε κατά τη διάρκεια απόπειρας ληστείας. Και τι ειρωνεία της μοίρας. Ο Χάλασι, που, λόγω της αναπηρίας του, εξαιρέθηκε της στρατιωτικής θητείας, έχασε τη ζωή του από όπλο στρατιώτη… Η σύζυγός του έφερε στη ζωή τον τρίτο τους παιδί λίγες ημέρες μετά την ταφή του. Ο Χάλασι ήταν πολύ δημοφιλής στην πατρίδα του. Εθεωρείτο, κατά μία έννοια, φυσικός λαϊκός ηγέτης. Ηταν μια μεγάλη προσωπικότητα.
Ως αθλητής θεωρείται πως ήταν ο κορυφαίος πλάγιος αμυντικός της υδατοσφαίρισης της δεκαετίας του ‘30. Παρά ταύτα, ήταν και ικανός σκόρερ. Στην Ουγγαρία δε, κυριάρχησε και στην κολύμβηση, αφού κατέκτησε 25 εθνικούς τίτλους στα 400 και στα 1.500μ. ελευθέρως.
«Η σταδιοδρομία του στον αθλητισμό, είναι σίγουρα μια μαρτυρία της θέλησης και της αποφασιστικότητας, πάνω από φυσικούς περιορισμούς. Παρότι μαζί με τον Πιστόριους αποτελούν ακραία παραδείγματα των ανθρώπινων δυνατοτήτων, αυτοί οι δύο αθλητές απέδειξαν πόσα μπορούν να επιτευχθούν με την ανθρώπινη επιμονή», έγραψε ο Ούγγρος συγγραφέας, Λάσλο Χοπ, που ζει στις ΗΠΑ.
Η ζωή και ο θάνατος του Ολιβερ Χάλασι πρέπει να εμπνεύσουν όλους τους ανθρώπους, για να προσπαθούν να φθάνουν στα όρια των δυνατοτήτων τους.