Η αθλήτρια που θα άλλαζε τον κόσμο

Η αθλήτρια που θα άλλαζε τον κόσμο

Η Ορα Ουάσιγκτον πρωταγωνίστησε σε τένις και μπάσκετ, αλλά κανείς δεν έμαθε το όνομά της

6' 31" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τον Μάρτιο του 1976, στη Νέα Υόρκη, το πρόσφατα ιδρυθέν Black Athletes Hall of Fame πραγματοποιούσε την ετήσια τελετή του. Στη σκηνή υπήρχε μια άδεια καρέκλα, όπου κανονικά θα έπρεπε να κάθεται η Oρα Ουάσιγκτον. Για τρεις δεκαετίες η Αφροαμερικανίδα αθλήτρια είχε πρωταγωνιστήσει και στο τένις και στο μπάσκετ, διεκδικώντας την αναγνώριση. Όμως οι προκαταλήψεις της εποχής για το χρώμα του δέρματός της και τις σεξουαλικές της προτιμήσεις, την άφησαν πάντα στο περιθώριο. Ακόμα και οι διοργανωτές της εκδήλωσης δεν είχαν καταφέρει να την εντοπίσουν, ενώ οι «New York Times», την επομένη είχαν γράψει: «Το ασημένιο μπολ, το χρυσό δαχτυλίδι και το μετάλλιο που επρόκειτο να λάβει, επιστράφηκαν στα γραφεία του Hall of Fame στη Νέα Υόρκη. Και το πού βρίσκεται η Μις Ουάσιγκτον παραμένει μυστήριο». Αυτό που κανείς δεν φαινόταν να γνωρίζει ήταν ότι η Ουάσιγκτον είχε ήδη πεθάνει εδώ και πέντε χρόνια.

Η Ορα Ουάσιγκτον υπήρξε μια από τις πιο ασυνήθιστες μαύρες αθλήτριες του 20ου αιώνα. Ο επίσης Αφροαμερικανός, Αρθουρ Ας, κάτοχος τριών Γκραν Σλαμ, την περιέγραψε κάποτε ως «την πρώτη μαύρη γυναίκα που κυριάρχησε σε ένα άθλημα». Σε όλη της την ζωή συναντούσε εμπόδια και το μόνο που έμεινε στο τέλος είναι ότι ο ρατσισμός της στέρησε τόσο την ευκαιρία όσο και την αναγνώριση που της άξιζε.

Η Ουάσιγκτον γεννήθηκε τον Ιανουάριο του 1899 σε μια μικρή αγροτική κοινότητα που ονομάζεται στην κομητεία Καρολάιν της Βιρτζίνια, με την οικογένειά της να διατηρεί ένα μικρό αγρόκτημα και ήταν το πέμπτο από τα εννέα παιδιά. Ως κάτοικοι της Βιρτζίνια και με την ισχύουσα νομοθεσία, οι Ουάσιγκτον θα παρέμειναν πολίτες δεύτερης κατηγορίας σε κάθε στάδιο της ζωής τους.

Την ίδια στιγμή στις ΗΠΑ, ξεκινούσε ένα μαζικό κίνημα μετανάστευσης των μαύρων προς τον Βορρά, το οποίο ονομάστηκε από τους ιστορικούς ως η «Μεγάλη Μετανάστευση». Ετσι και η Ορα Ουάσιγκτον, εγκατέλειψε την οικογενειακή φάρμα στο Νότο και αναζήτησε μια νέα ζωή στη Φιλαδέλφεια, όπου είχε συγγενείς. Αν και –όπως τα περισσότερα κορίτσια που προέρχονταν από το Νότο- έπιασε δουλειά ως οικονόμος σε ένα σπίτι πλουσίων, ο νέος κόσμος που αντίκρυσε μπροστά της, έδωσε στην Ορα ευκαιρίες που δεν θα είχε ποτέ στην Βιρτζίνια, όπως αυτός του αθλητισμού. Το τένις ήταν αυτό που την κέντρισε αρχικά το ενδιαφέρον και έτσι γράφτηκε στο παράρτημα της Χριστιανικής Ένωσης Νέων Γυναικών της Germantown (YWCA) που δημιουργήθηκε, όπως ανέφερε για να «κάνει δυνατά για τα κορίτσια και τις έγχρωμες γυναίκες τα πλεονεκτήματα που απολάμβαναν τόσο καιρό τα λευκά κορίτσια και οι γυναίκες της κοινότητας».

Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής και κυρίως από εφημερίδες της αφροαμερικανικής κοινότητας, όπως η Philadelphia Tribune – η παλαιότερη στις ΗΠΑ (ιδρύθηκε το 1884), η Ουάσιγκτον άρχισε να αγωνίζεται για πρώτη φορά σε εθνικούς αγώνες μαύρων γυναικών το 1923. Η πρώτη της μεγάλη επιτυχία είναι καταγεγραμμένη το 1925, η οποία και σηματοδότησε την έναρξη της πορείας της στο άθλημα, με αποκορύφωμα την επταετία από το 1929 έως το 1935, όταν και κατέκτησε ισάριθμες φορές το τρόπαιο γυναικών ΑΤΑ. Βέβαια στην προπολεμική Αμερική, η επιτυχία της Ουάσιγκτον, έμεινε στην… απομόνωση, καθώς δεν μπορούσε να συμμετάσχει στο εθνικό πρωτάθλημα με τις λευκές αθλήτριες. Ετσι παρά τις επιτυχίες, συνέχιζε να εργάζεται ως οικονόμος ή καμαριέρα.

Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι το γεγονός ότι την ίδια στιγμή που μεσουρανούσε στα κορτ, το όνομά της άρχισε να εμφανίζεται και σε λίστες με ομάδων μπάσκετ γυναικών, χτίζοντας παράλληλα τη φήμη της ως η καλύτερη μαύρη παίκτρια στις ΗΠΑ. Μία από τις πρώτες ομάδες μπάσκετ για τις οποίες έπαιξε η Ουάσιγκτον ήταν η Germantown YWCA Hornets – μια αποκαλούμενη ομάδα “Black Fives” ή “Black Quint” επειδή αυτές οι ομάδες ήταν μόνο για μαύρες παίκτριες.

Μέσω του μπάσκετ και των επιτυχιών της ομάδας, η «Philadelphia Tribune» είδε την ευκαιρία να προωθήσει τα δικαιώματα των μαύρων για αποδοχή και ισότητα και έτσι ανέλαβε την χορηγία του συλλόγου. Αλλωστε στο τιμόνι της εφημερίδας, βρισκόταν ο ακτιβιστής Τζόε Ρέινι, εγγονός του Τζόζεφ Ρέινι, του πρώτου μαύρου που υπηρέτησε στη Βουλή των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών. «Ο αθλητισμός θεωρήθηκε ως ένα πραγματικά σημαντικό μέρος για να υποστηρίξει κανείς τα πολιτικά δικαιώματα, ιδίως επειδή ο αθλητισμός ήταν μια απόδοση αξιοκρατίας, τουλάχιστον θεωρητικά», λέει η Δρ Amira Rose Davis, επίκουρη καθηγήτρια ιστορίας και αφροαμερικανικών σπουδών στο Penn State University. «Ήταν ένα μέρος που πολλοί μαύροι πολιτικοί και πολιτικοί ηγέτες θεώρησαν ως ευκαιρία να επεκταθούν και να δείξουν πώς οι μαύροι ήταν κατάλληλοι να αποκτήσουν υπηκοότητα και ίσα δικαιώματα».

Το 1932, η Ουάσιγκτον έγινε αρχηγός της ομάδας και στο τέλος της κοινής τους πορείας πανηγύρισαν έντεκα συνεχόμενα πρωταθλήματα.
Ενώ έπαιζε για τους Tribunes, για πρώτη φορά στη ζωή της η Ουάσιγκτον άρχισε να λαμβάνει έναν μικρό μισθό, αλλά βέβαια ποτέ δεν πληρώθηκε αρκετά για να εγκαταλείψει το μεροκάματο. Στα τέλη της δεκαετίας του 1930 αποφάσισε ότι ήρθε η στιγμή να εγκαταλείψει τα γήπεδα, αλλά ούτε αυτό έγινε με ήρεμο τρόπο, όπως άλλωστε και τίποτα άλλο στη ζωή της. Εχοντας κατακτήσει ξανά τον τίτλο ΑΤΑ στο τένις το 1937, ανακοίνωσε την αποχώρησή της από το μονό. Πολλοί την κατηγόρησαν ότι το έπραξε ώστε να αποφύγει την κόντρα με την νεαρή Φλόρα Λόμαξ που είχε ήδη κάνει την εμφάνισή της στο άθλημα κλέβοντας τις εντυπώσεις. Τα δημοσιεύματα ήταν τόσα πολλά, ώστε το 1939, η Ουάσιγκτον επέστρεψε από την αγωνιστική απραξία, προκειμένου να αντιμετωπίσει και να νικήσει τελικά την Λόμαξ σε ένα τουρνουά στο Μπάφαλο, πριν ρίξει οριστικά αυλαία στο μονό. Αντίθετα στο διπλό συνέχιζε να δίνει το παρόν μέχρι το 1948, μέχρι δηλαδή τα 49 της χρόνια. Τελευταία φορά που πανηγύρισε τίτλο στον διπλό ήταν στο πρωτάθλημα ATA του 1947. Στην αντίθετη πλευρά του φιλέ ήταν η 19χρονη Αλθέα Γκίμπσον, που έγινε το 1950 η πρώτη μαύρη αθλήτρια που θα γινόταν δεκτή στο εθνικό πρωτάθλημα, ενώ το 1956 κέρδισε το πρώτο της από τα τρία Γκραν Σλαμ (Roland Garros, Wimbledon και US Open), βαδίζοντας φυσικά στο δρόμο που είχε ανοίξει, ίσως και χωρίς να το ξέρει, η Ουάσιγκτον.

Οσον αφορά στον τελευταίο της αγώνα μπάσκετ, αυτόν τον έδωσε το 1942.

Το 1950, σύμφωνα με την απογραφή των ΗΠΑ η Ουάσιγκτον ζούσε στην Φιλαδέλφεια με τον αδελφό της Λάρι και εργαζόταν ακόμα ως οικιακή βοηθός.
Το 1969, δύο χρόνια πριν από το θάνατο της σε ηλικία 72 ετών, αποφάσισε να δώσει συνέντευξη στον Λεν Ληρ, για την Philadelphia Tribune. Συναντήθηκαν εκεί που ξεκίνησαν όλα για εκείνη: στο Germantown YWCA. «Μόλις τη συνάντησα και της έκανα πολλές ερωτήσεις, απογοητεύθηκα τελείως», σχολίασε ο Ληρ και συνέχισε: «Είναι δύσκολο να το φανταστείς σήμερα όταν βλέπεις ανθρώπους να βγάζουν αμέτρητα εκατομμύρια και να έχουν το όνομά τους στα αρώματα και σε όλα τα είδη άλλων προϊόντων. Και δεν είχε τίποτα. Τίποτα. Γέρασε και δεν ήταν καλά στην υγεία της και βέβαια δεν μπορούσε να γνωρίζει ότι ήταν ίσως η καλύτερη αθλήτρια της χώρας στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα, κάνοντας παράλληλα την οικιακή βοηθό».

Ενας από τους ανθρώπους που είχε επαφή μαζί της τα τελευταία χρόνια της ζωής της ήταν ο μεγάλος ανιψιός της, Γκρέγκορι Πράις. «Ξέρεις, έμοιαζε μεγαλόσωμη, μεγαλύτερη από τη ζωή. Ήταν ψηλή και αδύνατη, είχε βαρύτονη φωνή και όμορφα μάτια. Και όταν σε κοίταζε, έβλεπες ειλικρίνεια στα μάτια της όταν μιλούσε. Η θεία μου ήταν ομοφυλόφιλη, δεν είχαμε κανένα πρόβλημα με τη σεξουαλικότητά της, αλλά ήταν απομονωμένη εξαιτίας αυτού, οπότε φαντάζομαι ότι όσοι γνώριζαν τη σεξουαλικότητά της κατέστειλαν τα επιτεύγματά της, ακόμα και όταν ήταν στα καλύτερά της. Την αρνήθηκε και η μαύρη κοινότητα, πόσο μάλιστα η λευκή. Αν και όλοι την λάτρευαν ως παίκτρια, ως άνθρωπο αρνήθηκαν να την αναγνωρίζουν
«Την λάτρευαν ως παίκτρια, αλλά εκτός γηπέδου αρνήθηκαν να την αναγνωρίσουν εξαιτίας της σεξουαλικότητάς της. Αν ζούσε σήμερα για να δει τις αλλαγές που έχουν συμβεί, φυλετικά και σεξουαλικά, σίγουρα θα ήταν περήφανη».

Η Ορα Ουάσιγκτον έφυγε από την ζωή το 1971, έπειτα από μακρά ασθένεια και ο τάφος της βρίσκεται στη γενέτειρά της στη Βιρτζίνια. Το 2009, εξελέγη στο Hall of Fame του Γυναικείου Μπάσκετ, ενώ στις 31 Μαρτίου του 2018, εισήχθη και στο Basketball Hall of Fame.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή