Μπορεί η επιστήμη να παρατείνει τα «παραγωγικά» χρόνια ενός ποδοσφαιριστή, μέσω της σωστής διατροφής, της ιδανικής εκγύμνασης και της οργάνωσης επιτελείων που δημιουργούν ιδανικές συνθήκες άθλησης; Οχι, δείχνει να είναι η απάντηση, παρά τις εξαιρέσεις των Σάμουελ Ετό της Τσέλσι ή του Ράιαν Γκιγκς της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, ο οποίος έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην πρόκριση της ομάδας του επί του Ολυμπιακού. Γκιγκς και Ετό μοιάζουν να είναι απλώς οι εξαιρέσεις του κανόνα.
Η επίδραση της επιστήμης στο ποδόσφαιρο και εν γένει στον αθλητισμό, ενδεχομένως να αποτελεί τη μεγαλύτερη αλλαγή που έχει συντελεστεί σε αυτόν τα τελευταία χρόνια. Ηταν πριν από μερικά έτη, όταν ο Αρσέν Βενγκέρ συμβουλευόταν γιατρούς και φυσιοθεραπευτές, προκειμένου να χαρίσει «δύο ή τρία χρόνια επιπλέον» στον Λι Ντίξον, ή στον εμβληματικό αρχηγό της Αρσεναλ της δεκαετίας του 1990, Τόνι Ανταμς, αλλά και τον Ιαν Ράιτ. Οι διαδικασίες που ακολούθησε ο Βενγκέρ τη δεκαετία του ’90 θεωρήθηκαν πρωτοποριακές, αλλά σήμερα είναι απλώς μια καθημερινότητα που συναντάς και σε ομάδες με σαφώς μικρότερο βεληνεκές από την Αρσεναλ.
Σε μια από τις συνεντεύξεις του, ο Σερ Αλεξ Φέργιουσον, όταν αποσύρθηκε από τον πάγκο της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, ανέφερε πως «η επιστήμη του αθλητισμού, είναι η μεγαλύτερη και πιο σημαντική αλλαγή που έχει συμβεί στην ζωή μου». Το επιτελείο της Μάντσεστερ παρακολουθεί διαρκώς 29 διαφορετικές μεταβλητές που μαρτυρούν άμεσα ή έμμεσα την προδιάθεση ενός ποδοσφαιριστή να τραυματιστεί. Δεν είναι μάλιστα λίγες οι φορές στις οποίες όταν μια μεταβλητή παρουσιάσει ασυνήθιστες τιμές, οι προπονητές σταματούν την εκγύμναση του ποδοσφαιριστή, προστατεύοντας τον ίδιο από ενδεχόμενο τραυματισμό.
Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, κάποιος άνθρωπος μπορεί να υποθέσει πως με την πάροδο του χρόνου, τη βελτίωση των υπαρχουσών συνθηκών, αλλά και την εμπειρία, το ηλικιακό όριο ενός ποδοσφαιριστή, που κατά μέσο όρο υπολογίζεται στα 32 έως 34 έτη θα αυξηθεί. Κι όμως δεν είναι έτσι.
Ο οργανισμός «Football Observatory» μελέτησε τα στοιχεία που αφορούν τα κορυφαία ευρωπαϊκά πρωταθλήματα ως προς τον ηλικιακό μέσο όρο των εν ενεργεία ποδοσφαιριστών. Συγκεκριμένα, μελετήθηκε η αγγλική Πρέμιερ Λιγκ, η ιταλική Σέριε Α, η γαλλική Λιγκ 1, η γερμανική Μπουντεσλίγκα και η ισπανική Λα Λίγκα. Η σύγκριση αφορούσε την σεζόν 2005-2006 και αυτήν που διανύουμε τώρα.
Η μέση ηλικία ενός βασικού αμυντικού ποδοσφαιριστή το 2006 ήταν 26,21 χρόνια, ενώ τώρα είναι 26,35, δηλαδή μια αμελητέα αύξηση. Αντίστοιχες είναι και οι διαφορές ως προς τις υπόλοιπες θέσεις του ποδοσφαίρου, δηλαδή των τερματοφυλάκων, μέσων και επιθετικών.
Οσον αφορά μονάχα την Πρέμιερ Λιγκ, τα στοιχεία παρουσιάζουν επίσης ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ως προς την ηλικία του εκάστοτε ποδοσφαιριστή. Στους ακραίους αμυντικούς , ποδοσφαιριστές που είναι από 33 ετών και πάνω, αγωνίζονται μόλις στο 2% των συνολικών λεπτών. Για τους ακραίους μέσους, το ποσοστό ανέρχεται στο 2,7%, για τους επιθετικούς 3,6% και για τους μέσους 4,9%. Για τους κεντρικούς αμυντικούς, που κατά κανόνα αγωνίζονται για περισσότερα χρόνια το ποσοστό φθάνει στο 10,1% των συνολικών λεπτών συμμετοχής.
Η αθλητική επιστήμη συνεπώς, βοηθά εν μέρει τους αθλητές να περιορίζουν τα σημάδια του χρόνου. Ωστόσο, οι φυσικές απαιτήσεις των ποδοσφαιριστών είναι πάρα πολλές, οπότε όταν ένας παίκτης φθάσει στην ηλικία των 31, αγωνίζεται με «δανεικό χρόνο» που είναι σε πλήρη συνάρτηση με την εν γένει συμπεριφορά και αντιμετώπισή του σε όλη την καριέρα του. Ακριβώς όπως ήταν πάντοτε…
Αυτό που είναι όμως εντυπωσιακό, έχει να κάνει με την αλλαγή στην ταχύτητα όπως αυτή καταγράφεται στο παιχνίδι. Η διαφορά στην ταχύτητα ή την απόσταση που διανύουν οι ποδοσφαιριστές την τελευταία δεκαετία μαρτυρά ξεκάθαρα το υψηλό επίπεδο της ποδοσφαιρικής επιστήμης και κυρίως το αντίκτυπό της στο άθλημα.
Για παράδειγμα, η μεταβολή στη συχνότητα των σπριντ των αθλητών, είναι εντυπωσιακή σε σχέση με πριν από μερικά χρόνια. Το 2006, σημειώνονταν 330,2 σπριντ ανά ομάδα σε κάθε αγώνα του αγγλικού πρωταθλήματος. Την φετινή σεζόν, κατά μέσο όρο σημειώνονται 431,1, μια αύξηση της τάξης του 30,6%. Παράλληλα, ο χρόνος «αποκατάστασης» μεταξύ των υψηλών σπριντ έχει μειωθεί από τα 54,3 δευτερόλεπτα στα 43,5 (μείωση 20%).
Με όλες αυτές τις παραμέτρους να λαμβάνονται υπόψη και κυρίως το γεγονός της συνεχούς αυξανόμενης πίεσης και καταπόνησης των αθλητών, η συνταξιοδότηση ενδεχομένως να τίθεται ως θέμα νωρίτερα από ό,τι υπολογίζουμε. Ο τρόπος ζωής, τα πολλά παιχνίδια, η φυσική προδιάθεση στους τραυματισμούς παίζουν πολύ μεγάλο ρόλο ανεξαρτήτως της επιστήμης.
Ο χρόνος είναι ο καλύτερος γιατρός, αλλά για τους ποδοσφαιριστές, παραμένει ο μεγαλύτερος εχθρός…