Η κλήση κάθε αθλητή στις Εθνικές ομάδες, ακόμα και από τη μικρότερη ηλικία, είναι αυτονόητα η υλοποίηση του μεγάλου στόχου στην καριέρα του. Η καθιέρωσή του στις Εθνικές ομάδες είναι, επίσης αυτονόητα, το μεγαλύτερο «παράσημο» της ίδιας καριέρας, ανεξαρτήτως συλλογικών διακρίσεων.
Με αφορμή τις τελευταίες εξελίξεις και το «βέτο» του Ολυμπιακού, εγείρεται ξανά το ερώτημα, κατά πόσο και πώς μία Εθνική μπορεί να «προστατέψει» και να «διασφαλίσει» τις μονάδες της, όταν δεν προκύπτει τραυματισμός, αλλά πρόβλημα που έχει να κάνει με άλλους παράγοντες.
«Η συμμετοχή στην Εθνική ομάδα αποτελεί υποχρέωση και όχι δικαίωμα άρνησης ή αποδοχής» ανέφερε σε πρόσφατη ανακοίνωση της η ομοσπονδία μπάσκετ για το θέμα της δέσμευσης που έθεσε ο Ολυμπιακός στον Παπαπέτρου, τον Αγραβάνη και τον Χριστοδούλου για να μη συμμετάσχουν στην προετοιμασία της Εθνικής νέων, ενόψει του Ευρωμπάσκετ της Κρήτης και οι οποίοι θα είναι τα «θύματα» αυτής της διαμάχης.
Η ποινή των τριών παικτών αποτελεί «μήνυμα» της ΕΟΚ για την πιθανή, αρνητική στάση που θα τηρήσει ο Ολυμπιακός και στις επικείμενες κλήσεις του νέου τεχνικού της Εθνικής ανδρών, Φώτη Κατσικάρη, ενόψει του Παγκοσμίου Κυπέλλου, καθώς απειλείται η απαρτία εκπροσώπησης του αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος στη διοργάνωση της Ισπανίας.
Η επίσημη δικαιολογία του «βέτο» που έχει ασκήσει στους παίκτες του, ο Ολυμπιακός, είναι η ασφάλισή τους, όχι μόνο για το χρονικό διάστημα που θα βρίσκονται στην Εθνική νέων και ανδρών, αλλά για το χρονικό σύνολο του συμβολαίου που έχουν υπογράψει. Το ασφαλιστικό καθεστώς που ισχύει και για τους διεθνείς παίκτες που αγωνίζονται στο ΝΒΑ, αφορά μόνο τη συγκεκριμένη διάρκεια της διάθεσής τους στην Εθνική.
Η εφαρμογή του κανονισμού της ΕΟΚ για την τιμωρία των παικτών γίνεται μόνο στις περιπτώσεις που υπάρχει αδικαιολόγητη και ατεκμηρίωτη άρνηση ανταπόκρισης στην κλήση τους στις Εθνικές ομάδες. Από τον χρυσό θρίαμβο του 1987 και έκτοτε, η πρόσκληση κάθε παίκτη στην Εθνική ομάδα ήταν όνειρο ζωής. Υπήρξαν, όμως και περιπτώσεις που η ανταπόκριση των διεθνών παικτών στην επίσημη αγαπημένη, χρησιμοποιήθηκε ως μοχλός πίεσης για την ικανοποίηση ομαδικών και ατομικών αιτημάτων.
Στα 27 χρόνια πορείας διακρίσεων και επιτυχιών που συμπληρώνει η Εθνική ανδρών, η ΕΟΚ, πλην ελάχιστων εξαιρέσεων, έχει προβεί στην τιμωρία παικτών, όπως συνέβη πριν από τρία χρόνια με τον Λουκά Μαυροκεφαλίδη που είχε τιμωρηθεί με δίμηνο αποκλεισμό.
Η διοίκηση της ομοσπονδίας δεν αποφασίζει κατά το δοκούν για τις αιτίες άρνησης συμμετοχής των παικτών. Προηγείται η κατ’ ιδίαν επαφή του εκάστοτε προπονητή με όλους τους παίκτες που πρόκειται να καλέσει στην προετοιμασία, ώστε να γνωρίζει τις προθέσεις τους και να είναι σίγουρος για την ανταπόκρισή τους. Ο Κατσικάρης ήταν σαφής σε πρόσφατη τοποθέτηση του για τις κλήσεις των διεθνών παικτών: «Υπάρχουν λόγοι που δεν θέλει να έρθει κάποιος στην εθνική ομάδα. Πρέπει να τους ακούσεις, να τους αναλύσεις, να τους μοιραστείς, αλλά αν κάποιος δεν θέλει να πάει στην Εθνική χωρίς να υπάρχει πραγματικά σοβαρός λόγος δεν το δέχομαι».
Στο αίτημα ξεκούρασης κάθε παίκτη, συνεκτιμάται η διαχρονική προσφορά του στις Εθνικές ομάδες, ώστε να μην κληθεί στην προετοιμασία, ενώ για την περίπτωση που ο διεθνής παίκτης υποστηρίξει ότι είναι τραυματίας, καλείται να εξετασθεί από το ιατρικό επιτελείο της Εθνικής και αναλόγως με το αποτέλεσμα, αποφασίζεται ο αποκλεισμός του ή όχι. Στο παρελθόν, έχει γίνει απολύτως σεβαστή από την ΕΟΚ, η επιθυμία κάθε αθλητή, να σταματήσει τη θητεία του σ’ αυτήν, όπως συνέβη με τον Δημήτρη Διαμαντίδη, μετά το Μουντομπάσκετ του 2010 και ουδέποτε κλήθηκε ξανά, παρά τη συνέχιση της καριέρας του στον Παναθηναϊκό.
Συμπερασματικά, καμία Εθνική δε μπορεί να διασφαλίσει το έμψυχο υλικό της. Αφενός, γιατί δεν μπορεί να υπάρξει πλαίσιο κανονισμού ή συμβόλαιο που να επιβάλλει τη συμμετοχή ενός αθλητή σ’ αυτήν. Αφετέρου, γιατί κάθε παρουσία διεθνή παίκτη θα εξαρτάται από την προσωπική συνείδηση καθήκοντος για τις εθνικές υποχρεώσεις του και την αντίληψή του ότι η εθνική διάκριση ήταν και θα είναι πάντα ανώτερη από κάθε συλλογική.