Πριν από έναν αιώνα και κάτι, το μακρινό 1909, ένας 14χρονος πιτσιρικάς εμφανιζόταν στην αλάνα του «Κάμπο Πλάθα ντε Τόρος» της Μαδρίτης και δήλωνε την προθυμία του να παίξει ποδόσφαιρο μαζί με τους υπόλοιπους συνομηλίκους του. Οσο απλοϊκό κι αν φαίνεται, εκείνη τη στιγμή μπήκαν τα θεμέλια για τη δημιουργία ενός εκ των ισχυροτέρων οργανισμών στον παγκόσμιο αθλητισμό. Ο πιτσιρικάς αυτός ήταν ο Σαντιάγο Μπερναμπέου, ο άνθρωπος που υπηρέτησε τη Ρεάλ Μαδρίτης για περίπου 70 χρόνια.
Γεννήθηκε στις 8 Ιουνίου 1895 στην Αλμάνσα, μια περιοχή κοντά στο Αλμπαθέτε. Οταν ήταν ακόμα σε βρεφική ηλικία οι γονείς του πήραν την απόφαση να μετακομίσουν στη Μαδρίτη, όπου ο Μπερναμπέου άρχισε από πολύ μικρός να παρακολουθεί τους ποδοσφαιρικούς αγώνες της Ρεάλ. Ο πιο μεγάλος αδελφός του, ο Αντόνιο, ήταν ένα από τα ιδρυτικά στελέχη του συλλόγου, ενώ ο άλλος του αδελφός, ο Μαρσέλο, ήταν από τους καλύτερους παίκτες της ομάδας. Ο ίδιος εντάχθηκε στη Ρεάλ το 1909 και εξελίχθηκε σε έναν ικανότατο επιθετικό της εποχής. Σε ηλικία 17 ετών, από το 1912, ο Μπερναμπέου έγινε μέλος της πρώτης ομάδας και παρότι δεν υπάρχουν εξακριβωμένα στατιστικά για τις επιδόσεις του, τα… χαρτιά γράφουν περίπου 700 συμμετοχές και πάνω από 340 γκολ για τον Ισπανό επιθετικό, μέχρι και το 1927, όταν εγκατέλειψε την ενεργό δράση. Εκείνη την περίοδο, η Μαδρίτη FC (μετά έγινε… Ρεάλ) είχε πανηγυρίσει μόνο ένα Κύπελλο Ισπανίας, το 1917. Ο Μπερναμπέου παράλληλα με το ποδόσφαιρο απέκτησε πτυχίο Νομικής και όταν κρέμασε τα ποδοσφαιρικά του παπούτσια το 1927, έγινε μέλος της διοίκησης των Μαδριλένων, ενώ από το 1933 είχε ρόλο βοηθού στο τεχνικό τιμ.
Η έναρξη του ισπανικού εμφυλίου το 1936 «νέκρωσε» για μία τριετία κάθε ποδοσφαιρική δραστηριότητα στη χώρα. Την περίοδο εκείνη, ο Μπερναμπέου πολέμησε στο πλευρό των δυνάμεων του Φράνκο και με τη λήξη του πολέμου ανέλαβε την πλήρη αναδόμηση του συλλόγου. Το 1939 βρήκε τη Ρεάλ σε σημείο αποσύνθεσης. Οι παίκτες και τα μέλη της διοίκησης είχαν σκορπίσει κατά τη διάρκεια του εμφυλίου, ενώ και το γήπεδό της, το Τσαμαρτίν, βρισκόταν σε κακή κατάσταση.
Ο Μπερναμπέου ξεκίνησε από μηδενική βάση. Εχοντας και τη βοήθεια του δικτάτορα Φράνκο, οργάνωσε τον σύλλογο σε όλα τα επίπεδα, έχοντας απώτερο στόχο την κατασκευή ενός μεγαλοπρεπούς γηπέδου, το οποίο θεωρούσε απαραίτητο για τη γιγάντωση της ομάδας. Εχοντας εξασφαλίσει ευνοϊκότατο δάνειο το 1944 και αγοράζοντας την περιοχή όπου βρισκόταν το Τσαμαρτίν, ο Μπερναμπέου ανέθεσε στους αρχιτέκτονες Μανουέλ Μουνιόθ Μοναστέριο και Λουίς Αλεμάνι Σολέρ την ανέγερση του νέου γηπέδου της ομάδας. Οι εργασίες άρχισαν στις 27 Οκτωβρίου 1944 και το «Νέο Τσαμαρτίν», όπως αρχικά ονομαζόταν, άνοιξε τις πύλες του στις 14 Δεκεμβρίου 1947, για έναν αγώνα της Ρεάλ με την πορτογαλική Μπελενένσες (3-1). Το γήπεδο είχε χωρητικότητα 75.145 θεατών, 27.645 εκ των οποίων καθήμενοι (7.125 καλυπτόμενες θέσεις) και οι υπόλοιπες 47.500 θέσεις ήταν για ορθίους. Εκείνη την εποχή ήταν το μεγαλύτερο γήπεδο της Ευρώπης, σε σημείο μάλιστα να λέγεται πως «παραείναι μεγάλο για μια τόσο μικρή ομάδα», αφού η Ρεάλ ακόμα πάσχιζε να καθιερωθεί στις μεγάλες δυνάμεις της Ισπανίας, όπως η συμπολίτισσα Ατλέτικο, η Μπαρτσελόνα αλλά και η Αθλέτικ Μπιλμπάο. Παράλληλα, ο Μπερναμπέου δημιούργησε και το προπονητικό κέντρο της Ρεάλ, το Σιουντάντ Ντεπορτίβα, για να μην επιβαρύνεται ο αγωνιστικός χώρος του νέου γηπέδου από τις προπονήσεις.
Οι σχέσεις με τον Φράνκο
Η Ρεάλ άρχισε να μεγαλώνει αλλά δεν ήταν λίγοι εκείνοι που υποστήριζαν ότι η πρόοδος του συλλόγου ήταν έργο… Φράνκο. Ο Ισπανός δικτάτορας, ακολουθώντας την πάγια τακτική όλων των καθεστώτων, προσέβλεπε στην εκμετάλλευση του αθλητισμού για πολιτικό όφελος. Ο Μπερναμπέου κατά τη διάρκεια του εμφυλίου είχε πολεμήσει στο πλευρό του, οπότε οι συσχετισμοί δεν άργησαν να γίνουν.
Κι όμως, τα περιβόητα προνόμια του Φράνκο προς τη Ρεάλ δεν ανήκαν πάντα στη σφαίρα της πραγματικότητας. Ο Μπερναμπέου πολλές φορές είχε έρθει σε σύγκρουση με το καθεστώς, καθώς δεν επιθυμούσε την άμεση ανάμειξη των… αυλικών του Φράνκο στα κοινά της ομάδας. Επίσης, ο δικτάτορας φρόντιζε -για ευνόητους λόγους- να κρατά ευχαριστημένους και τους υπόλοιπους συλλόγους, ακόμη κι αν επρόκειτο για την καταλανική Μπαρτσελόνα.
Ακόμη ένα «ελαφρυντικό» για τους Μαδριλένους αποτελεί το γεγονός πως από το 1939, όταν ανέβηκε στην εξουσία ο Φράνκο, η ομάδα χρειάστηκε 15 χρόνια για να ανεβεί στην κορυφή της Ισπανίας, αφού εκείνη την περίοδο μεσουρανούσε η Μπαρτσελόνα. Βέβαια, έκτοτε και μέχρι τον θάνατο του Ισπανού δικτάτορα (1975), η Ρεάλ κατέκτησε συνολικά 16 πρωταθλήματα.
Περισσότερο, πάντως, ο άνθρωπος που συνδέθηκε με το καθεστώς ήταν ο Ραϊμούνδο Σαπόρτα. Ο μπασκετικός ηγέτης της ομάδας και «δεξί χέρι» του Μπερναμπέου ήταν αυτός που κινούσε τα νήματα σε πολλούς τομείς (μεταγραφές, οικονομικά…) και είχε άμεσες διασυνδέσεις με τη βασιλική οικογένεια. Αινιγματικός είχε χαρακτηριστεί και ο ρόλος του Σεβιγιάνου πρώην διαιτητή Αντόνιο Καλδερόν, ο οποίος ήταν ο διαμεσολαβητής με την ισπανική ομοσπονδία και τους διαιτητές.
Κυρίαρχος της Ευρώπης και του αθλητισμού
Το πρώτο λιθαράκι για την ανάπτυξη του συλλόγου είχε τοποθετηθεί και πλέον απέμενε η ενίσχυση με ικανούς ποδοσφαιριστές. Εγινε κι αυτό σταδιακά, με παίκτες όπως ο Ντι Στέφανο, ο Κοπά, ο Πούσκας κ.ά. Ωστόσο, ο Μπερναμπέου δεν ασχολήθηκε μόνο με το ποδόσφαιρο. Με σκοπό να μεγιστοποιήσει τη φήμη της Ρεάλ, δημιούργησε και στήριξε τμήματα όπως το μπάσκετ και το χάντμπολ.
Το όραμα του Μπερναμπέου δεν περιοριζόταν στα ισπανικά σύνορα. Ηθελε τη Ρεάλ κυρίαρχη της Ευρώπης και ήταν από τους πρωτεργάτες της δημιουργίας του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Η διοργάνωση «πάτησε» στο ήδη υπάρχον «Κόπα Λατίνα» και εξελίχθηκε στην κορυφαία διασυλλογική διοργάνωση της Ευρώπης. Ο δεύτερος τελικός της διεξήχθη το 1957 στο γήπεδο της Ρεάλ, το οποίο από το 1955 είχε μετονομαστεί σε «Σαντιάγο Μπερναμπέου», ύστερα από πρόταση των μελών της διοίκησης και, ασφαλώς, νικήτρια ήταν η ομάδα της Μαδρίτης που επικράτησε της Φιορεντίνα με 2-0. Η «βασίλισσα» κατέκτησε τα πέντε πρώτα τρόπαια, με τον Μπερναμπέου να μη διστάζει, πάντως, να συγκρουστεί ανοιχτά με την UEFA λίγο αργότερα, διαμαρτυρόμενος για άσχημες διαιτησίες κατά της ομάδας του. Η πρόθεση της UEFA ήταν να τονώσει το ενδιαφέρον της διοργάνωσης, η οποία είχε γίνει «μονόλογος» για τους «μερένχες». Ο Μπερναμπέου «κυβέρνησε» από τις 11 Σεπτεμβρίου 1943 μέχρι και τις 2 Ιουνίου 1978 όταν άφησε την τελευταία του πνοή. Πέθανε κατά τη διάρκεια του Μουντιάλ της Αργεντινής, με τη FIFA να κηρύσσει τριήμερο πένθος προς τιμήν του.
Το όνομά του έχει μείνει ανεξίτηλο χάρις και στο γήπεδο, το οποίο, όμως, σύντομα αναμένεται να αλλάξει ονομασία. Η Ρεάλ έχει προαναγγείλει ένα ολικό σχέδιο ανακατασκευής του, με τα έξοδα να καλύπτονται από τον χορηγό που θα… ξαναβαφτίσει το θρυλικό «Σαντιάγο Μπερναμπέου».