Oσο εντυπωσιακή και αν είναι η πορεία των ομάδων που εκπροσωπούν την Α2 κατηγορία, μέχρι τον τελικό του Κυπέλλου, με τους αποκλεισμούς των αντιπάλων τους από την Α1, το «όνειρο» της κατάκτησης του τίτλου, παραμένει απραγματοποίητο, λόγω της αυτονόητης… χαοτικής αγωνιστικής διαφοράς των φιναλίστ, αλλά και εξαιτίας των μηδαμινών δικαιωμάτων που δίνει ο «Γολιάθ» στον «Δαβίδ». Απέναντι στον Παναθηναϊκό, ο Φάρος Κερατσινίου θα είναι στον αυριανό τελικό του ΟΑΚΑ, η τρίτη ομάδα της μικρότερης κατηγορίας που θα ζήσει το «όνειρό» της.
Ο επίλογος των τελικών Κυπέλλου για τους εκπροσώπους της Α2 κατηγορίας, έχει διαχρονικά τον χαρακτηρισμό της τιμής τόσο για τους παίκτες όσο και για τους οπαδούς. Η παρουσία ξένων παικτών στις ομάδες-φαβορί και η συντριπτικά μεγαλύτερη εμπειρία στη διεκδίκηση τίτλων, μειώνει δραματικά και το ήδη μικρό ποσοστό πιθανοτήτων στη διεκδίκηση της νίκης.
«Και μια ολόκληρη ημέρα να διαρκούσε ο τελικός, θα χάναμε από τον Αρη εκείνης της εποχής» θυμάται, ύστερα από 29 χρόνια, ο πρώτος σκόρερ του Πανελληνίου, Γιάννης Γιαννόπουλος για τον τελικό του ΣΕΦ, με αντίπαλο τον «αυτοκράτορα» της δεκαετίας του ’80, Αρη. Η ομάδα της Κυψέλης με τη μεγάλη ιστορία από τη δεκαετία του ’50, έγινε η πρώτη ομάδα στην ιστορία του Κυπέλλου που ανέτρεψε όλα τα προγνωστικά και προερχόμενη από την Α2 κατηγορία, έπαιξε στον τελικό του θεσμού. Ο επίλογος εκείνης της πορείας του Πανελληνίου, στις 15 Απριλίου 1987, όμως, ταυτίστηκε και με το αρνητικότερο ρεκόρ της τελικής διαφοράς των 40 πόντων (110-70) από την ομάδα του Αρη.
«Πάντως, αυτόγραφα, πριν από το τζάμπολ δεν… ζητήσαμε, ούτε… χειροκροτούσαμε τα καλάθια που σημείωνε ο Γκάλης. Γι’ αυτόν τον λόγο και στο πρώτο ημίχρονο είχαμε μικρή διαφορά στο σκορ (49-38). Στο δεύτερο ήταν αναμενόμενο να κουραστούμε και να καταρρεύσουμε» λέει με το γνώριμο χιούμορ του ο Γιαννόπουλος που είχε σκοράρει 21 πόντους με 4 τρίποντα, αλλά το «κοντέρ» του Γκάλη είχε γράψει 52 πόντους που παραμένουν ακατάρριπτο ρεκόρ στην ιστορία των τελικών Κυπέλλου.
«Αυτή είναι η μοίρα του αουτσάιντερ στους τελικούς. Μπορεί να είχαμε μεγαλύτερες πιθανότητες αν στον τελικό παίζαμε με άλλη ομάδα της Α1, γιατί είχαμε αποκλείσει τον ΠΑΟΚ στα προημιτελικά, αλλά ο Αρης ήταν το απόλυτο φαβορί. Μόνο αν δεν… ερχόταν στο γήπεδο, είχαμε τύχη! Παίξαμε χωρίς ξένους παίκτες, μόνο εγώ, ο Μάλλαχ και ο Τσαπραλής είχαμε εμπειρία επιπέδου της Α1. Πάντως, δεν μας ενδιέφερε αν θα αποφεύγαμε τη συντριβή και παίξαμε στον ρυθμό που συνέφερε τον Αρη. Σκοπός μας δεν ήταν να ”καταστρέψουμε” τον τελικό που γιορτάζαμε τη συμμετοχή μας. Βέβαια, ήταν στην ευχέρεια του φαβορί να μη μας… διαλύσει, κάνοντας επίδειξη ισχύος, γιατί δεν ήταν και ό,τι καλύτερο για το άθλημα, χωρίς να είμαι ρομαντικός».
Το Ρέθυμνο είναι η δεύτερη ομάδα της Α2 που έφτασε στον τελικό Κυπέλλου, στις 25 Μαρτίου 2008 και γνωρίζοντας το αρνητικό ρεκόρ του Πανελληνίου, κατάφερε να μην το… καταρρίψει, παρά έναν πόντο, στην άνετη επικράτηση του Παναθηναϊκού, με διαφορά 39 πόντων (87-48).
«Γνωρίζαμε το βαρύ σκορ του Πανελληνίου και στα τελευταία λεπτά, σκοπεύαμε να το αποφύγουμε, έστω και για την ιστορία, όπως κι έγινε. Το Ρέθυμνο διέθετε επιθετική ομάδα και είχαμε συζητήσει να μην παίξουμε αντι-μπάσκετ, γιατί και πάλι η ψαλίδα δεν θα έκλεινε» λέει ο πρώην γκαρντ, Νίκος Σπανός που θυμάται ότι η γλυκύτερη ανάμνηση ήταν η πολυάριθμη παρουσία των φιλάθλων του Ρεθύμνου στις κερκίδες του ΟΑΚΑ, πίνοντας και κερνώντας τσικουδιές και τρώγοντας καλτσούνια!
«Δεν πιστεύω ότι η ενίσχυση με ξένους παίκτες μειώνει αισθητά τη διαφορά δυναμικότητας. Αντίθετα, πιστεύω ότι σε τελικούς τέτοιας μορφής, αποτελεί τη μεγαλύτερη τιμή να αγωνίζονται και να ευχαριστιούνται, οι παίκτες που ίδρωσαν να φτάσουν την ομάδα μέχρι τον τελικό, αφού είχαμε αποκλείσει τον Πανιώνιο και τον ΠΑΟΚ και όχι να κάνουν “ενοικιάσεις” ξένων παικτών για ένα και μόνο παιχνίδι».
Καλλιμάρμαρο, κουρεμένα κεφάλια και τα «κουρέλια»
Κάθε τίτλος που κρίνεται στα σαράντα λεπτά του τελικού, όπως συμβαίνει επί 41 χρόνια στον θεσμό του Κυπέλλου, έχει γράψει την αυτοτελή ιστορία των νικητών και των ηττημένων και περικλείεται από μικρές όμορφες ιστορίες που έχουν μείνει ανεξίτηλες στη μνήμη των πρωταγωνιστών και πάντα θα παραμένουν ενδιαφέρουσες για να «θυμούνται οι παλιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι». Το Παναθηναϊκό Στάδιο (Καλλιμάρμαρο) ήταν το «σπίτι» των πέντε πρώτων τελικών, στους οποίους κυριάρχησε ο Ολυμπιακός και ο Στηβ Γιατζόγλου θυμάται: «Το στάδιο ήταν αχανές, ο κόσμος παρακολουθούσε σε μεγάλη απόσταση και ο καιρός έπαιζε έναν μικρό ρόλο, ακόμα και αν είχε… αεράκι. Ο Ολυμπιακός είχε… ομαδάρα και έτσι παίξαμε πέντε συνεχόμενους τελικούς και χάσαμε μόνο έναν. Το Κύπελλο ήταν πολύ σπουδαίος τίτλος στα πρώτα χρόνια της διοργάνωσής του».
Ο τελικός του 1984, στο Αλεξάνδρειο Μέλαθρο, είχε… σήμα κατατεθέν τα κουρεμένα κεφάλια των παικτών του ΠΑΟΚ που ανέτρεψαν τα προγνωστικά και νίκησαν τον Αρη. Ο λόγος στον Παναγιώτη Φασούλα: «Ηταν μια ιδέα και προτροπή του μακαρίτη Φαίδωνα Ματθαίου που μας είπε ότι οι παίκτες των αμερικανικών κολεγίων κουρεύονται την ημέρα του τελικού, ως ένδειξη πίστης για τη νίκη και να πετύχουν τον στόχο τους, αλλά σε περίπτωση ήττας, η… καζούρα είναι διπλή. Εκείνη την εποχή, με πολύ λίγα μαλλιά, κυκλοφορούσαν οι φαντάροι και οι κατάδικοι. Πήραμε το ρίσκο να κουρευτούμε, αλλά νικήσαμε και γλιτώσαμε την ειρωνεία».
Ακολούθησαν οι τέσσερις συνεχόμενοι τελικοί του Αρη και ισάριθμες κατακτήσεις (1987-90). Ο Νίκος Φιλίππου θυμάται ότι το ΣΕΦ είχε γίνει για τους τελικούς, το δεύτερο «σπίτι» του Αρη για τη διατήρηση της ουδετερότητας, αλλά η σαφής ανωτερότητα εκείνης της ομάδας, «τραβούσε» εκατοντάδες φιλάθλους άλλων ομάδων που υποστήριζαν την ομάδα της Θεσσαλονίκης. «Είχαμε εθιστεί στις νίκες και στους τίτλους. Το Κύπελλο δεν ήταν ο κύριος στόχος κάθε χρονιάς, αλλά το κατακτούσαμε στον… αυτόματο πιλότο».
Τα δάκρυα χαράς και συγκίνησης του Φάνη Χριστοδούλου για τη μοναδική κατάκτηση Κυπέλλου από τον Πανιώνιο, «ζωγραφίστηκαν» στον τελικό του ’91, με τον «μπέμπη» και τους συμπαίκτες του να αφιερώνουν το τρόπαιο στη μνήμη του μέντορά τους, Ανδρέα Βαρίκα.
Η διοργάνωση των φάιναλ φορ άρχισε το 1995 στη Λαμία, αλλά είχε βραχεία διάρκεια, λόγω των κρουσμάτων βίας, στην ίδια πόλη, εννέα χρόνια αργότερα.
Τη δυσκολότερη κατάκτηση πέτυχε ο Αρης το 1998 κόντρα σε Ολυμπιακό, Παναθηναϊκό και ΑΕΚ, με τους παίκτες του να είναι απλήρωτοι, τους τελευταίους τρεις μήνες. «Οπως λέγαμε τότε, τα κουρέλια τραγουδούν ακόμα» εξιστορεί ο Ντίνος Αγγελίδης, ενώ από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, μέχρι και τώρα, η κυριαρχία του Παναθηναϊκού, αποτυπώνεται με 10 κατακτήσεις σε 14 τελικούς.