Το Ρίο ντε Τζανέιρο καλωσόρισε τα ξημερώματα του Σαββάτου τους 31ους Ολυμπιακούς Αγώνες σε μια τελετή προσαρμοσμένη στα οικονομικά δεδομένα της χώρας και με κεντρικά μηνύματα την κυριαρχία της Ειρήνης στον κόσμο και την προστασία του Περιβάλλοντος. Ο σχηματισμός της λέξης «Ρίο» από βεγγαλικά στον ουρανό της Βραζιλίας σκόρπισε ενθουσιασμό στο παραβρισκόμενο πλήθος και ίσως έκανε τον σκεπτικισμό που επικρατεί στη χώρα σχετικά με την διοργάνωση των Αγώνων να ξεχαστεί για λίγο.
Οι αποστολές των 206 χωρών με περίπου 11.000 αθλητές παρέλασαν μπροστά σε 60.000 θεατές, σε μια γιορτή που κράτησε σχεδόν τέσσερις ώρες. Τα επεισόδια που δημιουργήθηκαν πριν την έναρξη του φαντασμαγορικού θεάματος αρκετά μακριά από το γήπεδο Μαρακανά δεν είχαν συνέχεια. Στις κερκίδες του ιστορικού σταδίου βρέθηκαν 28 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων, όπως οι Φρανσουά Ολάντ και Ματέο Ρέντσι, ο υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρι, ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Μπαν Κι-Μουν κ.α. Την τελετή έναρξης, μέσω των τηλεοπτικών τους δεκτών, υπολογίζεται πως παρακολούθησαν περισσότεροι από 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο.
Μια από τις ξεχωριστές στιγμές της επίσημης έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων ήταν η παρουσία του παγκοσμίου φήμης μοντέλου, Ζιζέλ, υπό τους ήχους του τραγουδιού «The Girl from Ipanema». Ο χορός και η μουσική αποτέλεσαν βασικά χαρακτηριστικά αυτής της μεγάλης αθλητικής γιορτής με τα τεχνολογικά μέσα να παίζουν μικρότερο ρόλο σε σχέση με αντίστοιχες τελετές του παρελθόντος.
Την Ολυμπιακή φλόγα δεν άναψε τελικά ο Πελέ, ο οποίος λίγες ώρες πριν την τελετή ανακοίνωσε ότι δεν θα ήταν σε θέση να δώσει το «παρών» για λόγους υγείας, αλλά ο παλαίμαχος δρομέας μεγάλων αποστάσεων Βαντερλέι Λίμα. Ο Λίμα, από τους πλέον καταξιωμένους δρομείς της χώρας, είχε γίνει γνωστός στο ευρύ κοινό στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 στην Αθήνα, όταν κατά τη διάρκεια του μαραθωνίου και, ενώ βρισκόταν στην πρώτη θέση, έπεσε στο έδαφος μετά από επίθεση ενός Ιρλανδού θεατή, με αποτέλεσμα να χάσει το προβάδισμα και τελικά να τερματίσει τρίτος, παίρνοντας το χάλκινο μετάλλιο.