H σοβιετική «σημύδα» της ενόργανης γυμναστικής

H σοβιετική «σημύδα» της ενόργανης γυμναστικής

5' 21" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Μπορεί να ήταν λεπτή και αέρινη σαν σημύδα αλλά η ιστορία έδειξε ότι, τελικά, δεν είχε την ανθεκτικότητα του δένδρου που τη «συνόδευε» ως προσωνύμιο. Η Πολίνα Αστάκχοβα υπήρξε μία από τις κορυφαίες αθλήτριες της ενόργανης της, τέως, Ενωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, σε μια εποχή που ξεχώριζε η Λαρίσα Λατίνινα. Εζησε μια ζωή που δεν ήταν αντάξια της λάμψης των μεταλλίων της και πέρασε στην Ιστορία ως «ρωσική σημύδα».

Η Πολίνα Αστάκχοβα γεννήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 1936, στο Ντόνετσκ. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, το σπίτι της οικογένειας βομβαρδίστηκε και μετακόμισαν στη Σεβεροουράλσκ, μία πόλη όπου το κρύο αποτελεί «σύντροφο» των κατοίκων της. «Ηταν οδυνηρά. Οι γιατροί ανακάλυψαν ότι έχω φυματίωση και συμβούλεψαν τους γονείς μου να αλλάξουμε κλίμα. Ετσι, γυρίσαμε στο Ντόνετσκ», έχει πει σε συνέντευξή της η μετέπειτα αθλήτρια.

Σε ηλικία 13 ετών, η Πολίνα είδε για πρώτη φορά να κάνουν ενόργανη γυμναστική. Αμέσως θέλησε να τους μιμηθεί. Τους επόμενους μήνες η μικρή βρισκόταν περισσότερες ώρες με τα πόδια στον αέρα παρά στο έδαφος μέχρι που τράβηξε την προσοχή των προπονητών. Παρόλο που ήταν μεγάλη σε ηλικία διέθετε καλό σωματότυπο για γυμναστική. «Με τη μητέρα μου είχαμε περάσει πολλές άσχημες στιγμές. Κάποιες φορές δεν είχαμε να φάμε. Οταν είδα στο κέντρο προπόνησης για πρώτη φορά γιαούρτι, για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν το άγγιζα γιατί δεν ήξερα τι ήταν», έχει πει.

Το 1954 για πρώτη φορά αγωνίστηκε στο πρωτάθλημα της ΕΣΣΔ. Τότε είδε για πρώτη φορά τους «αστέρες» της ρωσικής γυμναστικής: τη Λαρίσα Λατίνινα, τον Βίκτορ Τσουκαχάριν, τον Μπόρις Σακχλίν κ.ά. Αυτό που την εντυπωσίασε ήταν ότι όλοι φορούσαν μουτόν. Αποφάσισε να δουλέψει σκληρότερα και να γίνει μία από αυτούς. Σε ένα χρόνο την κάλεσαν στην εθνική ομάδα για να προετοιμαστεί μαζί με τις υπόλοιπες αθλήτριες για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Μελβούρνης. Η ρωσική αποστολή μετέβη στην Αυστραλία με τον πλοίο «Γεωργία». Οι συνθήκες μέσα στο καράβι δεν ήταν οι καλύτερες διότι το πλοίο γέμισε πολλές φορές με νερά. «Εδιναν σε κάθε αθλητή ένα μπουκάλι κρασί για να ζεσταθεί. Υπήρχαν πολλοί μεθυσμένοι. Θυμάμαι ότι κάναμε προπονήσεις σε ένα χαλί που υπήρχε σε μία μεγάλη καμπίνα», έχει δηλώσει.

Στον αγωνιστικό τομέα, το βάρος είχε πέσει στις παλαιότερες αθλήτριες και η νεότερη της παρέας, η Πολίνα Αστάκχοβα βοήθησε την ομάδα για να κατακτήσει το χρυσό μετάλλιο στο σύνθετο ομαδικό και το χάλκινο στο σύνθετο ομαδικό των οργάνων. Ως οδοιπορικά κάθε αθλητής της Σοβιετικής Ενωσης πήρε 50 δολάρια και η νεαρή τα ξόδεψε για να αγοράσει ένα μπλε φόρεμα.

Η επιστροφή στην πατρίδα της ήταν αυτό που έμεινε στη μνήμη της Ολυμπιονίκη περισσότερο από τους Αγώνες: «Στο Βλαδιβοστόκ μπήκαμε σε τρένο. Σε κάθε σταθμό χαιρετούσαμε τα πλήθη που μας πρόσφεραν καλάθια με γλυκά, τουρσιά και μπουκάλια με βότκα».

Τα επόμενα χρόνια πήρε μέρος και διακρίθηκε σε παγκόσμια και ευρωπαϊκά πρωταθλήματα και αποτελούσε μία από τις βασικές αντιπάλους της Λαρίσα Λατίνινα στη διεκδίκηση των μεταλλίων. Η επόμενη πρόκληση ήταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Ρώμης. Το… βάρος της ευθύνης για τη συγκομιδή επιτυχιών είχε «πέσει» και στους δικούς της λεπτεπίλεπτους ώμους. Η κατάκτηση μεταλλίων αποτελούσε ενίσχυση του γοήτρου της, τότε, ΕΣΣΔ και οι αθλητές ήταν υποχρεωμένοι να συλλέξουν όσο το δυνατόν περισσότερα.

Δώρο ένα… διαμέρισμα

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Ρώμης ήταν οι καλύτεροι αλλά και οι χειρότεροι στην καριέρα της Πολίνα Αστάκχοβα. Κατέκτησε τέσσερα μετάλλια (2-1-1), αλλά ένα ατύχημα που είχε στη δοκό ισορροπίας δεν της επέτρεψε να διεκδικήσει κάτι καλύτερο, με αποτέλεσμα η Λαρίσα Λατίνινα να αναδειχθεί στην απόλυτη πρωταγωνίστρια της διοργάνωσης.

«Από τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ρώμης έχω κρατήσει την αγάπη του κόσμου. Εκατοντάδες άνθρωποι, παιδιά, νέοι αλλά και μεγάλης ηλικίας έρχονταν για να τους υπογράψω αυτόγραφα. Μου ζητούσαν να υπογράψω ακόμη και στα ρούχα τους», είχε δηλώσει η Ολυμπιονίκης, σε μια συνέντευξή της, λίγα χρόνια πριν από τον θάνατό της. Εκεί απέκτησε και το προσωνύμιο «ρωσική σημύδα».

Η επόμενη εμπειρία της αθλήτριας ήταν από την Κούβα όπου ταξίδεψε με τους υπόλοιπους πρωταθλητές της ενόργανης της ΕΣΣΔ: «Παντού υπήρχαν άνθρωποι με όπλα. Μας ακολουθούσαν φρουροί ασφαλείας.

Εκεί είδαμε για πρώτη φορά ερωτική ταινία. Ο Φιντέλ Κάστρο μας έκανε δώρο δύο τσάντες από δέρμα κροκόδειλου».

Οι τελευταίοι Ολυμπιακοί Αγώνες όπου πήρε μέρος ήταν η διοργάνωση του Τόκιο, το 1964. Εκεί ανέβηκε δύο φορές στο πρώτο σκαλί του βάθρου, μία στο δεύτερο και μία στο τρίτο. Για τις επιτυχίες της σε αυτή τη διοργάνωση η πολιτεία της έκανε δώρο ένα διαμέρισμα με δύο υπνοδωμάτια και μία μικρή κουζίνα, στο οποίο πέρασε όλη τη ζωή της. «Δεν μας έδιναν χρήματα για τις επιτυχίες στους διεθνείς αγώνες. Μόνο για τα μετάλλια στα πρωταθλήματα της ΕΣΣΔ και τους Αγώνες των λαών της ΕΣΣΔ υπήρχαν κάποια μικρά χρηματικά ποσά. Οταν μπήκα στην εθνική ομάδα μου έδωσαν μια υποτροφία 800 ρουβλίων. Οταν τα πήγα σπίτι, η μητέρα μου νόμιζε ότι τα απέκτησα με κάποιον παράνομο τρόπο», έχει πει σε συνέντευξή της.

«Εσβησε» στα 69 της, ξεχασμένη και πάμφτωχη

Η τελευταία διεθνής εμφάνιση της Πολίνα Αστάκχοβα ήταν στο παγκόσμιο πρωτάθλημα του Ντόρτμουντ (1966), όπου βοήθησε την ομάδα της χώρας της για να πλασαριστεί στη δεύτερη θέση στο σύνθετο. Στόχος της ήταν να αγωνιστεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1968 αλλά η υγεία της την πρόδωσε.

Στους προκριματικούς της ΕΣΣΔ για την πρόκριση, ελάχιστη ώρα πριν ανεβεί στο ταπί για να πάρει μέρος στις ασκήσεις εδάφους, υπέστη μία μικρή καρδιακή προσβολή αλλά, παρ’ όλα αυτά, βγήκε και αγωνίστηκε.

Ο γιατρός που κλήθηκε φοβήθηκε ότι θα πεθάνει, αλλά η Πολίνα ολοκλήρωσε τον αγώνα της και πλασαρίστηκε στην 3η θέση. Ηταν η τελευταία φορά που φόρεσε το αγωνιστικό κορμάκι. Αν και κέρδισε την πρόκριση και θα μπορούσε να πάρει μέρος στη διοργάνωση του Μεξικού, οι γιατροί της ομάδας τής το απαγόρευσαν. Κι από εκεί άρχισε η αντίστροφη μέτρηση της μεγάλης αθλήτριας.

Το καθεστώς ποτέ δεν της έδωσε χρήματα ώστε να εξασφαλίσει μία άνετη ζωή. Εργάστηκε για ένα χρονικό διάστημα ως προπονήτρια αλλά χωρίς μεγάλες επιτυχίες.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής της θύμιζαν τα πρώτα. Εζησε φτωχικά, ξεχασμένη από όλους και πούλησε τα έπιπλά της για να μπορέσει να ζήσει. «Είχα πάει στην επιτροπή αθλητισμού για να ζητήσω χρήματα για φάρμακα και αυτοί μου απάντησαν “δεν υπάρχουν χρήματα”. Οι επιτυχίες μου για τους υπαλλήλους δεν είχαν σημασία. Κάποτε με χαιρετούσαν όλοι. Σήμερα οι μόνοι που μου λένε “γεια” είναι οι αλκοολικοί στους δρόμους. Φυσικά, αυτοί δεν ξέρουν ποια είμαι», είχε πει γεμάτη πίκρα σε μία από τις τελευταίες συνεντεύξεις της.

Η Πολίνα Αστάκχοβα πέθανε στις 5 Αυγούστου του 2005 από πνευμονία. Τα έξοδα για την κηδεία κάλυψε ο Ρινάτ Αχμέτοφ, πρόεδρος της ποδοσφαιρικής ομάδας Σαχτάρ Ντονέτσκ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή