Κάθε μητέρα θεωρεί ότι το παιδί της κρύβει απίστευτα ταλέντα. Πόσοι, όμως, θα πίστευαν μία μοδίστρα που ισχυριζόταν ότι ο γιος της είχε ταλέντο στο καλλιτεχνικό πατινάζ; Η προπονήτρια Χίλντα Μούντρα την πίστεψε και δημιούργησε τον κορυφαίο αθλητή, του 20ού αιώνα, για τη Σλοβακία: τον Οντράι Νέπελα. Χρυσός Ολυμπιονίκης, πρωταθλητής κόσμου και Ευρώπης, σε μία δύσκολη χρονική περίοδο, έζησε μόνο 38 χρόνια αλλά πρόλαβε να αφήσει ανεξίτηλο στίγμα στις πίστες του πάγου.
O Oντράι Νέπελα γεννήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 1951 στην Μπρατισλάβα της τότε Τσεχοσλοβακίας. Η μητέρα του ήταν μοδίστρα και ο πατέρας του οδηγός σε δημόσια υπηρεσία. Από μικρό παιδί του άρεσε να βλέπει τηλεόραση και να χορεύει μπροστά από το «μαγικό κουτί».
Η πρώτη επαφή του πιτσιρικά με το καλλιτεχνικό πατινάζ έγινε μέσα από την εφεύρεση του Τζον Λόγκι Μπερντ, την τηλεόραση. Το 1958, στην Μπρατισλάβα διεξήχθη το ευρωπαϊκό πρωτάθλημα του αθλήματος. Ισως η οικογένεια να μην είχε τα χρήματα για να το παρακολουθήσει. Ισως και να μην υπήρχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Το σίγουρο είναι ότι οι φιγούρες επάνω στον πάγο εντυπωσίασαν τον Οντράι. Μαζί με χιλιάδες συμπατριώτες του παρακολούθησαν το «αστέρι» της χώρας, τον Κάρολ Ντίβιν να αναδεικνύεται σε πρωταθλητή Ευρώπης, στο ατομικό.
Κάπου εκεί ο Οντράι ονειρεύτηκε τον εαυτό του ντυμένο με ένα λαμπερό κουστούμι να χορεύει επάνω σε δύο λάμες, σε μία παγωμένη πίστα και να κερδίζει το χειροκρότημα. Γρήγορα έπεισε τη μητέρα του να του αγοράσει πατίνια και να τον πάει σε παγοδρόμιο. Η διοργάνωση του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος ολοκληρώθηκε στις 2 Φεβρουαρίου του 1958 και ελάχιστες ημέρες αργότερα ο επτάχρονος είχε γίνει μέλος σε σύλλογο καλλιτεχνικού πατινάζ της περιοχής του. Οι μέρες κυλούσαν αλλά οι προπονητές δεν είχαν ασχοληθεί ιδιαίτερα με το νέο μέλος του συλλόγου «Σλόβαν».
Λογάριαζαν, όμως, χωρίς τη… μητέρα του, η οποία πλησίασε την κορυφαία προπονήτρια, τη Χίλντα Μούντρα και απαίτησε να ασχοληθούν περισσότερο με τον γιο της γιατί ήταν επιμελής και είχε ταλέντο. «Δεν θα ξεχάσω ποτέ εκείνη την ημέρα. Μου είπε ότι αγαπάει το άθλημα, έχει ταλέντο αλλά τον αγνοούν οι προπονητές. Της απάντησα ότι θα τον αναλάβω και εάν τα λόγια της είναι αληθινά θα τον κάνω τον κορυφαίο στον κόσμο. Τελικά, η μητέρα του είχε δίκιο», θα πει ύστερα από πολλά χρόνια, σε μία συνέντευξή της η Χίλντα Μούντρα.
Ο Οντράι Νέπελα ήταν, μόλις, επτά ετών. Το παγοδρόμιο έγινε γι’ αυτόν δεύτερο σπίτι και η Χίλντα δεύτερη μητέρα. Η προπόνησή του διαρκούσε πολλές ώρες και σε αντίθεση με άλλα παιδιά δεν τη διέκοπτε για να παίξει. «Μία ημέρα είχα κάποιες δουλειές και έφυγα από το προπονητήριο και είπα στους αθλητές ότι μπορούν να φύγουν. Επέστρεψα ύστερα από μία ώρα και βρήκα τον Οντράι να κάνει προπόνηση. Μπορούσα να τον εμπιστευθώ απόλυτα», έχει πει η Μούντρα.
Μέσα σε τρία χρόνια συγκαταλεγόταν ανάμεσα στους κορυφαίους αθλητές της χώρας και σε ηλικία 13 ετών αγωνίστηκε στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Ινσμπρουκ (1964). Παρά τη μικρή ηλικία κατάφερε να πλασαριστεί στην 22η θέση και να αφήσει πίσω αθλητές μεγαλύτερους και εμπειρότερους. Λίγες ημέρες αργότερα πήρε μέρος στο παγκόσμιο πρωτάθλημα του Ντόρτμουντ (25 Φεβρουαρίου – 1 Μαρτίου) και ήρθε 17ος. Η απόσταση για την κορυφή είχε μειωθεί και ο 13χρονος είχε βάλει στόχο να φτάσει σε αυτή και να γράψει ιστορία.
Το ραντεβού με τα μετάλλια
Ο Οντράι Νέπελα έκλεισε το πρώτο… ραντεβού με το βάθρο μεγάλης διοργάνωσης σε ηλικία 15 ετών. Αγωνίστηκε στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα στην Μπρατισλάβα και είδε το όνειρό του να βγαίνει αληθινό: φόρεσε ένα λαμπερό κουστούμι, εκτέλεσε μία άψογη χορογραφία και χιλιάδες συμπατριώτες του χειροκρότησαν τον νεαρό που κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο.
Ηταν το πρώτο μετάλλιο της συλλογής του. Το δεύτερο ήρθε την επόμενη χρονιά στη Λιουμπλιάνα και το τρίτο το 1968 στο Βέστερος της Σουηδίας. Ολα χάλκινα. Tην ίδια χρονιά πήρε μέρος και στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες που διεξήχθησαν στην πόλη Γκρενόμπλ της Γαλλίας όπου ήρθε όγδοος.
Το χρώμα των μεταλλίων και τα αποτελέσματα δεν ικανοποιούσαν τον Οντράι και υπό τις οδηγίες της Χίλντα Μούντρα συνέχισε να δουλεύει για να φτάσει στην κορυφή. «Πήγαινε στο παγοδρόμιο στις 6 το πρωί και έφευγε αργά τη νύχτα», έχουν δηλώσει συναθλητές του.
Το πρώτο χρυσό μετάλλιο το κατέκτησε στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα του Γκάρμις Παρτενκίρχεν (τότε Δυτική Γερμανία), ενώ την ίδια χρονιά ανάγκασε την παγκόσμια κοινότητα του καλλιτεχνικού πατινάζ να υποκλιθεί στο ταλέντο του. Στο παγκόσμιο πρωτάθλημα του Κολοράντο Σπρινγκς ανέβηκε στη δεύτερη θέση του βάθρου. Την ίδια θέση κατέκτησε και στην αντίστοιχη διοργάνωση της επόμενης χρονιάς (Λιουμπλιάνα), ενώ στο ευρωπαϊκό του, τότε, Λένινγκραντ (σημερινή Αγία Πετρούπολη) φόρεσε το χρυσό μετάλλιο.
Η συλλογή του Οντράι Νέπελα μεγάλωσε το 1971. Πρώτευσε στο ευρωπαϊκό της Ζυρίχης και αναδείχθηκε πρωταθλητής κόσμου. Στη Λιόν εκτέλεσε ένα εντυπωσιακό πρόγραμμα και ανέβηκε στην πρώτη θέση του βάθρου. Ο μόνος τίτλος που έλειπε από το παλμαρέ του νεαρού Σλοβάκου ήταν αυτός του χρυσού Ολυμπιονίκη.
Ο κορυφαίος αθλητής του 20ού αιώνα στη Σλοβακία
Το 1972 ήταν η καλύτερη χρονιά για τον Οντράι Νέπελα. Αρχισε με το χρυσό μετάλλιο στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα του Γκέτεμποργκ και ολοκληρώθηκε με αντίστοιχη διάκριση στο παγκόσμιο του Κάλγκαρι. Η μεγάλη επιτυχία ήταν η πρωτιά στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σαπόρτο. Στην Ιαπωνία ο Οντράι άφησε στη δεύτερη θέση τον πρωταθλητή της τότε ΕΣΣΔ, τον Σεργκέι Τσετβερούχιν. «Μπορεί να φανεί υπερβολικό αλλά ήξερα ότι θα κατακτήσει χρυσό μετάλλιο» θα πει ύστερα από χρόνια, σε συνέντευξή της, η προπονήτριά του.
Η διάκρισή του στους Ολυμπιακούς κόρεσε τη… δίψα του αθλητή για πρωταθλητισμό. Ασχολείτο με τον πρωταθλητισμό, σχεδόν, 15 χρόνια. Ηθελε να σταματήσει και να χορέψει στην παράσταση του «Holiday on Ice». Το κομμουνιστικό καθεστώς, όμως, της Τσεχοσλοβακίας είχε διαφορετική άποψη. «Καθημερινά δεχόταν επισκέψεις από κομματικά στελέχη. Τον πίεζαν να συνεχίσει γιατί το παγκόσμιο του 1972 θα γινόταν στην Μπρατισλάβα», έχουν πει οι συναθλητές του.
Ο Νέπελα συνέχισε, κατέκτησε χρυσά μετάλλια σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο και ως ανταμοιβή μετέβη στη Δυτική Γερμανία, πήρε μέρος στην παράσταση και εργάστηκε ως προπονητής.
Το 1988 ο Ολυμπιονίκης αντιμετώπισε προβλήματα υγείας. Επίσημη διάγνωση ήταν ο καρκίνος στους λεμφαδένες. Τον Φεβρουάριο του 1989 ζήτησε να τον επισκεφτεί στο νοσοκομείο η αγαπημένη προπονήτριά του, η Χίλντα Μούντρα και στην αγκαλιά της έφυγε από τη ζωή. Οι φήμες που ακολούθησαν ήταν πολλές. Επικρατέστερη αυτή του έιτζ. Το 2000 ο Καναδός Ολυμπιονίκης Τόιλερ Κράνστον έγραψε ένα βιβλίο όπου αναφερόταν στην ερωτική σχέση του με τον Σλοβάκο. Την ίδια χρονιά, οι Σλοβάκοι ψήφισαν τον Νέπελα ως τον κορυφαίο αθλητή του 20ού αιώνα. Το βραβείο παρέλαβε, με δάκρυα στα μάτια, η Χίλντα Μούντρα.