Καμιά σημασία δεν έχει αν πεθάνεις «κατά λάθος» ή επειδή σε σκόπευσαν. Καμιά σημασία δεν έχει αν μπεις στο σκοτάδι σαν «παράπλευρη απώλεια» ή σαν «κανονικός στόχος». Καμιά σημασία δεν έχει αν σε ξαπέστειλε στον Κάτω Κόσμο «έξυπνη βόμβα» ή ηλίθια ρουκέτα, από αυτές που ισοπεδώνουν νοσοκομεία, πομπές προσφύγων ή γειτονιές απόλεμες. Καμιά σημασία δεν έχει αν κάποιοι με γραβατωμένη συνείδηση θα ζητήσουν συγγνώμη από το φάντασμά σου ή αν άλλοι, σκοτεινοί «προφήτες»του θανάτου, διαβεβαιώσουν τη στάχτη σου ότι θα απολαύσει την παραδείσια μακαριότητα.
Καμιά σημασία δεν έχει αν τη ζωή σου την ξόδεψε ο ουράνιος πύραυλος ή η υποχθόνια νάρκη, η βόμβα διασποράς ή το βακτήριο του άνθρακα. Καμιά σημασία δεν έχει αν πεθάνεις από πείνα ή από λοιμό, στην προσφυγιά ή στο δικό σου χώμα. Καμιά σημασία δεν έχει αν τελευτήσεις σαν καθολικός, ορθόδοξος ή προτεστάντης, σαν μουσουλμάνος σουνίτης ή σιίτης, σαν ινδουιστής καμία τέτοια γήινη ταυτότητα δεν θα μετρήσει σαν οβολός, σαν διαβατήριο προς το «μετέπειτα», αν υποθέσουμε πως υπάρχει και δεν είναι απλώς ένα σχήμα της προσδοκίας ή του φόβου. Καμιά σημασία δεν έχει αν θα πεθάνεις στο Ραμαζάνι επάνω, στο Πάσχα, στο Γιομ Κιπούρ, σε οποιαδήποτε μεγάλη γιορτή. Απόλυτα εξισωτική η «δημοκρατία του θανάτου», είναι η μοναδική που υπάρχει – και δέχεται τους πάντες γυμνούς, στην τελεσίδικη αναξιότητά τους.
Κι όμως, έχει σημασία, τεράστια μάλιστα. Εχει σημασία για όσους μένουν πίσω, τόσο εκείνους που έχουν πια μια τρύπα στην ψυχή, εκεί όπου κάποτε χαμογελούσε ο άνθρωπός τους, όσο κι εκείνους που αποφασίζουν το θάνατο των άλλων, με μύρια όσα προσχήματα, θαρρείς κι είναι δυνατόν να κρυφτούν με την ομίχλη των λέξεων τα λάφυρα που σαγηνεύουν τους πολεμοκάπηλους. «Πολιτισμένος πόλεμος» δεν είναι βέβαια δυνατόν να υπάρξει, ούτε «ήπιος» η βαρβαρότητα δεν έχει παραθετικά, μήτε κι ο θάνατος. Υπάρχουν φυσικά κάποιες συνθήκες που περιγράφουν το «δίκαιο του πολέμου» και προσδιορίζουν ποιου είδους όπλα «επιτρέπονται».
Μολαταύτα, όσοι δεν τις έχουν υπογράψει, δεν έχουν κανένα λόγο να τις τιμήσουν (όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες δεν έχουν επικυρώσει το Πρόσθετο Πρωτόκολλο των Συμβάσεων της Γενεύης του 1949, που διέπει τη διεξαγωγή των εχθροπραξιών) όσοι πάλι τις έχουν υπογράψει, δεν έχουν πολλές δυσκολίες να λερώσουν την υπογραφή τους. Γι’ αυτό υπάρχουν άλλωστε τα προπαγανδιστικά χαλκεία, για να διαδίδουν ότι τα όπλα σεβάστηκαν απολύτως το «εθιμικό δίκαιο», ότι λ.χ. δεν χρησιμοποιήθηκαν βόμβες ναπάλμ ούτε χημικά και βιολογικά όπλα ούτε βόμβες απεμπλουτισμένου ουρανίου (και λοιπόν; Μήπως δεν μας βεβαίωσαν αρμοδίως ότι το εξασθενημένο ουράνιο υπολείπεται σε κακοήθη δραστικότητα της νικοτίνης;).
Αλήθεια, όταν ο αμερικανικός στρατός δεν δίστασε να «πειραματιστεί» κατ’ επανάληψη με χημικά και βιολογικά όπλα μέσα στην ίδια την πατρίδα του για να «δοκιμάσει» τις αντοχές των ίδιων των Αμερικανών (το 1958 π.χ. απελευθέρωσε στη Φλόριντα και την Τζόρτζια κουνούπια μολυσμένα από υλικά καλλιεργειών κίτρινου πυρετού, και πέθαναν αρκετοί στις επιλεγμένες φτωχογειτονιές), ποιον λόγο έχει να σεβαστεί στοιχειωδώς μια τρίτη χώρα, εχθρική, χώρα «απίστων», «βαρβάρων» και «πρωτογόνων»;
Αλλά πώς διαφοροποιείσαι από τους «βαρβάρους»; Πώς αποδεικνύεις ότι εσύ δεν πολιτεύεσαι αρπαγμένος από το βολικότατο δόγμα της συλλογικής ευθύνης, πώς«εκλογικεύεις» το απολύτως άλογο, τον πόλεμο; Πώς πείθεις ότι και σήμερα, το πρώτο έτος της τρίτης χιλιετίας μ.Χ., δεν εφαρμόζεις το ίδιο δόγμα που εφάρμοζαν οι αποικιοκράτες προπάτορές σου, όταν διαβεβαίωναν ότι «είναι αυτονόητο δικαίωμα της αυτοκρατορίας να βομβαρδίζει μαύρους»; Αν, τύχη κακή, ενοχλήσουν τη μακαριότητά σου τέτοιας λογής ερωτήματα, αποτείνεσαι στους εντεταλμένους προπαγανδιστές για ηρεμιστικές απαντήσεις. Κι αυτοί ξέρουν. Ξέρουν ότι τη μισή δουλειά την κάνει ο σίδηρος και την άλλη μισή τα χαλκεία. Τα χαλκεία, λοιπόν, ακριβώς επειδή γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να πείσουν παρά μόνον τους ήδη πεπεισμένους, δεν έχουν μεγάλη γκάμα αυτοσχεδιασμού. Δυο-τρεις κασέτες αρκούν τις βάζεις στο μαγνητόφωνο («συγγνώμη, λάθος…», «συμπληρωματική ζημιά…», «εμείς δεν έχουμε στο στόχαστρό μας τους αθώους λαούς αλλά τους κακούς ηγέτες τους» κ.τ.λ.), κι εν όσω νίπτεις τας χείρας σου κάτω από το πορτρέτο του Ποντίου Πιλάτου, απολαμβάνεις με τη συνείδησή σου αναπαμένη τον σίγουρο τόνο της φωνής σου τη στιγμή που συλλαβίζει το κτηνώδες και το φρικαλέο, και ταυτόχρονα με τη μισή φιδίσια γλώσσα σου κάνεις μια ευλαβική προσευχή στον όποιο πανάγαθο και παντοδύναμο της κλίσεώς σου.
«Οι κακοί ηγέτες» είναι λοιπόν στην άκρη της κάννης σου, και μόνον αυτοί, και οι στόχοι σου ιδεαλιστικοί, ουμανιστικοί: η «Απεριόριστη Δικαιοσύνη», η «Διαρκής Ελευθερία» και λοιπά εύηχα, που σε τέσσερα-πέντε χρόνια θα πλασαριστούν στη μεγάλη οθόνη σαν τίτλοι επικών ταινιών. Αλλά τότε, ποιον σημαδεύουν οι βόμβες διασποράς; Τον μουλά Ομάρ και τον Οσάμα Μπιν Λάντεν; Γι’ αυτό και πέφτουν βροχηδόν στα χωριά του Αφγανιστάν, μακριά, πολύ μακριά από υποχθόνιες σπηλιές και στρατιωτικά κτίρια;
Αν τη σχετική καταγγελία την είχε κάνει κάποιος από τους Ταλιμπάν, δεν θα υπήρχε πρόβλημα: δεν θα την αναμεταδίδαμε στα, ούτως ή άλλως, υπό λογοκρισία κανάλια μας ή, αν της δίναμε το δικαίωμα να ακουστεί, θα υπενθυμίζαμε ότι οι Ταλιμπάν είναι άγριοι και φανατικοί, άρα ψεύτες. Στην καταγγελία όμως για τις βόμβες διασποράς που εκκενώθηκαν πάνω από ένα χωριό κοντά στη Χεράτ προέβη το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ, που μάλλον δεν είναι εύκολο να κατηγορηθεί σαν κρυφοταλιμπανίζον.
Τυπικά, βεβαίως, για να θυμηθούμε και πάλι το φασματικό«δίκαιο του πολέμου», οι βόμβες διασποράς δεν απαγορεύονται, τουλάχιστον έως τον Δεκέμβριο, οπότε θα επανεξεταστεί η χρήση τους στη Γενεύη, σε ειδική διάσκεψη του ΟΗΕ. Εντούτοις, όπως σημείωνε η Διεθνής Αμνηστία (κι αυτή φιλοταλιμπανική άραγε;) σε ανακοίνωσή της στις 27 Οκτωβρίου (υπό τον τίτλο «Η Διεθνής Αμνηστία ζητά λογοδοσία για τους θανάτους αμάχων στο Αφγανιστάν»), «υπάρχει υψηλός κίνδυνος να παραβιάζουν οι βόμβες διασποράς την απαγόρευση των αδιάκριτων επιθέσεων, λόγω της μεγάλης έκτασης που καλύπτουν τα πολυάριθμα βομβίδια που απελευθερώνονται. Τουλάχιστον το 5% από αυτά δεν εκρήγνυνται με την πρόσκρουση, και έτσι μετατρέπονται σε ντε φάκτο νάρκες κατά προσωπικού και σε διαρκή απειλή για τους ανθρώπους που έρχονται σε επαφή μαζί τους, περιλαμβανομένων των μετακινούμενων αμάχων. Το χωριό είναι διάσπαρτο με βομβίδια που δεν εξερράγησαν, περιορίζοντας έτσι τις δυνατότητες μετακίνησης των ντόπιων. Αν συνεχιστεί η χρήση βομβών διασποράς, οι άμαχοι δεν θα υποφέρουν μόνο τώρα, αλλά και για πολλά χρόνια ακόμα».
Οχι, ας μην υποθέσει κανείς ότι ο στόχος είναι ακριβώς αυτός -να τιμωρηθεί ένας λαός ολόκληρος και για πολλά πολλά χρόνια-, γιατί η Ιστορία δεν έχει τεκμήρια να του προσφέρει. Μήπως έγινε τίποτε τέτοιο στο Βιετνάμ ή στη Σερβία;
Ουδέποτε υπερασπίστηκα μία παγκόσμια δημοκρατία. Προσέφυγα σε αυτόν τον όρο, εννοώντας μία συντονισμένη, σχεδιασμένη εσωτερική πολιτική στον κόσμο χωρίς παγκόσμια κυβέρνηση.