Το δημοσιογραφικό κασετόφωνο βρίσκεται πάνω στο τραπέζι της κουζίνας του Δημήτρη Μυταρά. Δίπλα μας, μια γάτα κοιμάται μακαρίως στην καρέκλα, απολαμβάνοντας την απόλυτη ασφάλεια του σπιτιού. Η νέα έκθεση του καλλιτέχνη στην γκαλερί «Αστρολάβος», που εγκαινιάζεται αύριο, είναι αφιερωμένη σε τετράποδα λιγότερο τυχερά, που δεν έχουν εξασφαλίσει στέγη και φαγητό: τα αδέσποτα σκυλιά. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο ζωγράφος γοητεύεται από τα ζώα αυτά. Ηδη από τη δεκαετία του ’70 τα συναντάμε στον πίνακα «Χαρίκλεια Μυταρά» και στα έργα της Μπιενάλε. «Τότε τα σκυλιά που ζωγράφιζα ήταν άλλοτε τρομακτικά -διότι υποκαθιστούσαν τις μοτοσικλέτες, ένα αγαπημένο μου θέμα- ή ήταν λίγο κοροϊδευτικά. Πάντοτε μου άρεσαν. Ωριμάζοντας έγινα περισσότερο, οικολογικά και κοινωνικά, ευαίσθητος και έτσι κατέληξα σε αυτήν την ιδέα», λέει στην «Κ».
«Να σεβόμαστε τη ζωή»
Μήπως η έκθεση αυτή θέλει να μας ευαισθητοποιήσει και για τους «αδέσποτους ανθρώπους», μετανάστες, ανήμπορους, πολίτες Γ’ κατηγορίας; «Σίγουρα υπάρχουν προεκτάσεις προς όλες τις κατευθύνσεις. Θα έλεγα ότι αυτήν τη στιγμή οι αδέσποτοι άνθρωποι με συγκινούν λιγότερο από τους σκύλους, διότι οι τελευταίοι είναι πιο απροστάτευτοι. Εν πάση περιπτώσει, δεν μπορεί να είναι αυτό το πρόσχημα για να μην ασχοληθούμε σοβαρά με το πρόβλημα. Συνήθως εκείνοι που έχουν αυτό το επιχείρημα δεν ασχολούνται ούτε με τους ανθρώπους ούτε με τους σκύλους. Αυτό που θα ήθελα να προκύψει από την έκθεση είναι να μάθουμε να σεβόμαστε τη ζωή σε οποιαδήποτε μορφή της. Εγώ που ήμουν φανατικός ψαράς, δεν μπορώ πια ούτε να πιάσω ένα ζωντανό ψάρι», εξομολογείται ο Δημήτρης Μυταράς.
Η πρωτοβουλία του βρήκε άξιους συμπαραστάτες στους ζωόφιλους στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ο καλλιτέχνης δείχνει μια μικρή δυσπιστία προς τις οργανώσεις, επειδή επιλέγουν να θανατώσουν τα αδέσποτα ενώ θα μπορούσαν να τα στειρώσουν και να τα αφήνουν να ζήσουν. Παράλληλα, καυτηριάζει τη συμπεριφορά των Αθηναίων προς τα αδέσποτα: «Δυστυχώς στην Ελλάδα, δεν σεβόμαστε τα ζώα. Παρατάμε τα σκυλιά μας μετά τις διακοπές δεν μας ενοχλεί καθόλου το θέαμα των αβοήθητων πλασμάτων. Είμαστε ίσως η τελευταία χώρα στην Ευρώπη που αρνείται να μεριμνήσει γι’ αυτό το σημαντικό ζήτημα. Αυτός είναι και ο λόγος που μας θεωρούν τριτοκοσμικούς. Είναι μια πληγή που περιφέρεται. Οι περισσότεροι που κατοικούν σήμερα στο λεκανοπέδιο προέρχονται από αγροτικό περιβάλλον. Εκεί υπάρχει ένα άλλο καθεστώς ανάμεσα στα ζώα και τους ανθρώπους. Εχουν μάθει να τα σκοτώνουν και να πετάνε τα γαϊδούρια από τον γκρεμό όταν δεν τα χρειάζονται πια. Σέρνουν και στις πόλεις μια αγωγή τέτοιου είδους. Το μόνο πράγμα που θα μπορούσαμε να κάνουμε για να αλλάξουμε τα πράγματα, είναι να δώσουμε στην πολιτική εξουσία να καταλάβει ότι οι ζωόφιλοι αντιπροσωπεύουν πολλούς ψήφους. Πώς, π.χ., οι κυνηγοί τυγχάνουν σεβασμού παρ’ ότι πολλά είδη πουλιών και ζώων είναι υπό εξαφάνιση».
Μια επίσκεψη στην γκαλερί σίγουρα θα κάνει ζωόφιλους και μη, να σκεφτούν για λίγο όσα λέει ο ζωγράφος. Ενα βίντεο με ένα κουταβάκι που δεν κατάφερε να ζήσει, μας κοιτάει στα μάτια με το πιο «ανθρώπινο» βλέμμα που θα μπορούσαμε να συναντήσουμε. Στο μεσαίο επίπεδο της γκαλερί υπάρχουν φωτογραφίες-ντοκουμέντα σε συνεργασία με τον Σπύρο Αρώνη, για τη ζωή των αδέσποτων σκύλων. «Πολλοί θα μου πουν ότι ενδεχομένως να χρησιμοποιώ το βίντεο και τη φωτογραφία για να το παίξω πιο μοντέρνος. Ο λόγος που τα δανείστηκα ήταν για να περάσει το μήνυμα σε ένα μεγαλύτερο κοινό», λέει ο καλλιτέχνης για την έκθεση. Στους πίνακες, τους βλέπουμε κουλουριασμένους, θυμωμένους, παιχνιδιάρικους, επιθετικούς, φιλικούς. Ενα θέμα ωμό, αληθινό, καθόλου εξωραϊσμένο.
Συγκινησιακή φόρτιση
Η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, συμπυκνώνοντας σε μερικές προτάσεις την ουσία της ζωγραφικής του Χαλκιδαίου καλλιτέχνη, τόνισε στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου: «Τα έργα του Μυταρά έχουν αυτή τη σπάνια συγκινησιακή φόρτιση. Είναι ένας από τους ελάχιστους Ελληνες εξπρεσιονιστές. Η ζωγραφική του είναι πολύ δυνατή». Παράλληλα με την έκθεση κυκλοφορεί και ένα βιβλίο από τις Εκδόσεις «Καστανιώτη», «Τα σκυλιά», με κείμενα από την ελληνική λογοτεχνία, ανθολογημένα από τον Θ. Νιάρχο και έργα του Μυταρά.