Μισός αιώνας Κύπρος, θα μπορούσε να είναι ο τίτλος του χθεσινού ελληνικού προγράμματος. Δύο ταινίες μυθοπλασίας και ένα ντοκιμαντέρ (είχε προβληθεί στην αρχή της εβδομάδος), «κυκλώνουν» την ιστορία αλλά και το αίσθημα ενός λαού, τον τρόπο που διαφορετικές γενιές βίωσαν και εξακολουθούν να βιώνουν την εισβολή και τη διχοτόμηση της χώρας τους. Και είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι η νεότερη γενιά των Κυπρίων σκηνοθετών, από αυτό το υλικό «τρέφεται» και αντλεί τη θεματολογία της.
Στο ντοκιμαντέρ «Αβίωτες μνήμες», η Αθηνά Ξενίδου σκιαγραφεί το ψυχολογικό προφίλ των σημερινών 20άρηδων, μέσα από οκτώ πρόσωπα που μιλούν για έναν πόλεμο που δεν έζησαν, εκφράζοντας σκέψεις, συναισθήματα, φόβους και ανησυχίες. Ο Χρίστος Γεωργίου υπογράφει την πρώτη του ταινία μυθοπλασίας «Κάτω από τ’ άστρα», μία από τις δύο ελληνικές παραγωγές που συμμετέχουν στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα, με θέμα το τραύμα του ξεριζωμού. Τέλος, ο Ανδρέας Πάντζης, καταξιωμένος σκηνοθέτης («Ο βιασμός της Αφροδίτης», «Η σφαγή του κόκορα») γύρισε «Το τάμα», στο οποίο καταγράφει έμεσα την ιστορία του νησιού από το 1940 και μετά, μέσα από την πορεία ενός προσκυνητή.
Ο Χρίστος Γεωργίου ήρθε στη Θεσσαλονίκη, κομίζοντας ήδη ένα βραβείο: του πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη στο Διεθνές Φεστιβάλ του Μόντρεαλ, για την ίδια ταινία.
Ο ήρωάς του (Ακης Σακελλαρίου) ζει στη Λευκωσία και μεγαλώνει προσκολλημένος στο παρελθόν. Πριν από 26 χρόνια, στην εισβολή, σκοτώθηκαν και οι δυο του γονείς. Γνωρίζει μια κοπέλα (Μυρτώ Αλικάκη), η οποία κάνει λαθρεμπόριο στα κατεχόμενα και της ζητάει, επ’ αμοιβή, να τον οδηγήσει στο τουρκοκρατούμενο, πλέον, χωριό του. Η διαδρομή δεν είναι παρά η αφορμή για τον σκηνοθέτη να καταδείξει το περίεργο πλέγμα μιας βεβαρημένης συνύπαρξης, μέσα στο οποίο ζουν, κινούνται και συναλάσσονται, Κύπριοι και Τούρκοι. Το τραύμα είναι ανοιχτό, ορατό, διαρκώς παρόν ακόμη και όταν η καθημερινότητα μοιάζει να το παρακάμπτει. Το βλέμμα του Χρ. Γεωργίου, απαλλαγμένο από προκαταλήψεις είναι αυθεντικό και καίριο. Πάλλεται ανάμεσα στον υπαρξιακό και στον πολιτικό ακρωτηριασμό, παρακολουθεί και τους δύο παράλληλα, δεν ωραιοποιεί ούτε «θυματοποιεί», αφήνεται στη σπασμωδικότητα και στις αντιφάσεις τους. Με τη γραφή του ανιχνεύει έναν προσωπικό τρόπο στην αισθητική και στο ύφος. Με μικρές αδυναμίες (όπως τα γλιστρήματα σε κλισέ) είναι μια καλή πρώτη σκηνοθετική δουλειά.
Ο Ανδρέας Πάντζης, έμπειρος σκηνοθέτης, έχει μια έφεση στις μεγάλες, σύνθετες, παραγωγές. Το «Τάμα» είναι η πιο ολοκληρωμένη και συγκροτημένη, έως σήμερα, ταινία του. Η εκπλήρωση ενός τάματος (στον Απόστολο Ανδρέα) από έναν συμβατικό, ήπιο ίσως και αφελή Κύπριο οικογενειάρχη, είναι ο κινητήριος μοχλός της ιστορίας. Στην πορεία του προς το Μοναστήρι, που είναι στην άλλη άκρη του νησιού, ο ήρωας «διασχίζει» την Κυπριακή ιστορία (κατοχή, πόλεμο, εμφύλιο διχασμό) και αλλάζει σταδιακά ο ίδιος αφού εκτίθεται στους πειρασμούς, υποκύπτει και έτσι εξαγνίζεται. Παρά τη στέρεη, ρεαλιστική γραφή, πνέει μια (ευπρόσδεκτη) μεταφυσική αύρα που ανατρέπει και διασαλεύει τις ισορροπίες. Κυρίως του ίδιου του πρωταγωνιστή, που ερμηνεύει με εντυπωσιακή πειστικότητα ο Γιώργος Χωραφάς. Ως άλλος Αγιος Αντώνιος, αυτός ο αμόλυντος γιος ιερέα, έρχεται αντιμέτωπος με θανάσιμα αμαρτήματα: μοιχεία, λαγνεία, λαιμαργία στα οποία ενδίδει. Ο χαρακτήρας του μεταβάλλεται με κραδασμούς, ενώ ο χρόνος γύρω του αλλάζει ανεπαίσθητα μέσα στις 30 ημέρες του ταξιδιού του (οι ιστορικές αλλαγές περνούν μέσα από τυχαίες συναντήσεις ή στιγμιαίες εικόνες), σαν ένα ρολόι με «παράλυτους» δείκτες που γυρνούν ανεξέλεγκτα. Παρελθόν και παρόν, φαντασίωση και πραγματικότητα βαδίζουν στο ίδιο μονοπάτι. Ελάττωμα της ταινίας η μεγάλη διάρκειά της, που αποδυναμώνει ένα πολύ καλό αποτέλεσμα.
Τρυφερή ως διάθεση αλλά αμήχανη ως κατασκευή η ταινία της Δώρας Μασκλαβάνου, «Κι αύριο μέρα είναι», με ηρωίδα μια γυναίκα που αναζητάει μαζί με το γιο της ένα σπίτι να νοικιάσει στην αυγουστιάτικη Αθήνα. Συναντήσεις, απρόβλεπτα περιστατικά, απογοητεύσεις, διαψεύσεις την οπλίζουν με αποφασιστικότητα, κάμπτοντας παράλληλα την επιθετική και καχύποπτη στάση που έχει απέναντι στους ανθρώπους. Η κινηματογραφική ματιά της Δ. Μασκλαβάνου είναι αβέβαιη και στηρίζεται αποκλειστικά στην παρουσία της Ταμίλας Κουλίεβα, που ερμηνεύει τον πρωταγωνιστικό ρόλο.
Η σύνδεση των φορολογικών ελαφρύνσεων στις επιχειρήσεις με τη δημιουργία (μέσω των επενδύσεων) νέων θέσεων εργασίας (στην πράξη θα αποδειχθεί κατά πόσο αυτή η σύνδεση είναι εφικτή και αποτελεσματική…) σίγουρα δημιουργεί ένα «καλό κλίμα» για τον διάλογο που σύντομα πρόκειται να αρχίσει και μάλιστα από «μηδενική βάση» και με «καθαρό το τραπέζι» από παλιές προτάσεις και σκέψεις, για το Ασφαλιστικό – και έτσι ελπίζει η κυβέρνηση, αλλά προφανώς και ο ΣΕΒ, να εκτιμηθεί από πλευράς ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ…