Οι μεσοαστοί και η ενοχή

2' 36" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

O θεματικός άξονας μιας συλλογής διηγημάτων είναι αυτός που μαζί με το ύφος της γραφής καθορίζει τη συγγραφική πρόθεση αλλά και την αναγνωστική προσέγγιση. Σε μια περίοδο, όπου το πλήθος των λογοτεχνικών έργων που κυκλοφορούν προκαλεί σύγχυση, η αναζήτηση της ταυτότητας ενός έργου δεν είναι μόνο δύσκολη, επίπονη έως και επώδυνη, αλλά είναι και αναγκαία για να μπορέσει κανείς να τοποθετήσει με ελεγμένη αντικειμενικότητα σκέψεις και συναισθήματα που του δημιουργούνται, όταν έχει φτάσει στην τελευταία σελίδα του βιβλίου.

Ο Ανδρέας Μήτσου, ήδη δόκιμος διηγηματογράφος, αφού κατέκτησε ευρύτερη φήμη με τη μεταφορά στην τηλεόραση του μόνου μυθιστορήματός του, έχει επανέλθει στη φόρμα της σύντομης αφήγησης και με την τελευταία του συλλογή «Σφήκες» επιβεβαιώνει την άποψη εκείνη που τον ήθελε συγγραφέα με εσωτερική ενότητα στην πολυεδρική ανάπτυξη του θέματος, όσο και με εμμονή στην υφολογική ενσάρκωση των εμπνεύσεών του.

Η συνύπαρξη και η αλληλοϋποστήριξη θέματος και ύφους ξεκινά από τον τίτλο της συλλογής: «Σφήκες». Εντομα με ελαφρώς επικίνδυνη παρουσία, περισσότερο προκαλούν την ενόχληση, ίσως όμως και την υπενθύμιση μιας μόνιμα ελλοχεύουσας τιμωρίας. Με άλλα λόγια, οι σφήκες ως σύμβολο της ενοχής.

Η ενοχή, λοιπόν, ο θεματικός άξονας. Μια ενοχή που γίνεται απόλυτα ατομική, καθώς όλα τα διηγήματα διατηρούν μια πρωτοπρόσωπη αφήγηση. O αφηγητής σκιαγραφείται περισσότερο από τη δυναμική των όσων περιγράφει, παρά από όσα στοιχεία δίνει για τη ζωή του. Μπορεί, κάλλιστα να υποθέσουμε πως δεν είναι καν ένα και μόνο πρόσωπο. Είναι όμως ένας και μόνος τύπος: ο σύγχρονος μεσοαστός, με κάποιες ηθικές δεσμεύσεις, μερικές ποιοτικές απαιτήσεις και αρκετούς κοινωνικούς συμβιβασμούς. O άνθρωπος της διπλανής πόρτας. Και ποιες μπορεί να είναι οι ενοχές ενός σύγχρονου μεσοαστού; Πολλά και διάφορα του προκαλούν τύψεις. Αλλά ο Ανδρέας Μήτσου επιλέγει όσα αφορούν την προδοσία -προδοσία απέναντι στην ίδια τη ζωή, είτε αυτή εκφράζεται σαν έρωτας είτε σαν βιολογική ισορροπία είτε σαν ύβρις είτε σαν συμβιβασμός και υποχώρηση. Στο κέντρο του βιβλίου ο συγγραφέας τοποθετεί δύο κείμενα που θεωρώ ότι εκφράζουν απολύτως εύστοχα το βίωμα της ενοχής και βέβαια τη μη γνωστοποιούμενη στους άλλους αυτοτιμωρία.

«Τα μυστικά του βάτου» περιγράφουν την αλαζονεία του ανθρώπου απέναντι στη φύση και υπονοούν την ήδη δρομολογημένη εκδίκηση. «H ενηλικίωση» καταδεικνύει και πάλι μια ενοχή, μόνο που τώρα προέρχεται από την επιλογή της μη αντίστασης σε κοινωνικές δομές.

Ο σημερινός άνθρωπος βιώνει τη μοναξιά του – θέση που πολύ συχνά οι συγγραφείς προβάλλουν. O Ανδρέας Μήτσου εξειδικεύει αυτή τη μοναξιά καθώς της προσδίδει τις αποχρώσεις της ενοχής και βέβαια καθώς υπενθυμίζει την επερχόμενη τιμωρία. O αναγνώστης του εισπράττει και τα δύο. Αλλά η δική του αντίδραση δεν είναι δυνατόν παρά να διαθέτει επίσης μια μοναχική διάσταση. Πάντα οι καίριες επιλογές είναι προσωπική υπόθεση.

Οι εκδόσεις αυτού του περιεχομένου δεν αποβλέπουν στη μαζική και άκριτη ενοχοποίησή μας, αλλά στο να αναδείξουν σε όλη του την οξύτητα ένα πολυδιάστατο πρόβλημα που δεν μπορεί να βρει τη λύση του μόνο από το κράτος ή μόνο από τα δίκτυα προστασίας των δικαιωμάτων των μεταναστών – η ύπαρξη των οποίων ωστόσο δεν είναι γνωστή στη συντριπτική πλειονότητα των μεταναστών, και κάθε άλλο παρά μικρή είναι και ως προς αυτό η ευθύνη των Μέσων, των «λαθρεμπόρων του φόβου», όπως δίκαια χαρακτηρίζονται σε μία από τις συμβολές του τόμου.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή