Εχουν γραφτεί μουσικά έργα για… νομίσματα; Για το ευρώ πάντως έχουμε ένα: Εχει τίτλο, ακριβώς, «Ευρώ» και παρουσιάζεται τον καιρό αυτό σε πρώτη παγκόσμια εκτέλεση σε διάφορες πόλεις του κόσμου (Νέα Υόρκη, Κολωνία, Αμστερνταμ, Βιέννη, Βρυξέλλες) και τώρα, μεθαύριο Δευτέρα, και στην Αθήνα – στο Μέγαρο Μουσικής. Το ακόμη πιο ενδιαφέρον είναι η σύνθεση αυτή είναι έργο Ελληνα συνθέτη, του Θοδωρή Αμπαζή, από τους πλέον ελπιδοφόρους νέους μουσουργούς μας, που έχει δουλέψει και διακριθεί στη δυτική Ευρώπη.
Δύο κόσμοι
Το «Ευρώ» (για την ακρίβεια τίτλος είναι το σύμβολο του ευρώ, E με δύο κάθετες) είναι σύνθεση για κλαρινέτο και πιάνο. Οπου, σε γενικές γραμμές, το κλαρινέτο εκπροσωπεί τον ελληνικό, πιο «ελεύθερο» (και λιγάκι πιο ασύδοτο) κόσμο, ενώ το πιάνο τον δυτικό ορθολογισμό και φορμαλισμό. H συνεύρεση, δηλαδή, δύο κόσμων, μέσα από ατελείωτες αριθμητικές πράξεις και λογιστικές καταστάσεις, όπως έχουμε ήδη αρχίσει να τις ζούμε και θα τις ζήσουμε πολύ έντονα με την εισβολή του ευρώ στη ζωή μας.
Η συναυλία στην οποία θα παιχτεί και το «Ευρώ» του Θόδωρου Αμπαζή ανήκει στη σειρά «Rising Stars», όπου ο ECHO, ο οργανισμός των μεγάλων ευρωπαϊκών κόνσερτ χολ, στον οποίο ανήκει και το Μέγαρο, προτείνει κάθε χρόνο εκλεκτούς νέους μουσικούς – εκτελεστές συνήθως. Αλλά και συνθέτες καμιά φορά, όπως στην περίπτωση του Αμπαζή τώρα, στον οποίο ο ECHO παράγγειλε ένα έργο για κλαρινέτο και πιάνο, για να το ερμηνεύσουν δύο άλλοι νέοι «Rising Stars», ο Ολλανδός κλαρινετίστας Λαρς Βάουτερς φαν ντεν Αουντενβάιερ και πιανίστας Χανς Αϊσακερς. Στο ρεσιτάλ αυτό λοιπόν θα παιχτούν έργα Σούμαν, Πουλένκ, Μπραμς, Μπάρτοκ και το «Ευρώ» του Αμπαζή.
Αλλά πώς μια παραγγελία για κλαρινέτο και πιάνο οδήγησε τον νεαρό συνθέτη στην απροσδόκητη σκέψη να συνθέσει ένα έργο για το ευρώ; «Σκεφτόμουν αυτήν την εισβολή που επέρχεται με την είσοδο του ενιαίου νομίσματος και στη χώρα μας. Και φανταζόμουν την κατάσταση που θα δημιουργηθεί, με όλους μας να μετατρέπουμε τα πάντα σε αριθμούς – μπαίνουμε δηλαδή σε μια… λογιστική διαδικασία, που έχει και ένα στοιχείο βιαιότητας, έτσι απροετοίμαστοι καθώς είμαστε. Εγραψα λοιπόν ένα κομμάτι όπου το κλαρινέτο, ως πιο ελληνικό και πιο «παστοράλ», εκπροσωπεί έναν κόσμο πιο συναισθηματικό και πιο «ελεύθερο», ενώ το πιάνο έναν κόσμο ορθολογιστικό».
Συνύπαρξη – αντιπαράθεση
Το πιάνο, με έντονη ρυθμική αγωγή, που παραπέμπει στη λογιστική διαδικασία που μας περιμένει, προσπαθεί να μετασχηματίσει τον κόσμο του κλαρινέτου σε κάτι πολύ πιο συγκεκριμένο, πολύ μορφοποιημένο, πολύ ρυθμικό. «Υπάρχει συνύπαρξη, αλλά και αντιπαράθεση δύο διαφορετικών τρόπων σκέψης», λέει ο συνθέτης. «O πιο ανοιχτός, χαρακτηριστικά ελληνικός ακόμα, και ο δυτικοευρωπαϊκός, πιο φορμαρισμένος, πιο υπολογιστικός. H συνεύρεση των δύο στοιχείων δημιουργεί στο έργο εντάσεις και συγκρούσεις, αλλά και κάποιες συγκλίσεις ορισμένες στιγμές, όταν το κλαρινέτο αναγκάζεται να μπει στον κόσμο του πιάνου.
Μόνο που δεν τα βρίσκουν τελικά – και δεν θέλω να είναι καθόλου προφητικό αυτό! Ολα αυτά γίνονται με καθαρά μουσικούς όρους, ενώ υπάρχει και χιούμορ στην όλη ιστορία. Μάλιστα στη σκηνή δεν υπάρχει μόνο η σχέση των δύο οργάνων, αλλά και των μουσικών που τα παίζουν. Ανάμεσα στους οποίους κάτι συμβαίνει στο φινάλε – αλλά αυτό το αφήνουμε για έκπληξη!»