Επί «κοινού εδάφους» εγκαινιάστηκε χθες, το ελληνικό περίπτερο στη
13η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής Βενετίας, εκπροσωπώντας επάξια την
Ελλάδα και ιδιαίτερα την Αθήνα, αφού σύμφωνα με τον τίτλο «Made in
Athens», η έκθεση είναι αφιερωμένη στη μαστιζόμενη από την κρίση
ελληνική πρωτεύουσα, στην ελπίδα και την προοπτική της.
Μέχρι στιγμής, τα σχόλια του ιταλικού τύπου, είναι θετικά για τον
τρόπο που οι ελληνικές δημιουργικές ομάδες της πόλης, οι οποίες
συμμετέχουν στο «Made in Athens», συνένωσαν ετερόκλητες ψηφίδες
προκειμένου να αφηγηθούν σε ενιαίο σύνολο, την ιδιαίτερη σημασία
ενός κοινού αθηναϊκού εδάφους, το οποίο διεκδικούν οι κάτοικοι, οι
ιδιώτες και το δημόσιο.
’λλωστε, ο τίτλος της Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας είναι
φέτος, «Common Ground», το κοινό έδαφος, το έδαφος που
μοιραζόμαστε, όχι μόνο σαν φιλοσοφία αλλά και στην πράξη. Παρόλο
που το αρχιτεκτονικό στίγμα της Μπιενάλε, είναι έντονα ευρωπαϊκό,
πολλές αξιόλογες προσεγγίσεις έρχονται από χώρες, εκτός
Ευρώπης.
Ένα ψυχολογικά ευαίσθητο αλλά σκληρό σαν διαμάντι έργο, είναι το
«Home -for –All», με το οποίο συμμετέχει η Ιαπωνία, σε επιμέλεια
του αρχιτέκτονα Τόγιο Ίτο. Το «Home -for –All» είναι ένα εφήμερο
σπίτι για τους επιζήσαντες από το τσουνάμι της Ιαπωνίας, το Μάρτιο
του 2011.
Το σπίτι είναι μια μικρή, ξύλινη κατασκευή από τα υλικά που άφησε
πίσω της η τρομερή φυσική καταστροφή και συγκεντρώνει όλους τους
ανθρώπους που έχασαν τα πάντα. Αυτό που τους έμεινε, είναι η ανάγκη
να μοιραστούν ενωμένοι την τραγική, κοινή τους ιστορία, σε ένα
μικρό, ήρεμο χώρο, πίνοντας τσάι ή σακέ, προσπαθώντας να απαλύνουν
το τραύμα της ολοκληρωτικής απώλειας και να συνεχίσουν τη ζωή τους,
λέει η ομάδα που επεξεργάστηκε την ιδέα.
Το σχέδιο του Τόγιο Ίτο και των τριών νέων αρχιτεκτόνων, καθώς και
του φωτογράφου της ομάδας, ξεκίνησε με την έννοια του κατεπείγοντος
αμέσως μετά το τσουνάμι. Διαμορφώθηκε σταδιακά με επιτόπιες
επισκέψεις και κυρίως, με τη συμμετοχή των επιζώντων, σε μια πόλη
που σχεδόν σβήστηκε από τον χάρτη, τη Ρικουζεντακάτα, στη
νοτιοανατολική Ιαπωνία.
Το θεμελιώδες ερώτημα, που θέτει η έκθεση της Ιαπωνικής συμμετοχής
στην Μπιενάλε, όπως το διατυπώνει ο Τόγιο Ίτο, είναι το αν «Είναι
εφικτή η αρχιτεκτονική εδώ;» όταν, όπως λέει ο ίδιος, η συνηθισμένη
σχέση αρχιτέκτονα-πελάτη στην προκειμένη περίπτωση του
«Home-for-All» καταργείται και αρχιτέκτονας με κάτοικο γίνονται
ένα, σχεδιάζοντας από κοινού αυτό το μικρό σπίτι που είναι για
όλους».
Και παρουσιάζει στο κοινό, με εικαστικά και φωτογραφικά μέσα τις
φάσεις της «σύλληψης» του έργου, ενώ στην αίθουσα δεσπόζουν
συμβολικά οι κορμοί δένδρων ύψους δέκα μέτρων. Ύψος, το οποίο
ξεπέρασε το κύμα που προκάλεσε το τσουνάμι.
Μια άλλη ενδιαφέρουσα προσέγγιση του «κοινού εδάφους» επιχειρεί στη
13η Μπιενάλε, η ισραηλινή συμμετοχή, με αυτοσαρκασμό και
υπονομευτικό χιούμορ. Τίτλος της έκθεσης «Αircraftcarrier
(αεροπλανοφόρο)-Αμερικανικές Ιδέες και Ισραηλινή Αρχιτεκτονικη μετά
το 1973». Ο τίτλος παραπέμπει στα λόγια του πρώην υπουργού
εξωτερικών των ΗΠΑ, Αλεξάντερ Χέιγκ, «το Ισραήλ είναι το
μεγαλύτερο, αβύθιστο αεροπλανοφόρο της Αμερικής και βρίσκεται σε
μια κρίσιμη περιοχή για την εθνική μας ασφάλεια».
Η φράση του Χέιγκ αποτυπώνεται με μεγάλα γράμματα στο εσωτερικό της
έκθεσης καθώς ξεδιπλώνονται οι διάφορες φάσεις της ισραηλινής
αρχιτεκτονικής, από το 1973 έως σήμερα και υπογραμμίζεται η έντονη
επίδραση από τις ΗΠΑ, μέσα από μια σειρά αντικείμενα που σχεδίασε ο
Ταλ Ερέζ. Συνολικά η έκθεση, τονίζει τις ραγδαίες μεταμορφώσεις του
Ισραηλινού τοπίου, καθώς αυτό υπάγεται σε μια από τις πιο ενεργείς
περιοχές της παγκόσμιας πολιτικής και διπλωματίας.
Στο ισόγειο του περιπτέρου, πωλούνται διάφορα αντικείμενα «κλειδιά»
για την ερμηνεία της έκθεσης «Αεροπλανοφόρο». Όπως το παιδικό παζλ,
όπου μπλέκονται οι λέξεις Ισραήλ και Παλαιστίνη ή ένα μεταφορικό
παιχνίδι για τον καπιταλισμό και τις διπλωματικές σχέσεις.
Το περίπτερο της Ρωσίας, επίσης προσελκύει το μεγάλο κοινό, με το
διαδραστικό προτζεκτ « i-city». Ο επισκέπτης παίρνει μια γεύση από
τη μελλοντική ρωσική «Σίλικον Βάλεϊ» στην πόλη Σκόλκοβο, έξω από τη
Μόσχα, που αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2017. Ένα γιγαντιαίο κέντρο
βιοϊατρικής, πυρηνικής και διαστημικής έρευνας, που στην έκθεση
παρουσιάζεται να αιωρείται ανάμεσα στην πραγματικότητα και την
εικονική πραγματικότητα, στο αρχιτεκτονικό παρελθόν και το μέλλον
ενός «κοινού εδάφους».
Οι ΗΠΑ, συμμετέχουν στη Μπιενάλε, με τις «Αυθόρμητες παρεμβάσεις»
(Spontaneous Interventions), πολιτών, αρχιτεκτόνων και καλλιτεχνών,
για τη βελτίωση της γειτονιάς και των πόλεων. Η έκθεση εκπέμπει
αέρα φεστιβαλικό κι ένα διαδραστικό παιχνίδι με μπάνερς όπου
αποτυπώνονται 124 παραδείγματα αυθόρμητων παρεμβάσεων, που έφεραν
θετικά αποτελέσματα στις γειτονιές των αμερικανικών
μεγαλουπόλεων.
Συνολικά στη Βενετσιάνικη 13η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής, συμμετέχουν
55 χώρες και για πρώτη φορά φέτος, το Κόσοβο, το Κουβέιτ, το Περού
και η Αγκόλα. Σήμερα, στα επίσημα εγκαίνια για το κοινό,
αναμένονται να ανακοινωθούν τα βραβεία.
Πηγή: ΑΜΠΕ