Ετσι όπως τους θωρείς ορμητικούς, με τις σκουρόχρωμες ή πάνλευκες επιδερμίδες να γυαλίζουν κάτω από το εκτυφλωτικό φως του ήλιου ή κάτω από τη λυτρωτική βροχή, τα μαλλιά τους περίεργα τοποθετημένα στο κεφάλι, εν είδει λοφίου, εν είδει μοϊκανού, εν είδει… χαιρετισμού προς τους φιλάθλους, δεν μένει παρα κι εσύ ο ανίδεος, που χρόνια τώρα πασχίζεις να αποστηθίσεις ορολογία γηπέδου (με την καλή έννοια) να καθηλωθείς μπροστά στο θέαμα που σου προσφέρουν.
Είναι οι προδοσφαιριστές του Μουντιάλ. O Τσίγκε, ο Λιούνμπεργκ, ο Εμπενζά, ο Αμπελ Ξαβιέρ. Οι πρωταγωνιστές μιας ποδοσφαιρικής φιέστας που εμπερικλείει πρωτίστως δυναμική εικόνα και στη συνέχεια ξώφαλτσες, υπόγειες συμφωνίες, βρώμικες συναλλαγές, επισφαλή στοιχήματα, ακριβοπληρωμένες αθλητικές παρουσίες και τόνους εκκεντρικότητας.
Και γράφουν οι εφημερίδες για το Μουντιάλ, αφιερώνοντας σελίδες επί σελίδων. Και κατασκευάζουν ένθετα με αναλύσεις για το αυτονόητο, με προβλέψεις, με την αναζήτηση των μειονεκτημάτων τέτοιων διοργανώσεων, με την ανακάλυψη σκανδάλων. Και μιλάνε για την πτώση της παραγωγικότητας τούτων των ημερών, για το πιοτό που ρέει στα μπαρ και τις παμπ, αλλά και για την κατανόηση των εργοδοτών που συναινούν στην εργασιακή ανάπαυλα προς τιμήν του Μουντιάλ.
Στην εναρκτήρια τελετή της φιέστας του Μουντιάλ, στη Νότια Κορέα, στο κατάμεστο γήπεδο, ακούστηκε ένα τραγούδι, κάτι σαν ύμνος ήταν. Μιλούσε για την ειρήνη, την ανάπαυλα του πολέμου που, στιγμιαία έστω, θα μπορούσε να υπερκεράσει τις έχθρες, τις μίζερες διεκδικήσεις και τις κατακτητικές κορώνες.
Αυτό το ανάλαφρο, έστω επίπλαστο κλίμα των ημερών επέλεξε ο πρόεδρος Μπους για να επανέλθει στο ανατριχιαστικό δόγμα της 11ης Σεπτεμβρίου, αυτή τη φορά επαυξημένο, φοβερό, τρομακτικό. Θα πλήττουμε μονομερώς και προληπτικά εκεί όπου εμείς θεωρούμε σκόπιμο, τη στιγμή που το θέλουμε και με τον τρόπο που το θελουμε, είπεν ο μονοκράτορας, για να συνοψίσει ότι θα διαλύσει τους πυρήνες της τρομοκρατίας που βρίσκονται διάσπαρτοι σε 60 χώρες του κόσμου! Παρέλειψε, όμως, ο πρόεδρος να προσθέσει τη λέξη «επιλεκτικά». Γιατί, πυρήνες τρομοκρατίας είναι ό,τι εκείνος και οι ολιγωρούντες προύχοντες των μυστικών υπηρεσιών ορίζουν. Ας κουμπωθούμε λίγο κι ας κρατήσουμε αυτό: τα επόμενα χρόνια της ζωής μας θα είναι στο στόχαστρο του νέου αμερικανικού δόγματος. Για το… καλό μας, φυσικά.
Για το καλό μας, λοιπόν. Υποθέτω ότι για το καλό τους ψηφίζουν σήμερα οι Γάλλοι ψηφοφόροι. Υπόθετω επίσης ότι άπαντες θα προσέλθουν στις κάλπες με βήμα ταχύ ή ακόμη και τρέχοντας (να υποθέσω καθ’ υπερβολήν ότι θα ψηφίσουν και οι πεθαμένοι;), μιας και το φάντασμα της Ακροδεξιάς όλο και πιο συχνά πια αποκαλύπτει την ανθρώπινη πλευρά του. H έγκριτη γαλλική εφημερίδα «Μοντ» έγραφε το εξής στην πρώτη σελίδα: «Στις 21 Απριλίου, το βράδυ του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών, η παραδοσιακή Αριστερά και η Δεξιά ανακάλυψαν μια Γαλλία που ώς εκείνη την ώρα αγνοούσαν, μια Γαλλία της αποχής, του λαϊκισμού ή έτοιμη να αναδείξει την Ακρα Δεξιά. Αίφνης, οι υπεύθυνοι των κομμάτων (ξέρετε, αυτοί που ουδεμία σχέση έχουν με τα πραγματικά προβλήματα του λαού) έκπληκτοι ή μάλλον αποσβολωμένοι από το αποτέλεσμα, διαπίστωσαν ότι υπήρχε η «Γαλλία των ξεχασμένων». Ηταν οι εργάτες και οι υπάλληλοι, οι εκπρόσωποι μιας σιωπηλής ώς χθες πλειοψηφίας. Ξαφνικά, δηλαδή, διαπιστώθηκε ότι εν αντιθέσει με όσα πίστευαν οι πρίγκιπες στους πύργους της πολιτικής, η εργατική τάξη δεν είχε εξαφανιστεί. Απλώς είδε τα πράγματα με διαφορετικό μάτι, όπως τα βλέπει ο ταπεινός πολίτης που από το καπηλειό της γειτονιάς του φαντάζεται πως κάποτε θα του δοθεί η ευκαιρία να διεισδύσει στους καλά φρουρούμενους πύργους.
Οι υπεύθυνοι των κομμάτων, όμως, διαπίστωσαν και κάτι ακόμη: ο λεγόμενος κεντρώος χώρος δεν ήταν εκεί που πιστευόταν ότι θα ‘πρεπε να είναι. Οι «ξεχασμένοι» τελικά υπήρχαν. Ζούσαν και υπέφεραν σιωπηλά, χτυπημένοι από την ανασφάλεια, την ανεργία, την αβεβαιότητα και τις δύσκολες συνθήκες εργασίας. Και όταν οι συνθήκες έγιναν «ιδανικές», άνοιξαν τον «ασκό του Αιόλου» μπροστά στον επίσης σιωπηλό συνομιλητή τους, την κάλπη. Τώρα, μένει στους ίδιους να αποδείξουν τη σημασία της αρχικής τους ψήφου, κατά πόσον δηλαδή επρόκειτο για μια ψήφο διαμαρτυρίας ή για μια συμπαγή νέα εικόνα που στο εξής θα διακρίνουμε όλο και πιο καθαρά τα χαρακτηριστικά της.
Μια νέα εικόνα σχηματίζεται στην περιοχή της Νοτιανατολικής Ασίας. Δύο ηγέτιδες δυνάμεις, η Ινδία και το Πακιστάν, ποδηγετούν την ειρήνη πυροδοτώντας τον πόλεμο. Επί δεκαετίες κινούνται επί ξυρού ακμής. Δοκιμάζουν τους μυς τους και παίζουν με την εγκράτεια της περόνης μιας χειροβομβίδας. Θα τα καταφέρουν ν’ ανάψουν φωτιές στην Υφήλιο ή μία ακόμη «κοκορομαχία» θα λάβει τέλος;
Στην εφημερίδα «Ομπσέρβερ», η Ινδή συγγραφέας Αρουντάτι Ρόι, βραβευμένη με το βραβείο «Μπούκερ» και γνωστή στην Ελλάδα με το βιβλίο της «O Θεός των Μικρών Πραγμάτων», μίλησε για το φόβο που πλανάται πάνω από την Ινδία και τους ανθρώπους της, καθώς οι έχοντες το χρήμα καλούνται να εγκαταλείψουν την πατρίδα, αφήνοντας πίσω τους άλλους να υποστούν τις συνέπειες ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος. Αυτού που αν συμβεί, θα συμπαρασύρει στο θάνατο τουλάχιστον 25 εκ. Ινδούς.
«Πολλοί δημοσιογράφοι από την Ευρώπη και την Αμερική με ρωτούν γιατί δεν φεύγω με την οικογένειά μου από το Δελχί», σημειώνει σε ενυπόγραφο άρθρο της η Αρουντάτι Ρόι. «Αλλά πού να πάω; Αν φύγω, και κάθε τι, ο καθένας, κάθε φίλος, κάθε δένδρο, κάθε σπίτι, κάθε σκυλί, κάθε πουλί που έχω συναντήσει κι αγαπώ έχει αποτεφρωθεί, εγώ πώς θα συνεχίσω να ζω; Ποιον θα αγαπώ και ποιος θα μ’ αγαπάει; Ποια κοινωνία θα με καλοδεχθεί και θα μου επιτρέψει να είμαι η χούλιγκαν που είμαι εδώ στο δικό μου σπίτι;»
«Αποφασίσαμε όλοι να μείνουμε μαζί. Συνειδητοποιήσαμε πόσο πολύ αγαπάμε ο ένας τον άλλον και σκεφτόμαστε πόσο λυπηρό είναι να πεθάνουμε τώρα. H ζωή είναι φυσιολογική, μόνον επειδή το μακάβριο έγινε φυσιολογικό. Ενώ εμείς περιμένουμε τη βροχή, το ποδόσφαιρο, τη δικαιοσύνη, στην τηλεόραση οι ηλικιωμένοι στρατηγοί και οι τηλεπαρουσιαστές συζητούν για τις δυνατότητες του πρώτου πυρηνικού πλήγματος, του δεύτερου ή του τρίτου, λες και συζητούν τα πιθανά γκολ σ’ εκείνον ή τον άλλον ποδοσφαιρικό αγωνα του Μουντιάλ.
Οι φίλοι μου κι εγώ, συχνά συζητάμε για την Προφητεία, την ταινία που δείχνει τον βομβαρδισμό της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι, μιλάμε για τα νεκρά κορμιά στην άκρη του ποταμού, τους ζωντανούς με τις πληγές ορθάνοιχτες στα σώματά τους, τα αφανισμένα μαλλιά τους, θυμόμαστε περισσότερο τον άνδρα που έλιωσε ανάμεσα στους τοίχους του σπιτιού του και φανταζόμαστε κάπως έτσι τους εαυτούς μας, παραμορφωμένους στο κλιμακοστάσιο».
Οι σκιές απλώνονται παντού. Κάποιες έχουν ανάλαφρα χρώματα. Κάποιες άλλες είναι μουντές. Δεν παύουν, όμως, να είναι οι σκιές της δικής μας ζωής. Αυτής που στήνεται είτε ερήμην μας είτε με τη συναίνεσή μας. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Το Μουντιάλ είναι απλώς ένα διάλειμμα.