Το περιεχόμενο του τόμου συνθέτουν δεκαέξι μέρη, φαινομενικά ανεξάρτητα μεταξύ τους. Ομως, τα δεκαπέντε επιμέρους κεφάλαια ανελίσσονται γύρω από το κεντρικό κύριο θέμα, έτσι ώστε στο τέλος να δημιουργείται, μια ομοιογενής και εσωτερικά συμβατή εικόνα για τη χαρτογραφία του Αγίου Ορους. «Η προσέγγιση που ακολουθείται είναι διερευνητική, εισαγωγική και πανοραμική. Τα θέματα αλληλοσυνδέονται και αλληλοσχετίζονται ώστε να δημιουργούν ένα ομοιογενές σύνολο, ένα χαρτογραφικό πολύπτυχο που απευθύνεται καταρχήν στο ευρύ κοινό αλλά ταυτόχρονα επιθυμεί να ελκύσει και το ενδιαφέρον των ειδικών», διευκρινίζει ο κ. Λιβιεράτος.
Το κεντρικό θέμα, «Ορους περιμέτρου μεταμορφώσεις», ασχολείται με τις διαχρονικές αλλαγές της απεικόνισης της θέσης, της μορφής και του μεγέθους της χερσονήσου του Αθω μόνου, αλλά και σε σχέση με τις άλλες δύο χερσονήσους που όλες μαζί συνθέτουν το μοναδικό και εξόχως αντιπροσωπευτικό χαρτογραφικό πρότυπο σύστημα των τριών χερσονήσων, το περίφημο τριδάκτυλο.
Τα άλλα δεκαπέντε επιμέρους θέματα εντάσσονται σε τρεις ευρείς κύκλους χαρτογραφικής αναφοράς O πρώτος, ο θρησκευτικός, θα λέγαμε, κύκλος αναφέρεται στην «ιερή» διάσταση των χαρτογραφικών απεικονίσεων του Ορους: Προσκυνηματικές απεικονίσεις? «Η Παναγιά στον χάρτη», (η «εσωτερική» χαρτογραφία της περίφημης εικόνας-χάρτη της Παναγίας Πορταΐτισσας)? το θέμα «Ελλάδος ιερόν δίδυμον», μια ενδιαφέρουσα δίδυμη απεικόνιση του Coronelli που συνδέει τον αρχαίο με τον χριστιανικό κόσμο μας? ένα αφιέρωμα στα θαυμαστικά αθωνικά σκαριφήματα του Κρουσίου.
Ο δεύτερος κύκλος περιλαμβάνει την ενότητα «Τριδακτύλου Αθως πτολεμαϊκός», μια σύνθεση από τις λεπτομέρειες του Ορους της δέκατης πινακίδας (Ελλάς) των εκδόσεων της πτολεμαϊκής Γεωγραφίας, το κεφάλαιο «Ο Αθως των νήσων», και το θέμα «Ου τόπος ή τόπος Ορους;» με την ανάπτυξη της αινιγματικής ουτοπικής υπόθεσης. Η σημαντική παράδοση των ανάγλυφων σκιασμένων απεικονίσεων του Αθω, προϊόν θρησκευτικής αλλά και επιστημονικής δεξιοτεχνίας κατά τους νεότερους χρόνους, εξετάζεται στην ενότητα «Ορους ανάγλυφα και σκιάσεις», για το οποίο συντάσσονται νέες πρωτότυπες απεικονίσεις των φυσικών ηλιακών σκιάσεων του Αγίου Ορους, με τη χρήση νέων χαρτογραφικών τεχνολογιών, ενώ το δεύτερο μέρος κλείνει με το «Αθω πόνημα χαρτών. αφιερωμένο στην αξιόλογη αποστολή Σεβαστιάνοφ, η οποία ανάμεσα στα άλλα, απέδωσε μια σειρά εξαιρετικών τοπογραφικών αθωνικών αποτυπώσεων, οι οποίες παρουσιάζονται για πρώτη φορά και μάλιστα επεξεργασμένες με τη χρήση νέων χαρτογραφικών τεχνολογιών.
Ο τρίτος κύκλος υποστηρίζει τις πιο επίκαιρες και ιδιαίτερες χαρτογραφικές «εικόνες» του Ορους και περιλαμβάνει κείμενα χαρτογραφικώς συναφή, σχετιζόμενα με τη σύγχρονη οργάνωση και διάδοση των χαρτών, τη γεωαναφορά τους, τη μικρογεωγραφία, το χωρικό περιβάλλον, τα τοπωνύμια. Μεταξύ αυτών και σημαντικότερο το κείμενο «Ορους τοπωνύμια σε χάρτες», που σχολιάζει το γενικότερο ενδιαφέρον θέμα των διαχρονικών μεταλλαγών των γεωγραφικών ονομάτων του Αθω, όπως μπορεί κανείς να συναγάγει από διάφορους χάρτες ποικίλων περιόδων και προελεύσεων.
Εκτός από το κύριο και τα επιμέρους θέματα γίνονται και μερικές επιπλέον σύντομες αναφορές, σε αντικείμενα ξεχωριστού ενδιαφέροντος. Μερικά από αυτά είναι, η ιδιαίτερη απεικόνιση του Ορους στη Χάρτα του Ρήγα, σε σχέση με τα δυτικά του πρότυπα, οι χάρτες του Πορφύριου Ουσπένσκι, του Γεράσιμου Σμυρνάκη και οι αποτυπώσεις του Πέτρου Ιβάνοβιτς Σεβαστιάνοφ, η βέλτιστη προσαρμογή σε σημερινές τοπογραφήσεις της σπουδαίας τοπογραφικής αποτύπωσης του Choiseul-Gouffier στα τέλη του 18ου αι. του «λαιμού» της αθωνικής χερσονήσου, όπου και η διώρυγα του Ξέρξη.
Στην έκδοση περιλαμβάνεται και ένας νέος χάρτης του Αγίου Ορους ο οποίος συντάχθηκε με παράγωγη χαρτογραφική μεθοδολογία από την Εθνική Χαρτοθήκη και στον οποίο κυριαρχεί το ανάγλυφο της αθωνικής χερσονήσου με φυσική ηλιακή σκίαση.
Οι συντελεστές της έκδοσης
Την επιμέλεια του τόμου είχε ο καθηγητής ΑΠΘ και πρόεδρος της Εθνικής Χαρτοθήκης Ευάγγελος Λιβιεράτος, οποίος υπογράφει και κείμενα του περιεχομένου του, καθώς επίσης ο ιερομόναχος Ιουστίνος Σιμωνοπετρίτης, ο ιστορικός του ΕΙΕ Γιώργος Τόλιας, ο συλλέκτης χαρτών Σάββας Δεμερτζής, οι συνεργάτες της Εθνικής Χαρτοθήκης Φωτεινή Παππά, Μαρία Παζαρλή, Νόπη Πλούτογλου, Κώστας Παπαδόπουλος, Ελπίδα Δανιήλ, Ειρήνη Τέκου και ο γεωγράφος του ΙΜΕ Γιώργος Σιδηρόπουλος. H έκδοση θα παρουσιαστεί στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών, αύριο Δευτέρα 10 Ιουνίου υπό την αιγίδα του προέδρου της Βουλής και στη Θεσσαλονίκη στις 12 Ιουνίου.