O Μισέλ Φουκώ στις παραδόσεις του στο Κολέγιο της Γαλλίας συνήθιζε να λέει ότι η αλήθεια, αντίθετα με ό,τι πιστεύεται, δεν είναι ούτε απόλυτη ούτε σταθερή ούτε μονοσήμαντη. H Αλήθεια, έλεγε, έχει μια ιστορία που στη Δύση διαιρείται σε δύο περιόδους: στην εποχή της αλήθειας-κεραυνού και στην εποχή της αλήθειας-ουρανού. H αλήθεια-κεραυνός είναι εκείνη που αποκαλύπτεται σε συγκεκριμένο χρόνο, σε συγκεκριμένο χώρο και από ένα άτομο που έχουν επιλέξει οι Θεοί. Οπως, για παράδειγμα, η μάντις των Δελφών ή οι βιβλικοί προφήτες. H αλήθεια-ουρανός, αντίθετα, θεσμοθετείται για όλους, πάντα και παντού. Είναι αυτή της επιστήμης, του Κοπέρνικου, του Νιούτον και του Αϊνστάιν.
Αυτό το απόσπασμα από το βιβλίο του Ιγκνάσιο Ραμονέ «Γεωπολιτική του Χάους» θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως εργαλείο δουλειάς των μεγάλων ηγετών που σήμερα, όχι απλώς εξουσιάζουν τη ζωή μας, αλλά ορίζουν αυστηρά το μέλλον μας. Στον Ζακ Σιράκ, για παράδειγμα, που από πολιτικάντης της Δεξιάς μπορεί να μας εξελιχθεί σε υπολογίσιμο και αξιοσέβαστο βετεράνο της διεθνούς διπλωματίας.
Αλήθεια, τι επιδιώκει τελικά αυτός ο μαέστρος της γαλλικής διπλωματίας; Χωρίς φοβερές περγαμηνές, χωρίς σημαντικές επιτυχίες στην πολιτική του καριέρα, κατά καιρούς ισχυρογνώμων και αντιπαθής στις μεγάλες μάζες της πολυπολιτισμικής γαλλικής κοινωνίας, ο Ζακ Σιράκ βρίσκεται πλέον παντού σε όλα τα μέτωπα και δίνει μάχη για να κερδίσει περισσότερο την αλήθεια τη δική του. Συντροφιά με τη γαλλική κουλτούρα, την άψογη γαλλική αξάν και την ελπίδα να περάσει στην Ιστορία ως εκφραστής του γαλλικού μεγαλείου, ο Ζακ Σιράκ σαρώνει στην κυριολεξία τα MME, είναι υποψήφιος για Νόμπελ Ειρήνης και συμπαρασύρει, όχι μόνον την εξασθενημένη Γερμανία, αλλά και το κομμάτι εκείνο του ευρωπαϊκού κόσμου που αρνείται να αποδεχθεί τη λογική της υποτέλειας και του μη νομιμοποιημένου πολέμου.
Σε άλλες εποχές, κανείς δεν θα ‘δινε σημασία στον Σιράκ, σε κάποιον που η βρετανική «Σαν» αποκάλεσε πρόσφατα «Σκουλήκι». Αλλά αυτή η αγκαλιά που απλώνει στον κόσμο ολόκληρο, η θέρμη που βγαίνει από μέσα του την ώρα που σφίγγει παθιασμένα τα χέρια των Αλγερινών, το αυστηρό δάχτυλο που κουνάει σχεδόν απειλητικά μπροστά στον Μουγκάμπε ή στην ηγεσία της Ακτής του Ελεφαντοστού, μας αφοπλίζουν και μας ενθουσιάζουν. H πλειοψηφία των ηγετών σήμερα πασχίζει να ισορροπήσει ανάμεσα στο διαχειριστικό προφίλ και σ’ ένα τεχνοκρατικό προφίλ, απελπιστικά βαρετό και πληκτικό. Ισως ο Σιράκ, προφανώς εξαιτίας των διεθνών συγκυριών, να κάνει την έκπληξη. Να γίνει ο μαχητικός ηγέτης, ο κρυφός άσος στο μανίκι όσων αναζητούν να στήσουν τα νήματα της ιστορίας σε πολιτικές περγαμηνές, ο άνθρωπος που διεκδικεί πρωτεύοντα ρόλο σε ό,τι αφορά τον ίδιο και το λαό του.
Οσοι βεβαίως έχουν παρακολουθήσει από νωρίς την καριέρα του «Κάιζερ» της Γαλλίας, όπως δεικτικά αποκαλεί πολλές φορές ο γερμανικός Τύπος τον Ζακ Σιράκ, θα γνωρίζει ότι τα φαινόμενα απατούν. Οταν ο πρόεδρος εκνευρίζεται, είναι καλό να μην υπάρχει κανείς σε απόσταση πολλών-πολλών χιλιομέτρων. Ούτε καν ο γοητευτικός Ντομινίκ ντε Βιλπέν ούτε καν η αγαπημένη του κόρη ούτε ο εγγονός του. Βρίζει και μάλιστα χυδαία. Δεν είναι διόλου τυχαία, επομένως, η αναιδής συμπεριφορά του προς τις χώρες της πρώην ανατολικής Ευρώπης, όταν πολύ πρόσφατα έχασαν τον καθωσπρεπισμό τους και τα ‘δωσαν όλα μπροστά στην αμερικανική ηγεμονία. Τότε που ο Γάλλος ηγέτης τους είπε ότι έχασαν μια καλή ευκαιρία να το βουλώσουν.
Αλλά δεν ήταν απλώς ότι εκνευρίστηκε ο πρόεδρος. Οτι του αμφισβητήθηκε ο ηγετικός ρόλος. Μόλις είχε πληροφορηθεί για την αλλαγή στάσης της Πολωνίας, η οποία τη μεθεπομένη της «ένταξής» της στη νέα Ευρώπη ακύρωσε την παραγγελία των γαλλικών Μιράζ και υπέγραψε συμβόλαια με τις ΗΠΑ για την αγορά αμερικανικών F-16.
O λαός λέει ότι δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά. Και στην περίπτωση του Σιράκ, ο καπνός μπορεί να εφορμά από τις ιρακινές πετρελαιοπηγές. H Γαλλία έχει διαπραγματευθεί με το Ιράκ -δεν έχει υπογράψει- συμφωνία για βεβαιωμένα αποθέματα πετρελαίου 15 έως 16 δισ. βαρελιών, ποσότητα που συνιστά το διπλάσιο των αποθεμάτων που έχει εκμεταλλευθεί σε όλο τον κόσμο γαλλική εταιρεία (TotalFinaElf) και πάνω από το μισό των πετρελαϊκών αποθεμάτων των ΗΠΑ.
Υπάρχει όμως και μια προϊστορία στις σχέσεις Γαλλίας και Ιράκ, που μάλλον δύσκολα θα παρακαμθεί και δικαιολογεί κατά πολύ τις σημερινές αντιδράσεις του Ζακ Σιράκ. Ηταν 15 Ιουνίου του 1972, όταν ο Ζορζ Πομπιντού δέχτηκε στο Μέγαρο των Ηλυσίων το νούμερο 2 της Βαγδάτης, τον 35χρονο Σαντάμ Χουσεΐν. Εκτοτε, σχεδόν όλα αυτά τα χρόνια, υπουργοί και στελέχη της αντιπολίτευσης, έμποροι όπλων, πετρελαιάδες και τραπεζίτες δεν έχασαν ποτέ τη δεξίωση της 17ης Ιουλίου στην ιρακινή πρεσβεία με την ευκαιρία της εθνικής γιορτής του Ιράκ. Ηταν παρόντες από τον Σερζ Ντασό και τον Ζακ Λικ Λαγκαρντέρ ώς τους εκπροσώπους της Ματρά, τον Ζαν Πιέρ Σεβενεμάν, τον Ζιράκ και τον Σαρλ Πασκουά. Την ίδια ημέρα, τα πολυτελή εστιατόρια της Βαγδάτης έσφυζαν από ζωή και από εκπροσώπους της άρχουσας τάξης του Εξαγώνου. Στόχος τους; Τα συμβόλαια στους δρόμους, στα αεροδρόμια, στις τηλεπικοινωνίες, στα ραντάρ, στα πετρέλαια… Κσι αργότερα, παρά το φοβερό εμπάργκο, τουλάχιστον 80 γαλλικές εταιρείες διατηρούσαν στέκι στο παζάρι της Βαγδάτης. Δεν είναι, επομένως, διόλου τυχαίο αυτό που ένας Γάλλος διπλωμάτης ειπε πρόσφατα: δεν είναι τόσο οι μπίζνες, αλλά η αίσθηση της συνέχειας του γαλλικού κράτους στο Ιράκ. Αν κάτι κινδυνεύει να τιναχθεί στον αέρα, είναι ακριβώς αυτή η συνέχεια.
Λένε πως η ζωή είναι μπιζάρ, όπως ένα κομμάτι θεατρικής παράστασης στην οποία οι ηθοποιοί αλλάζουν σταδιακά ανάμεσα στην πρώτη και τη δεύτερη σκηνή. Στις μέρες που ζούμε, οι ηθοποιοί, περιέργως, παραμένουν επί ώρες στη σκηνή, προφανώς όντας βέβαιοι ότι θα εισπράξουν ένα ηχηρό και παρατεταμένο χειροκρότημα. Κάτι μου λέει, όμως, ότι αυτή τη φορά, το θεατρόφιλο κοινό θα παραμείνει στις θέσεις του βουβό να τους κοιτάζει. Και ποιος τελικά θα ψάξει για την αλήθεια της Γης;