Πέρασε στην ιστορία ως ο πατέρας του επιθεωρητή Μαιγκρέ, ο δημιουργός των οικείων ανθρώπινων ιστοριών, με τις καθημερινές συγκινήσεις και τα δυνατά πάθη. Ποταμός δημιουργίας και επινοητικότητας, κράμα πρωτοτυπίας και συντηρητισμού με 400 και πάνω μυθιστορήματα στο ενεργητικό του, ο Σιμενόν είναι μία από τις μεγάλες δόξες της αστυνομικής λογοτεχνίας.
Μωσαϊκό της ανθρώπινης ψυχής
Οι ήρωές του μικροαστοί, προλετάριοι, κλεισμένοι μέσα σ’ έναν κύκλο προσωπικής αγωνίας, νιώθουν τη μοίρα να πλανιέται βαριά πάνω τους. Οι εξεζητημένες στυλιστικές αξιώσεις και το φλεγματικό χιούμορ της Αγκάθα Κρίστι δεν υπάρχουν εδώ για να ελαφρύνουν τη σκούρα, μελαγχολική ατμόσφαιρα. Μπορεί να μην είναι σε όλα τα έργα του παρών ο επιθεωρητής Μαιγκρέ, υπάρχουν όμως πάντα οι γόρδιοι δεσμοί των ανθρωπίνων σχέσεων: το σημείο X όπου το καθημερινό και περιχαρακωμένο απογειώνεται για να αναδυθεί η αιώνια σύγκρουση. Υβρις, κάθαρση, κλαυσίγελως. Μερικές φορές η ατμόσφαιρα και το ύφος του θυμίζουν Μαρσέλ Πανιόλ, αλλά το έργο του στο σύνολό του θα μπορούσε να θεωρηθεί μια άλλη μορφή της «Ανθρώπινης Κωμωδίας» του Μπαλζάκ, αφού μέσα από κάθε βιβλίο κτίζεται το τεράστιο μωσαϊκό της ανθρώπινης ψυχής.
Ο Ζορζ Σιμενόν γεννήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου του 1903 στη Λιέγη του Βελγίου, αλλά προληπτική η μητέρα του τον έγραψε στα μητρώα ως γεννηθέντα στις 12 Φεβρουαρίου. Φαίνεται ότι δεν υπήρξε ποτέ ιδιαίτερα ευτυχής για τον γιόκα της, όμως μπροστά του, όχι μόνον το αναγνωστικό κοινό, αλλά και οι αριθμοί υποκλίνονται. Στο «Λεξικό των μετρ του αστυνομικού μυθιστορήματος» του Ρομπέρ Ντελέζ, ο Σιμενόν περιγράφεται ως ο συγγραφέας των «700 εκατ. αντιτύπων παγκοσμίως, που μεταφράστηκε σε 57 γλώσσες και κυκλοφόρησε σε 40 χώρες. Ακόμη, ως ο συγγραφέας με τα 25 ψευδώνυμα και τα 400 μυθιστορήματα, από τα οποία τα 100 είχαν γραφεί, κατά τα λεγόμενα του ιδίου, για τις μοδιστρούλες και τις πωλήτριες. Εγραφε 11 μυθιστορήματα τον χρόνο επί πολλά χρόνια, χωρίς να υπολογίσει κανείς τα κλασικά του: 76 με ψευδώνυμο και 117 άλλα, τα λεγόμενα της μοίρας. Ηταν ακόμη ο άνθρωπος με τις 10.000 γυναίκες, εκ των οποίων 8.000 κοινές, τις 200 πίπες και τα δύο μπουκάλια μπορντό την ημέρα».
Η ιεροτελεστία της γραφής
Λένε ότι τα «βιβλία του τα έφτυνε», σε σχεδόν παραισθητική κατάσταση. Μα πώς τα κατάφερνε; O Ζακ Ντιμπουά, πρόεδρος του Κέντρου Σπουδών Ζορζ Σιμενόν της Λιέγης, επιχειρεί να δώσει μια απάντηση στο «Μαγκαζίν Λιτερέρ»: ο Σιμενόν έγραφε «σαν να του είχε κάνει μάγια ο κεντρικός του ήρωας? σαν να του είχε επιβληθεί να περάσει μαζί του μια κρίση, σε σημείο που να έχει σωματικά ενοχλήματα, κάτι σαν οργασμική κατάσταση». Ακολουθούσε πάντα μια συγκεκριμένη ιεροτελεστία για να γράψει: καθόταν στο γραφείο του, έκανε ένα σχέδιο της πλοκής και των ηρώων κάθε μυθιστορήματος πάνω σε έναν κίτρινο φάκελο (οι περισσότεροι έχουν διασωθεί) και μετά έμπαινε σ’ ένα είδος κρίσης από την οποία έβγαινε όταν έβαζε την τελεία του τέλους στο βιβλίο του.
Ηταν 26 ετών και είχε ήδη πίσω του αρκετά χρόνια δημοσιογραφίας ως αστυνομικός ανταποκριτής στη Λιέγη, όταν δημιούργησε τον επιθεωρητή Μαιγκρέ, τον αγέραστο καπνιστή πίπας, όπως ήταν και ο ίδιος ο Σιμενόν, που ενσαρκώθηκε μοναδικά στην οθόνη από τον Ζαν Γκαμπέν. Τον Ζορζ Σιμενόν και την εποχή του θα γνωρίσουν οι επισκέπτες σε ένα θέαμα-έκθεση που έχει στηθεί στο κέντρο της Λιέγης πάνω σε μια τεράστια άσπρη εξέδρα. Την περιήγηση θα συνοδεύει η σοβαρή και βαριά φωνή του ίδιου του συγγραφέα. Ετσι τιμάει η Λιέγη, και θα τιμάει μέχρι προχωρημένο Σεπτέμβριο τον συγγραφέα, ο οποίος το 1951 έγινε μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Γλώσσας και Λογοτεχνίας, αλλά εις μάτην ονειρεύτηκε ένα βραβείο Γκονκούρ ή ένα Νομπέλ. Υπάρχει και ειδικό κεφάλαιο, «O Σιμενόν και οι Γυναίκες», όπου κεντρική θέση θα έχει ο έρωτας του συγγραφέα με τη νεαρή Ζοζεφίν Μπέικερ το 1925.
Εκδοτικό φρεσκάρισμα
Ο Σιμενόν, μας λέει ο γνωστός συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων Ανδρέας Αποστολίδης, την τελευταία δεκαετία είχε πάψει να είναι τόσο δημοφιλής όσο πριν, αλλά τώρα με την εκδοτική κινητοποίηση με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννησή του τα πράγματα τείνουν να αλλάξουν. Το έργο του είχε χαθεί και στην Ελλάδα, όπου επί 10 χρόνια η εκδοτική δραστηριότητα γύρω από τα βιβλία του ήταν υποτονική. Τα θέματά του είναι γεγονός ότι έχουν ξεθωριάσει. O Σιμενόν θα χρειαζόταν ίσως ένα εκδοτικό φρεσκάρισμα για να ξαναμπεί στο κοινό. Στην εποχή μας δεν κυριαρχεί το έγκλημα όπως το εννοούσε εκείνος. Κυριαρχούν το οργανωμένο έγκλημα στον υπόκοσμο, τα οικονομικά σκάνδαλα. Οι κοινωνίες του Σιμενόν, όπως και της Αγκάθα Κρίστι, ήταν μικρές κλειστές κοινωνίες, ένας μικρόκοσμος με την ίδια βασικά τυπολογία. Αυτό που έχει σαν πρωτοτυπία είναι ότι ο ήρωάς του δεν είναι ένας εγκληματίας, αλλά ένας επαγγελματίας αστυνομικός και ότι η διαλεύκανση των εγκλημάτων στα βιβλία του οφείλεται σε τυχαίους λόγους. Αυτό τον κάνει ίσως να είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα από ό,τι η Αγκάθα Κρίστι.
Πάντως, η προσωπικότητα του Σιμενόν ήταν το ίδιο αινιγματική με των ηρώων του: αυτός, ο τόσο υπάκουος στον αρχισυντάκτη του, εκδήλωνε έναν ακατανόητο αντικομμουνισμό, αντιμασονισμό και αντισημιτισμό. Για να τον υπερασπιστούν τον ονομάζουν αναρχικό κονφορμίστα, επαναστάτη από παιδί ή χαμαιλέοντα. Οπως και να ‘χει, μέσα από τις αντιφάσεις αυτές διαμορφώθηκε αυτός που για πολλούς θεωρήθηκε ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς του 20ού αιώνα.