Ramuz, C., F.,
«Αναμνήσεις από τον Ιγκόρ Στραβίνσκι»,
εκδ. Printa, 120 σελ.
ΟΕλβετός συγγραφέας Σαρλ Φερντινάν Ραμίζ (1878-1947) θεωρείται από τους κορυφαίους εκπροσώπους της γαλλόφωνης ελβετικής λογοτεχνίας. Κατά τη διάρκεια του A΄ Παγκοσμίου Πολέμου γνώρισε τυχαία τον Ρώσο συνθέτη Ιγκόρ Στραβίνσκι, τότε ήδη διάσημο χάρη σε μπαλέτα όπως το «Πουλί της Φωτιάς» (1910), ο «Πετρούσκα» (1911) και ιδιαιτέρως η «Ιεροτελεστία της Ανοιξης» (1913), που προκάλεσε σκάνδαλο στο Παρίσι.
Συναντήθηκαν το 1915 στην Ελβετία και η πρώτη τους συνεργασία πραγματοποιήθηκε με αφορμή την «Αλεπού», ένα «χαρούμενο έργο με τραγούδι και μουσική» σε κείμενο του ίδιου του Στραβίνσκι, που ο Ραμίζ θα μετέφραζε στα γαλλικά. Τον συνθέτη σύστησε στον λογοτέχνη ο αρχιμουσικός Ερνέστ Ανσερμέ, που το 1922 διηύθυνε την πρώτη παρουσίαση του έργου στην παρισινή όπερα. Ομως, πολύ σημαντικότερη απ’ ό,τι στη σπανιότατα παρουσιαζόμενη «Αλεπού» αποδείχτηκε η συνεργασία των δύο στην «Ιστορία του Στρατιώτη», έργο μουσικού θεάτρου, που προβλέπει μικρή ορχήστρα, αφηγητή, χορεύτρια και ηθοποιούς – όχι τραγουδιστές. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη Λωζάννη το 1918 και ανήκει στα πιο δημοφιλή έργα του συνθέτη.
Η εντύπωση που έκανε στον Ραμίζ ο Στραβίνσκι ήταν μεγάλη. Στο βιβλίο ο συγγραφέας απευθύνεται συχνά σε πρώτο πρόσωπο στον συνθέτη και περιγράφει γεμάτος ενθουσιασμό τα συναισθήματα που του προξένησε αυτή η «παγκόσμιας εμβέλειας προσωπικότητα». Δείχνει να ξαφνιάστηκε από την ευκολία με την οποία μπόρεσε να ταυτιστεί μαζί του, μέσα από την εκτίμηση για καθημερινές απολαύσεις, όπως το ντόπιο κρασί, το ψωμί: «Σας είδα να αποζητάτε τα απλά πράγματα, τα πράγματα του τόπου μας […] από ένστικτο, μ’ αυτό που είναι κιόλας έρωτας. Υπήρξατε για μένα παράδειγμα αυθεντικού ανθρώπου, το μόνο που μετράει». Η αντίληψη του κόσμου μέσω των αισθήσεων είναι κυρίαρχη σε όλο το βιβλίο. Η φύση επίσης.
Μιλώντας για την «Ιστορία του Στρατιώτη» ο Ραμίζ φωτίζει τις συνθήκες της εποχής και το σκεπτικό με το οποίο αποφασίστηκε η σύνθεση του υβριδικού έργου: λύση ανάγκης σε μία κατεστραμμένη Ευρώπη χωρίς θέατρα, χωρίς κονδύλια για τον πολιτισμό. Σε μια εποχή που η ισπανική γρίπη θέριζε και οι κοινωνικές αναταραχές ήσαν στην ημερήσια διάταξη. Θυμάται με πόση αγωνία υποδέχτηκε, μαζί με τον Στραβίνσκι, τα νέα για την Επανάσταση στη Ρωσία. Ο συνθέτης μιλούσε για την πατρίδα του «μια νέα Ρωσία αλλά συνάμα παλιά», αποφασισμένος να επιστρέψει σε αυτήν. Ελπίδες, οράματα αλλά και πίκρα, καθώς σύντομα φάνηκε η πλάνη: «Η Ρωσική Επανάσταση έγινε, τώρα μένει να περιμένουμε πότε θα ξεγίνει […]» σχολιάζει στο κείμενο αυτό, γραμμένο το 1929.
Οσα αφηγείται ο Ραμίζ αφορούν μία κουκκίδα στον χρόνο. Ωστόσο, η συνάντηση με έναν σημαντικό άνθρωπο σε μία κρίσιμη στιγμή της ιστορίας, επιτρέπει στον συγγραφέα να αναπτύξει προβληματισμούς και συναισθήματα για τον κόσμο που τον περιβάλλει. Σκέψεις συχνά επίκαιρες.