Προσωπα

5' 29" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Υπερβολικοί, όπως πάντα. Στις αντιδράσεις μας, στις συμπεριφορές μας, στις μικροψυχίες και τις μεγαλοσύνες μας, στις κακίες και τις καλοσύνες μας. Μας αρέσει να ξεπερνάμε το μέτρο, εύκολα βρίσκουμε πίσω από κάθε «δύσπεπτο» για τη λογική μας γεγονός συνωμοσίες και ξένα κέντρα αποφάσεων. Το ίδιο εύκολα στήνουμε επικοινωνιακά παιγνίδια σε τέτοιο υπερβολικό βαθμό, ώστε στο τέλος διερωτώμεθα ποιο είναι το περιτύλιγμα και ποιο το περιεχόμενο του κουτιού. Υπερβολικοί, λοιπόν, παρορμητικοί και ευμετάβολοι συγχρόνως -ίδιον του μεσογειακού ταμπεραμέντου-, δεν θα μπορούσαμε να έχουμε στήσει διαφορετική τηλεόραση, διαφορετικούς καναλάρχες και, φυσικά, διαφορετικούς τηλεοπτικούς εκφραστές.

Ενα μικρό δείγμα μιας τέτοιας υπερβολικής αντίδρασης δρομολογείται ήδη με αφορμή τις δημοσκοπήσεις και τα επικοινωνιακά τρικ της προεκλογικής περιόδου που διανύουμε. Πριν καλά-καλά ακουστεί το όνομα του διαδόχου στο ΠΑΣΟΚ, οι δημοσκόποι έσπευσαν να καταγράψουν τη… γνώμη της κοινής γνώμης και βιαστικά, χωρίς ίχνος επεξεργασίας, αλλά και σύνεσης, να καλύψουν την τηλεοπτική οθόνη με πολύχρωμα ορθά τουβλάκια διαφορετικού μεγέθους. Και παρ’ ότι οι πολιτικοί πασχίζουν να πείσουν τους ψηφοφόρους ότι οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τάσεις του εκλογικού σώματος τη δεδομένη χρονική στιγμή, μειώνοντας ίσως τη σημασία τους, είναι τέτοιες οι ερμηνείες και οι αναλύσεις που γίνονται, ώστε ο επηρεασμός της κοινής γνώμης να είναι εξαρχής δεδομένος.

Δεν πρόλαβε καν ο Γιωργάκης να ανακοινώσει τις προθέσεις του και οι μάγοι των δημοσκοπήσεων άρχισαν να παίζουν τη γάτα με το ποντίκι. Τόσο ποσοστό ο Γιώργος, τόσο ο ένας Κώστας, τόσο ο άλλος Κώστας.

Ναι, αλλά στην πρόθεση ψήφου τα πράγματα αλλάζουν. Σωστά, αλλάζουν όμως και τα ποσοστά συσπείρωσης. E, και λοιπόν; Για να σας δω πόσο δυνατοί είστε στα συμπεράσματα;

Και δώσ’ του ολόκληρη η Ελλάδα ένα μεγάλο καζάνι που βράζει κι από πάνω του με μια υπερμεγέθη κουτάλα οι «λιλιπούτειοι» Χάρι Πότερ ανακατεύουν τα υλικά, ελπίζοντας να διατηρήσουν ζωντανό το ενδιαφέρον του κόσμου. Και διαγκωνίζονται τα κανάλια για το ποιο θα πουλήσει την καλύτερη δημοσκόπηση, διαγκωνίζονται οι πολιτικοί σε κοινοτοπίες και ανούσιες επαναλήψεις, διαπληκτίζονται οι εκπρόσωποι των μεγάλων κομμάτων για τις δήθεν πρωτοποριακές προτάσεις τους και γενικώς επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη δυνατή σύγχυση που θα μπορούσε να μας συμβεί ποτέ.

Λέγεται πως οι δημοσκοπήσεις είναι σαν το όπιο του λαού. Του θολώνουν το τοπίο ή, μάλλον, του επιτρέπουν να δει μέχρι εκεί που οι άλλοι θέλουν. Στο παρελθόν οι δημοσκοπήσεις έχουν αποτύχει να προσεγγίσουν την πραγματικότητα, γι’ αυτό και τις εντάσσουν στην εικονική πραγματικότητα. Αλλες πάλι, τα ‘χουν ψιλοκαταφέρει, έχοντας όμως «καθορίσει» ή και «προβλέψει» το αποτέλεσμα… γιατί, μεταξύ μας, ποιος θα πάει να ψηφίσει ένα κόμμα ή έναν πολιτικό που οι δημοσκοπήσεις το ή τον βγάζουν καμένο χαρτί; Συνήθως, πηγαίνουμε με το ρεύμα και μάλιστα με το ρεύμα των νικητών, εκτός αν είμαστε μοναχικοί καβαλάρηδες, εκ πεποιθήσεως επαναστάτες και ενδεχομένως ρομαντικοί.

Πριν από πολλά χρόνια, όταν οι δημοσκοπήσεις πρωτοεμφανίστηκαν, κάποιος είχε πει. Ξέρετε, οι δημοσκοπήσεις μοιάζουν με τη γυναίκα που φοράει μπικίνι. Δείχνει τα μέρη του σώματός της που θέλει να δούμε και κρύβει εκείνα που δεν θέλει να δούμε. Ποιος δίνει, ωστόσο, σημασία σε τέτοιες λεπτομέρειες; Γι’ αυτό ανασκουμπωθείτε, πάρτε θέσεις κι αν μη τι άλλο προσπαθήστε να απολαύσετε αυτήν τη μαγική εικόνα που στήνεται γύρω μας προεκλογικά. Πείτε πως συμμετέχετε ηθελημένα σ’ ένα κακοστημένο σόου με πρωταγωνιστές τους δημοσκόπους, τους πολιτικούς, τους «ενσωματωμένους» «embedded» δημοσιογράφους και, φυσικά, όλο τον κόσμο του lifestyle που τέτοιες στιγμές καραδοκεί για να βγάλει κι αυτός τα σωψυχά του. Ψυχραιμία, λοιπόν, κι ας είναι όλα γύρω μας υπέρ το δέον μεγεθυμένα….

Νομίζω όμως ότι αυτή η προεκλογική περίοδος, λόγω των ιδιαιτεροτήτων της, θα σκιάσει διάφορα σημαντικά γεγονότα της παγκόσμιας σκηνής. Τέτοιες ώρες, τέτοια λόγια, θα σκεφθείτε, αν μάλιστα σας πω πως οι Βρετανοί τη χρονιά που πέρασε ασχολήθηκαν πολύ περισσότερο με τα ύποπτα ραντεβού του πρίγκιπα Ουίλιαμ και σχεδόν ελάχιστα με τον πόλεμο στο Ιράκ. O Τόνι Μπλερ, όμως -το ιδεολογικό, σε στυλ Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, μανιφέστο του νέου αρχηγού των Τόρις, Χάουαρντ, μάλλον δεν τον άγγιξε- πετάχθηκε καλού κακού στο Ιράκ για να δηλώσει από τον τόπο του «εγκλήματος» πως ο πόλεμος στο Ιράκ δεν ήταν παρά ένα τεστ για τα επόμενα προληπτικά πλήγματα.

Να, λοιπόν, που τα επόμενα βήματα της βίας στη διεθνή σκηνή ήδη έχουν σχεδιαστεί και… ουαί τοις ηττημένοις. Οπως μαθαίνουμε, μάλιστα, οι ιέρακες της Ουάσιγκτον έχουν και πάλι καθήσει στα θρανία για να διδαχθούν, τι λέτε; Τον τρόπο που οι Αθηναίοι, την εποχή της υπέρτατης δημοκρατίας υπέτασσαν διά της ισχύος των όπλων τους γειτόνους. Πώς δηλαδή υποδούλωναν πόλεις-κράτη και στη συνέχεια φρόντιζαν να μυήσουν τους κατοίκους τους στα μυστικά της δημοκρατίας και της ελευθερίας. Επικεφαλής της ομάδας διδασκαλίας είναι ο ιστορικός Λίο Μότσαρτ, απ’ ό,τι φαίνεται λάτρης του αρχαίου ελληνικού πνεύματος.

Ολοι, λοιπόν, στα αμερικανικά κέντρα λήψεως αποφάσεων, σπεύδουν να ασπαστούν τις ελληνικές περί δικαίου και δημοκρατίας ιδέες και θεωρούν τους εαυτούς τους ως τους καταλληλότερους για να μεταλαμπαδεύσουν, ως άλλοι Ελληνες, παντού στον «υπανάπτυκτο» μουσουλμανικό κόσμο πρωτόγνωρα ιδανικά. Ιδανικά, όμως, που σπανίως λειτουργούν αυθύπαρκτα, αλλά πηγαίνουν πάντα πακέτο με τους κανόνες της αγοράς… όπως άλλωστε πήγαιναν και των αρχαίων.

Το να επιχειρείται, όμως, αυτή η αποσπασματική διδασκαλία, αν μη τι άλλο είναι προκλητικό. Γνωρίζουμε τι ακριβώς και με τρόπο διεμήνυσαν τις προθέσεις τους οι Αθηναίοι προς τους κατοίκους της Μήλου. Γνωρίζουμε επίσης πως τούτος ο κόσμος εξ αρχής οικοδομήθηκε πάνω στην ισχύ των δυνατοτέρων. Αλλά η αθηναϊκή δημοκρατία είχε δεκάδες άλλα στοιχεία που συνέβαλαν στο να υπερκεραστούν τα μελανά σημεία της βίας. H σημερινή αμερικανική δημοκρατία, η αποία πάτησε πάνω στα σημαντικότερα ιδεολογικά επιτεύματα του ανθρώπινου νου κι έστησε ένα υπερθέαμα αρχών και κανόνων, τι ακριβώς έχει να επιδείξει σε όλους εμάς που αναζητούμε ορίζοντες στη ζωή μας; Μήπως τον φόβο και την υστερία της τρομοκρατίας ή τους βιομετρικούς ελέγχους στα αεροδρόμια;

Η αμερικανική ηγεσία βιώνει τη δική της υπερβολή. Στο όνομα της τρομοκρατίας εκμεταλλεύεται ακόμη και τους προγόνους μας. Καλώς πράττει, γιατί έτσι υπερασπίζεται τα συμφέροντά της. Βρήκα όμως στο βιβλίο του Αλμπέρ Καμύ «Σκέψεις για την τρομοκρατία» μια ενδιαφέρουσα παράγραφο που σας τη μεταφέρω αυτούσια, αντί επιλόγου. «Πολύ εύκολα παραιτούμεθα μπροστά στο πεπρωμένο, πολύ εύκολα πιστεύουμε πως τελικά μόνο με το αίμα προχωράει η ιστορία και πως ο πιο δυνατός προοδεύει πατώντας πάνω στους αδύναμους. Αυτό το πεπρωμένο υπάρχει ίσως. Το χρέος των ανθρώπων, όμως, δεν είναι να το δέχονται, ούτε να υποκύπτουν στους νόμους του. Αν το είχαν αποδεχθεί από τα πρώτα χρόνια της ανθρωπότητας, θα βρισκόμασταν ακόμη στην προϊστορία. Το χρέος των ανθρώπων της κουλτούρας και της πίστης δεν είναι να λιποτακτούν όταν πρόκειται για ιστορικούς αγώνες, ούτε βέβαια να υπηρετούν την αιμοβόρα και απάνθρωπη πλευρά του εαυτού τους. Το χρέος τους είναι να επιμένουν, να βοηθούν τον συνάνθρωπό τους ενάντια σε οτιδήποτε τον καταδυναστεύει και να ευνοούν την ελευθερία του ενάντια στις αντιξοότητες της μοίρας που τον περιζώνουν».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή