Στην κινηματογραφημένη τριλογία του Αρχοντα των δαχτυλιδιών αυτό που με εντυπωσίασε ήταν η επίμονη πλην επιτυχής απόδοση του πάθους για εξουσία, στα πρόσωπα των ηγεμόνων και, κυρίως, στο πρόσωπο του τραγικού, μοιραίου Γκόλουμ. Το αποκρουστικό εκτόπλασμα που τρέφεται με ωμά ψάρια και θρηνεί για το απολεσθέν δαχτυλίδι, είναι ο πιο σύνθετος ήρωας της πολυπρόσωπης σάγκας μαζί με τον κάτοχο του δαχτυλιδιού Φρόντο, τον αλαφροΐσκιωτο μα μηδέποτε πεπτωκότα.
Το Γκόλουμ θυσίασε ακόμη και τη θεμελιώδη ανθρωπινότητα για να κρατάει τις έναστρες νύχτες το γέρας μιας απόκοσμης εξουσίας και να ρεκάζει «μονάκριβό μου, πολύτιμο… μόνο εσύ κι εγώ…». «Μy precious…»: αυτό μένει από δέκα ώρες κινηματογραφικών συγκρούσεων. Δεν ξέρω τι απ’ όλα έχουν θυσιάσει οι ηγεμόνες του ΠΑΣΟΚ ως Γκόλουμ, για να κρατούν το δαχτυλίδι επί είκοσι έτη. Δεν νομίζω ότι έχασαν την ανθρώπινη μορφή, ούτε ότι τρώνε ωμά ψάρια άλλα από σούσι και σασίμι. Βέβαια, κάτι θα έχουν θυσιάσει.
Ακούω όμως καθαρά, κατά συρροήν και κατ’ εξακολούθησιν, τον άπληστο ψίθυρο «My precious…» από στόματα πολλών δυνητικών Γκόλουμ. Ολη η έγνοια τους είναι ακριβώς το δακτυλίδι, το συμβολικό μα και το ένυλο, η μερτσέντες με σωφέρ μα και η απτή, ωμή δύναμη. Τα αισθήματα που προκαλούνται είναι ποικίλα. Ασφαλώς και δεν πείθεσαι ότι με την αλλαγή ονόματος αλλάζουν και η πολιτική, το ήθος, οι εδραιωμένες συνήθειες. Δεν μπορούμε, ωστόσο, να παραβλέψουμε το γεγονός ότι παρακολουθούμε μια μεταλλαγή, εικονική ίσως παρά υποστασιακή, πάντως μεταλλαγή. Με τους λιγότερους δυνατόν κραδασμούς, συντεταγμένα, με απαστράπτον το ένστικτο αυτοσυντήρησης, τα virtual Γκόλουμ υπερασπίζονται το Precious, το σφιχτοκρατούν, επινοούν τεχνάσματα και τακτικούς ελιγμούς, επιστρατεύουν λόγια, αναθεωρήσεις, εύγλωττες σιωπές, περίπλοκους μηχανισμούς χειραγώγησης, για να παρασύρουν τον μοιραίο, αναγκαστικά καλόπιστο μίστερ Φρόντο, τον Λαό, ώς τις κορυφές του καθαρτήριου, ώς την τελική αναμέτρηση.
Διότι το ΠΑΣΟΚ ως Γκόλουμ δεν αναμετρείται με τη Νέα Δημοκρατία? όπως και στην ταινία η αποφασιστική μάχη δεν δίδεται μεταξύ ανθρώπων και Ουρκ, αλλά μεταξύ του τραγικού, μανικού Γκόλουμ και του αμφίθυμου, ευάλωτου Φρόντο. Το ΠΑΣΟΚ αναμετρείται με τον πολλαπλό εαυτό του και με τον αιμοδότη λαό. Το Precious έχει κυλήσει για λίγο στα χέρια του ρυθμιστή λαού, για λίγες κρίσιμες μέρες ώς την 7η Μαρτίου, και σε αυτό το διάστημα θα βλέπουμε ξανά και ξανά τις αρχαϊκές τελετές της εξουσίας, υποσχέσεις αίματος, συγκρούσεις, παρενδύσεις…
Η τελετή διαδοχής που παρακολουθούμε στις τηλεοράσεις, οι καλοδιαλεγμένες χειρονομίες που υπενθυμίζουν την καταγωγή αίματος και το ελέω Θεού χάρισμα, τo ζεϊμπέκικο ως rite de passage, η αναδιάταξη των αυλικών γύρω από τον νέο πόλο, η αναγγελθείσα πορεία προς το λαϊκό βαπτιστήριο, όλα τούτα τα ξέρουμε, είναι ανακλήσεις Ατρειδών και Λαβδακιδών, Ληρ και Ριχάρδου, είναι ριπλέι πανάρχαιων φάσεων.
Οι ενορχηστρωμένες αγιογραφίες των φιλίων μίντια, τα επικοινωνιακά πυροτεχνήματα, τα γκάλοπ και τα σημειολογικά τεχνήματα, όλο το νεωτερικό οπλοστάσιο δεν μπορούν να αποκρύψουν τη βαθύτερη, την αρχαϊκή φύση της πασοκικής τελετουργίας. Το κλαν, ευρισκόμενο εν απειλή, αντλεί δυνάμεις από το αίμα και το όνομα, και μόνο – για ποιες αρχές, ποιο πρόγραμμα, ποια περήφανα γηρατειά και ποιους Ιακωβίνους και ποιους Ορεινούς να μιλάμε τώρα… Η νεωτερικότητα το μόνο που προσθέτει στα τελούμενα είναι το kitsch, τόσο πειστικό, τόσο οικείο, τόσο σαγηνευτικό, τόσο φαύλο: τα κανάλια εικονογραφούν την πολιτική με πλάνα γυμναστηρίου. Ο νέος ηγεμών φροντίζει τη φόρμα του, φοράει κοτλέ, δεν μοιάζει με τους παλαιούς προεστούς, είναι «άλλος». Η μόνη ορατή διαφορά είναι στο φαίνεσθαι. Η κατά Ντεριντά διαφορά πού είναι; Θα το χρησμοδοτήσει ο Γιώργος Βέλτσος, ο οποίος μετά γνώσεως του συμβολικού, έσπευσε να απονείμει τον έπαινο των σοφιστών στον αποχωρούντα Ιακωβίνο Σημίτη.
Τι θ’ απομείνει από τα σούρτα-φέρτα, τα γυμναστήρια, τις αγιαστούρες, τους βαλέδες, τις μετατοπίσεις, την αναβάπτιση στον φενακισμένο, σοφό, κυνικό λαό; Το Precious θ’ απομείνει, το μονάκριβο, παρκαρισμένο στο δάχτυλο του ανασφαλούς ηγεμόνα. Γύρω απ” αυτό γυρνάει ο προπέτης δημόσιος βίος. Στα μουγκά, από κάτω, παντού, σταλάζει ο βαθύς βίος των ανθρώπων.