Σύμφωνα με έναν κακεντρεχή ορισμό, δημοσιογράφος είναι αυτός που πάντα βρίσκει κάτι να γράψει, ακόμα και όταν δεν έχει τίποτα να πει. Με λίγη φαντασία, μπορούμε να επεκτείνουμε τον ορισμό και στον νέου τύπου πολιτικό, που «γράφει» στο γυαλί, ακόμα και όταν δεν έχει τίποτα να πει, που «κατεβαίνει» στον λαό του, ακόμα και όταν δεν έχει τίποτα ουσιαστικό να του προτείνει, πέρα από χαμόγελα, επίθετα, επιφωνήματα και παραγγέλματα, π.χ., «μαζί θα προχωρήσουμε». Ομως, όλα αυτά τα υπερβαίνει ο Ιωάννης Κονδυλάκης στο «Οταν ήμουν δάσκαλος». Ο εικοσάχρονος ήρωας του διηγήματος καταφέρνει να διοριστεί σε ένα μικρό χωριό της Κρήτης, χωρίς να έχει ιδέα από διδασκαλία, έχοντας ξεχάσει και ό,τι είχε ο ίδιος διδαχτεί στο σχολείο. Πρέπει, όμως, να ανταποκριθεί στοιχειωδώς στα καθήκοντά του κι έτσι βρίσκει μια νέα, δική του μέθοδο: «Είχα διαβάσει το παιδαγωγικόν σύστημα το οποίο αναπτύσσει ο Τολστόη εις την Γιάσναγιαν Πολιάναν και το οποίον αφήνει τους μαθητάς ελευθέρους να μελετούν και να παίζουν οπόταν θέλουν και όπως θέλουν? και τώρα εσκεπτόμην ότι ήμουν παρά Θεού προωρισμένος να εισαγάγω και εφαρμόσω το σύστημα τούτο εις την Κρήτην». Χάρις στη νέα αυτή μέθοδο, την «ελευθέρα αλληλοδιδακτική ή αυτοδιδακτική», ο δάσκαλος έβγαινε λάδι, και συχνά απουσίαζε, αφήνοντας τους μαθητές του «να αλληλοδιδάσκωνται ή ν’ αλληλοδέρνωνται».
Το κακό ήταν ότι οι μαθητές είχαν περισσότερες γνώσεις από τον δάσκαλο, όπως και στην πραγματική ζωή ο λαός γνωρίζει, ζει τα προβλήματα καλύτερα από τους επίδοξους λύτες και σωτήρες. Ομως ο ήρωας του διηγήματος είχε βρει τρόπο να μην αποκαλύπτει την άγνοιά του μέσα στην τάξη. Οσάκις τα προβλήματα του φαίνονταν δύσκολα, έλεγε με αφέλεια: «Μελετήσατε αυτά τα προβλήματα. Περιττόν να σας τα παραδώσω. Είνε ευκολώτατα, παιχνιδάκια».
Οταν σήκωνε κάποιο μαθητή στον πίνακα για να λύσει μια άσκηση κι εκείνος δυσκολευόταν, ο δάσκαλος κατέφευγε στον επιμελή της τάξης: «Ελα συ, Κώστα, να τους δείξης ότι δεν μπορούν να νοιώσουν τα ευκολώτερα των πραγμάτων. Προσέχετε καλά, ανόητοι!» Και όταν ακόμα και το ξεφτέρι της τάξης τα έβρισκε σκούρα, ο δάσκαλος απλώς παρέκαμπτε το πρόβλημα: «Το κάτω κάτω καταργούμεν την υφαίρεσιν. Σήμερον δεν τη χρησιμοποιούμε πεια. Η νέα μέθοδος…».
Ευτυχώς όλα αυτά συνέβαιναν σε ένα μακρινό χωριό της Κρήτης τον μακρινό 19ο αιώνα. Κατά τις παραμονές εκλογών, οι τηλε-λαοπρόβλητοι πρόεδροι του 21ου δεν καταργούν τα προβλήματα, όπως είναι η φτώχεια, η ανεργία, το κακοποιημένο περιβάλλον? δεν διαγράφουν από το λεξικό τις άκομψες λέξεις (π.χ., ράντζα, δανεισμός, διαφθορά, Χρηματιστήριο, ελλείμματα). Γνωρίζουν τη διδακτέα ύλη, αλλά δεν ομλούν γι’ αυτήν, αφού τώρα μιλούν τα μάτια, τώρα μιλάει η εικόνα. Δεν εφαρμόζουν την αλληλοδιδακτική, αλλά κρατούν σημειώσεις στο μπλοκάκι τους και μιλούν για σύνθεση, συναίνεση, συλλειτουργία, συνευθύνη, συναπόφαση. Και αν κάποια παιδάκια σηκώσουν το χέρι και υποβάλουν μια αγκαθωτή ερώτηση, εκείνοι επικαλούνται την αναγκαία «αλλαγή νοοτροπιών και αντιλήψεων» και τα αφήνουν να αλληλοδιδάσκονται και να αλληλοδέρνονται.