«Οταν κοιτάς από ψηλά, μοιάζει η γη με ζωγραφιά…» έλεγε ένα παλιό τραγούδι. Το βιβλίο με τις αεροφωτογραφίες του Νίκου Δανιηλίδη «Ελλάς Ανωθεν» με κείμενα Τάκη Τσιρτσώνη και Χριστιάνας Χαλκιοπούλου (εκδόσεις «Μίλητος») παρουσιάζει αυτήν ακριβώς τη μοναδική αίσθηση του τόπου. Το πάτσγουορκ των χρωμάτων της γης, το περίγραμμα των νησιών, το μικρό μέγεθος όσων κινούνται στην επιφάνειά της.
Με ελικόπτερο
Ο Νίκος Δανιηλίδης ταξίδεψε με ελικόπτερο από τον Εβρο μέχρι τη Γαύδο και από τους Οθωνούς μέχρι τα Δωδεκάνησα και φωτογράφησε μέρη γνωστά αλλά και άγνωστα. Παραλίες απάτητες, αλλά και πλαζ κοσμοπολίτικες, μονοπάτια ελάχιστα περπατημένα και λεωφόροι με διαρκή κίνηση πεζών και οχημάτων, αρχαιολογικοί χώροι αλλά και παραλίες που στολίζονται από φυτοπλαγκτικά είδη, κρατήρες ηφαιστείων και κατόψεις κρουαζιερόπλοιων, ένα ναυαγισμένο πλοίο στον κόλπο της Ελευσίνας και ένα εγκαταλελειμμένο χωριό στην Τήλο σε αντιδιαστολή με την πολυσύχναστη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, οι πεζούλες στη Σίκινο και οι πλατείες ξήρανσης του μπεντονίτη στη Μήλο (από τις ωραιότερες αεροφωτογραφίες του βιβλίου, αφού μοιάζει με παλέτα ζωγράφου).
Μια διαφορετική εικόνα τόπων και τοπίων, αφού ο Νίκος Δανιηλίδης κατάφερε να ακινητοποιήσει με τη φωτογραφική του μηχανή πραγματικά εικαστικές συνθέσεις, δίνοντας στον αναγνώστη του λευκώματος τη δυνατότητα να ερμηνεύσει όπως εκείνος νομίζει τις γραμμές, τα σχήματα, τα χρώματα. «Οταν κάποιος βρίσκεται ψηλά και κοιτάει προς τα κάτω μπορεί να αντιληφθεί τον κόσμο με τους ακόλουθους τρόπους: αρχικά αντιμετωπίζει μια νέα εικόνα, ενώ στη συνέχεια διακρίνει γνώριμα στοιχεία της πραγματικότητας. Αντιλαμβάνεται ότι τα στοιχεία αυτά βρίσκονται υπό διαφορετική γωνία θέασης», σημειώνει στις πρώτες σελίδες της έκδοσης ο ζωγράφος Ζάφος Ξαγοράρης. Και ο αρχιτέκτων Ζήσης Κοτιώνης συμπληρώνει: «Την ελευθερία της κατόπτευσης την έχουμε όλοι ζήσει και μπορούμε ίσως να την ανακαλέσουμε από την παιδική μας ηλικία. Το παιχνίδι είναι στενά συνυφασμένο με την προς τα κάτω βλέψη, τότε όταν η πρωτογενής εμπειρία του κόσμου μέσα από τη φυσική στάση του μπουσουλήματος είναι ακόμη πολύ φρέσκια». Διακόσιες εξήντα αεροφωτογραφίες περιέχουν οι 370 σελίδες της φροντισμένης έκδοσης. Παρ’ όλα αυτά το ξεφύλλισμα της έκδοσης διαρκεί ώρα -μάλλον ώρες. Γιατί είναι πολλά εκείνα που έχει να δει ο αναγνώστης σε κάθε μία αεροφωτογραφία, αφού μπορούμε να σταθούμε στην κάθε μία πολύ περισσότερο από τη φευγαλέα εικόνα που έχουμε καθώς προσγειώνεται ένα αεροπλάνο.
Πόσα μπορεί να δει κανείς σ’ ένα κάτασπρο από χιόνια βουνό; Τι μπορεί να κρύβει ένας γυμνός βράχος μ’ ένα ξωκκλήσι στην Ανάφη; Με τι μοιάζει το κανάλι του Μόρνου ή μια μεγάλη ταΐστρα ψαριών στον Κορινθιακό Κόλπο; H Πλάκα πώς είναι από ψηλά; Ενας καταυλισμός σεισμοπλήκτων τι μπορεί να εκπέμπει; O δρόμος για το Πάπιγκο στα Ζαγοροχώρια με τι μοιάζει;
Οι αεροφωτογραφίες αφήνουν ελεύθερο τον αποδέκτη τους να αποφασίσει, να παραλληλίσει, να ταυτίσει την κάθε αεροφωτογραφία με ό,τι εκείνος νομίζει, αφού μόνο με όσα γνωρίζαμε από τη διαδρομή μας στην ξηρά, στα αντίστοιχα μέρη, δεν μοιάζει η καθεμιά. O Νίκος Δανιηλίδης δίνει τη δική του απάντηση, στο σημείωμά του στην έκδοση: «H μεγαλύτερη χαρά ενός φωτογράφου είναι, όταν πρωτοβλέπει τις εμφανισμένες φωτογραφίες του, να διαπιστώνει ότι το αποτέλεσμα όχι μόνο είναι πολύ καλό, αλλά ότι αποδίδει την ίδια αίσθηση που του προκάλεσε την ώρα της λήψης. Στην αεροφωτογράφηση μπορεί να υπάρχει κι ένας ακόμη λόγος χαράς: ότι υπήρξες αποτελεσματικός εμπρός σε μοναδικές συγκυρίες. Αλλες χαρές είναι αναμενόμενες κι άλλες ανέλπιστες, γιατί το μυαλό δεν προλαβαίνει να επεξεργασθεί όλες τις ευκαιρίες που του ξετυλίγονται».